Μια προσεγμένη κυρία στα 70 της μπαίνει σε ένα κατάστημα. Μοιάζει με κάθε άλλη ηλικιωμένη κυρία που έχει βγει να κάνει τα ψώνια της.
Όταν φτάνει κοντά στα ράφια ανοίγει απροκάλυπτα την τσάντα της και κλέβει ένα προϊόν.
Οι υπάλληλοι του καταστήματος την καταλαβαίνουν, καλούν την αστυνομία και σύντομα οδηγείται στην φυλακή, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγες μέρες.
Η υπόθεση της 76χρονης Ταμάρα είναι μια από τις εκατοντάδες ιστορίες ηλικιωμένων γυναικών στην Ιαπωνία που διαπράττουν επίτηδες παραπτώματα για να καταλήξουν στη φυλακή.
Μοναξιά ή φυλακή: Στην Ιαπωνία εκατοντάδες γυναίκες άνω των 65 ετών βρίσκονται στη φυλακή. Δεν υπάρχει κάποια παράδοση εγκληματικότητας ή κάτι που μετατρέπει αυτές τις γυναίκες σε κλέφτες.
Υπάρχει απλώς η μοναξιά.
Αυτή τη στιγμή υπολογίζεται ότι στην Ιαπωνία τέσσερα εκατομμύρια ηλικιωμένες γυναίκες ζουν ολομόναχες, ένας αριθμός διπλάσιος από αυτόν των αντρών.
Βυθισμένες στη μοναξιά τους και χωρίς την οικονομική δυνατότητα να μείνουν σε κάποιον οίκο ευγηρίας, οι γυναίκες αυτές επιλέγουν την φυλακή από το άδειο σπίτι τους. Εκεί, μπορούν να βρουν τουλάχιστον κατάλυμα, συντροφικότητα και ιατρική φροντίδα.
Έτσι, διαπράττουν κάποιο παράπτωμα για να καταλήξουν στην φυλακή και όταν απελευθερωθούν το επαναλαμβάνουν. Συνήθως, οι γυναίκες αυτές επιλέγουν να κλέψουν. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι καταδικασμένες γυναίκες άνω των 70 ετών σε ποσοστό 93,1% βρίσκονται στη φυλακή για κλοπή, από τις οποίες το 82,5% έχει κλέψει κάτι από καταστήματα ενώ το υπόλοιπο 10,3% έχουν κάνει μικροκλοπές.
Ενδεικτικό είναι ότι στη γυναικεία φυλακή Κασαμάτσου το 1/5 των περισσότερων από 300 φυλακισμένων γυναικών είναι τουλάχιστον 65 ετών. «Ήμουν μόνη στο σπίτι»: Μια από τις φυλακισμένες στην Κασαμάτσου είναι η 76χρονη Τακάκο Σουζούκι (ψεύτικο όνομα), που βρίσκεται για δεύτερη φορά στη φυλακή για κλοπή.
Η ίδια είναι μητέρα δύο παιδιών και παλιότερα δούλευε σε πολυκατάστημα. Ωστόσο, πριν από μια περίπου δεκαετία ο σύζυγός της πέθανε και αποξενώθηκε από τα παιδιά της. Έτσι, στα 70 της ξεκίνησε να κλέβει φαγητό και είδη καθημερινής φροντίδας έχοντας αυτή τη στιγμή ένα μακρύ ιστορικό κλοπών.
«Ήμουν μόνη στο σπίτι. Ήταν σκληρό. Ένιωθα άσχημα και έκλαιγα», αναφέρει.
Στη φυλακή εκτός από παρέα δέχεται θεραπεία και για την άνοια από την οποία πάσχει και η οποία βρίσκεται πλέον σε τόσο προχωρημένο στάδιο που δεν μπορεί να κάνει ούτε απλές μαθηματικές πράξεις.
