O Μαχάτμα Γκάντι έλεγε πως πρέπει να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο. Κάποιοι το καταλαβαίνουν γρήγορα, άλλοι αργούν να το καταλάβουν και κάποιοι δεν το καταλαβαίνουν καθόλου. Αν η αλλαγή είναι η λύση για την μεταμόρφωση στου να γίνουμε αυτοί που πρέπει για την κοινωνία, τότε ο εθελοντισμός είναι μία από τις οδούς. Μπορεί όλα αυτά να ακούγονται από εκείνα τα αναζητητικά που θα διάβασες στα βιβλία του Osho, αλλά από την χθεσινή μου εμπειρία στα περίπολα των εθελοντών του Δήμου Γλυφάδας κρατάω δύο πράγματα: ότι ο εθελοντισμός σε κάνει καλύτερο για τον διπλανό σου και πως ένα πλήθος ανθρώπων που έχουν παραβρεθεί για να κάνουν το ίδιο δεν γίνεται να κάνουν λάθος.
Παρότι ο δήμος διαθέτει τους εθελοντές πυροσβέστες του, δεκάδες άνθρωποι δήλωσαν το ενδιαφέρον να κάνουν περιπολίες τόσο στους πρόποδες, όσο και στο κομμάτι του Προφήτη Ηλία και στα πέριξ. Κάποια από τα παιδιά που βρισκόντουσαν χθες εκεί, το πρωί έκαναν άλλη περιπολία σε σημεία του Υμηττού. Δεν ήταν κάποιο καπρίτσιο για να περάσει η ώρα. Ήταν το κοινό ενδιαφέρον ανθρώπων άγνωστων μεταξύ τους, που ήθελαν να διαφυλάξουν την περιοχή τους με οποιονδήποτε τρόπο, ώστε να μην ξυπνήσουν ένα πρωί και δουν στην τηλεόραση ότι καίγεται και η δική τους περιοχή. Νωρίτερα, αρκετοί από αυτούς, είχαν ήδη μαζέψει τρόφιμα και άλλα αγαθά που θα έφευγαν με φορτηγά στους πυρόπληκτους.
Είχαμε φτάσει στο πυροφυλάκιο των εθελοντών από το μεσημέρι. Αφήσαμε ονόματα, αριθμούς ταυτοτήτων και ενημερωθήκαμε για τις ώρες (μπορείς να πας όποτε θες, αλλά φυσικά υπάρχει άλλου είδους επικινδυνότητα ανάλογα με την ώρα). Στις 20.00, βρισκόμουν εκεί με ένα πλήθος ανθρώπων που άλλοι ερχόντουσαν για το δικό τους περίπολο και άλλοι τελείωναν. Ήταν αδιανόητα ενθαρρυντικό πως ήταν παρόντες άνθρωποι από τα 15 μέχρι τα 55. Υπήρχε μία παρέα δέκα παιδιών γύρω στα 16 που είχαν μαζευτεί με τα ποδήλατα και όλοι νομίζαμε πως απλά θα ανέβαιναν στο βουνό. Αλλά όχι. Είχαν έρθει για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους. Στο δικό μου περίπολο πυρασφάλειας, ήμουν μαζί με τον Παναγιώτη, ένα παλικάρι κοντά στα 33. Μας έδωσαν τα γιλέκα μας και μας ενημέρωσαν για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθήσουμε τόσο σε περίπτωση εστίας, όσο και αν δούμε κάτι ύποπτο ή περίεργο – η αστυνομία ήταν και εκείνη προφανώς ενημερωμένη για τα περίπολα των εθελοντών. Και κάπως έτσι άνθρωποι όλων των ηλικιών πήραν τα βουνά.
«Είχα έρθει και το πρωί με κάτι άλλα παιδιά. Ένας είχε έρθει με την κοπέλα του και φίλες. Έκατσαν τα παιδιά τρεις ώρες, ζήτησαν συγνώμη που δεν μπορούσαν να κάτσουν περισσότερο και θα ερχόντουσαν πάλι το βράδυ». Με το Θάνο ξεκινήσαμε μία διαδρομή που θύμιζε τις ημέρες μου στο στρατό με τα διπλά περίπολα. Η ησυχία ήταν ο φίλος σου όσο περνάει η νύχτα και έτσι θέλεις να παραμείνει. «Έχουν έρθει κάτι τύποι που λένε ‘‘να πιάσουμε εμπρηστές’’ και δεν συμμαζεύεται. Εντάξει, αναγνωρίζω τον ζήλο γιατί βρίσκουν παντού στον Άγιο Στέφανο και στην Ηλεία εμπρηστικούς μηχανισμούς, αλλά δεν είναι καλύτερο απλά να μην συμβεί τίποτα εδώ;». Περπατάμε μέσα στα αγριόχορτα. Υπάρχουν κάποια σκουπίδια κάτω που ξεκινάμε να τα μαζεύουμε γιατί είναι πράγματι επικίνδυνα. Μπουκάλια από νερό, χαρτάκια, ακόμα και μάσκες. «Καλά ρε φίλε, ο άλλος ήρθε μέχρι εδώ πάνω και του ήρθε να πετάξει τη μάσκα;». Είναι το πρώτο απόγευμα που φυσάει αισθητά και το νιώθουμε πιο έντονα στο βουνό. Στην κορυφογραμμή του, λαμπυρίζει ένα πορτοκαλοκόκκινο χρώμα που είναι από την σκέδαση. Είναι από τις φωτιές στα βόρεια. Ο Παναγιώτης την Παρασκευή παραιτείται από την δουλειά του και θα κάνει διακοπές. Τον ρωτάω γιατί. «Εκμετάλλευση και κακό κλίμα. Βλέπεις πόσο μικρή είναι η ζωή; Αυτοί εκεί έξω δεν έχουν καταλάβει πως έκαψαν ένα κομμάτι της ζωής τους». Είναι η δεύτερη νύχτα του Παναγιώτη στα περίπολα. Όπως για εκείνον έτσι για μένα, ο εθελοντισμός δεν είναι κάτι καινούργιο. Αυτό όμως το κάνουμε πρώτη φορά και οι δύο. Του λέω πως είχα κάνει κάτι παρόμοιο το 2007 που βρισκόμουν στο στρατό. Υπήρχαν πάλι περίπολα πυρασφάλειας και φαντάροι που, παρότι δεν είχαν υπηρεσία σε αυτά, ζητούσαν να συνδράμουν. «Φίλε είναι το πως βλέπεις καθημερινά να επηρεάζει η ζωή σου τον άλλο. Αν το καλοσκεφτείς, αυτή είναι μία πλευρά του εθελοντισμού. Η παρέα μου συνήθιζε να πετάει τα τσιγάρα κάτω. Ε εγώ δεν γουστάρω. Κάποια στιγμή, σταμάτησα να τους λέω να τα μαζεύουν και απλά έπαιρνα τις γόπες και τις έβαζα στην τσέπη μου. Στο τέλος κατέληξαν να κάνουν το ίδιο. Αν τα παρατήσεις και πεις ‘‘οκ αυτός δεν αλλάζει’’, τότε αλήθεια γιατί να κάνεις εθελοντισμό; Δεν είναι μόνο το έργο που προσφέρεις, αλλά και το παράδειγμα που δίνεις. Εγώ έτσι το βλέπω».
Το ενθαρρυντικό είναι πως, έστω και ποσοστικά, θα υπάρχουν δεκάδες άνθρωποι -ίσως και εκατοντάδες- που θα σκέφτονται ακριβώς όπως εκείνο. Δεν ξέρω αν είναι το ιδεατό, αλλά είναι μία καλή αρχή. Περνάει μία παρέα παιδιών. Μας ρωτάνε αν είναι όλα καλά. Ένας ψάχνει ένα μονοπάτι που έχει χάσει αλλά το βρίσκει τελικά στο χάρτη. Μας προειδοποιεί για γούβες που έχει σε ένα συγκεκριμένο σημείο ώστε να μην σκοντάψουμε. Προχωράμε αργά και κοιτάζουμε χωρίς να θέλουμε τα φώτα της πόλης. Είναι μαγικά αλλά δεν μπορείς να χαρείς όταν σκέφτεσαι πως οι αντίστοιχοι εθελοντές σε άλλα σημεία της Αττικής, της Εύβοιας, της Αχαΐας, της Μάνης κ.ο.κ., βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε πύρινα μέτωπα. Με πιάνει μία απελπισία. Σε φάση τι κάνουμε εμείς εδώ, όταν τα άλλα τα παιδιά δίνουν αγώνα. «Όχι φίλε δεν είναι έτσι. Είσαι εδώ για να μην έχεις τα ίδια. Αν τους ρωτούσες, θα σου έλεγαν να το κάνεις». Και έχει δίκιο. Αν οι θέσεις μας ήταν αντίστροφα, το ίδιο θα τους έλεγα και εγώ.
Η βάρδια τελειώνει για να ξεκινήσει η επόμενη. Ο κόσμος κάτω είναι ακόμη αρκετός. Για κάποιους όλο αυτό, δεν είναι μόνο πρόληψη. Νιώθουν την ηθική ανάγκη να βοηθήσουν τα παιδιά που βρίσκονται ούτως ή άλλως στο φυλάκιο σαν άγρυπνοι φρουροί. Και εκεί κάπου, μου έρχεται στο μυαλό μία ατάκα του πατέρα μου. «Ότι αυτή η χώρα στέκεται με όποιον τρόπο στέκεται, είναι χάρη στο φιλότιμο μερικών καλών ανθρώπων».