Η Τακάκο διαγνώστηκε με άνοια όταν βρέθηκε για πρώτη φορά στην φυλακή. Μένοντας μόνη της κανείς δεν είχε δει τα πρώτα σημάδια. Όταν αφέθηκε ελεύθερη την πρώτη φορά συνελήφθη ξανά για κλοπή μόλις έξι μέρες μετά.
Στη φυλακή, η Τακάκο δεν μπορεί να κάνει πολλές εργασίες εξαιτίας της κατάστασής της. Ωστόσο της δίνουν απλές χειρωνακτικές εργασίες για να την κρατούν απασχολημένη.
Κατά τη διάρκεια των γευμάτων πρέπει να κάθεται μόνη της καθώς έκλεβε συνεχώς το φαγητό των συγκρατούμενών της. Σύντομα η Τακάκο θα ολοκληρώσει την ποινή της. Ήδη, η φυλακή αναζητά ένα κέντρο φροντίδας, για να την προσέχει και να την αποτρέψει από το να κλέψει ξανά. Στην φυλακή ζούσε και η 85χρονη Τσικάκο Τανάκα (ψεύτικο όνομα).
Η εικόνα της δεν θυμίζει σε τίποτα πρώην κατάδικο. Είναι ντυμένη προσεγμένα και μιλά ευγενικά. Πριν λίγο καιρό βγήκε από τη φυλακή ύστερα από 18 μήνες για κλοπή. Την ημέρα που επέστρεψε σπίτι της συνοδευόταν από έναν νοσηλευτή. Η οροφή του σπιτιού της ήταν κατεστραμμένη και ήταν φανερό ότι εκεί ζούσε ένας άνθρωπος με σημάδια άνοιας – το ψυγείο της ήταν καλυμμένο με τραπεζομάντηλο. Πριν μπει στην φυλακή ζούσε μόνη της και δεν είχε κανέναν φίλο να την επισκεφτεί και κανέναν να καταλάβει ότι πάσχει από άνοια.
Η Τανάκα όταν ήταν μικρότερη εργαζόταν σε μπαρ και δεν έτσι μπορούσε να πάρει σύνταξη. Έπρεπε πλέον να ζήσει με όσα είχε εξοικονομήσει τα χρόνια που εργαζόταν και όταν τα χρήματα αυτά τελείωσαν δεν υπήρχε κανείς να την βοηθήσει. Έτσι, ξεκίνησε να κλέβει από καταστήματα.
Φυλακή για ηλικιωμένους: Ο αριθμός των ηλικιωμένων κρατούμενων είναι τόσο μεγάλος που οι φυλακές καταβάλουν προσπάθειες για να τις βοηθήσουν κατά τη διάρκεια της ποινής τους. Φυσικοθεραπευτές βοηθούν τις γυναίκες με εξειδικευμένες ασκήσεις ανάλογα με την κατάσταση της καθεμίας.
Μάλιστα, μια από τις κρατούμενες με κινητικά προβλήματα μπόρεσε να περπατήσει ξανά. «Δεν μπορούσα ποτέ να σταθώ ή να περπατήσω χωρίς να κρατώ μια μαγκούρα. Τώρα είμαι πολύ καλύτερα. Μου αρέσει εδώ. Είμαι ευγνώμων», αναφέρει η κρατούμενη. Οι ηλικιωμένες κρατούμενες που δεν έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας, δέχονται πάλι φροντίδα ώστε να παραμείνουν υγιείς και να μην χρειαστούν φροντίδα όταν φύγουν.
Με τον αριθμό των ηλικιωμένων κρατούμενων να αυξάνονται, οι φυλακές προσπαθούν να βρουν εθελοντές για να τις βοηθούν. Στην φυλακή Κασαμάτσου, οι νεότερες κρατούμενες μαθαίνουν να φροντίζουν τις ηλικιωμένες αποκτώντας παράλληλα έτσι επαγγελματικές γνώσεις για όταν αποφυλακιστούν.
Όπως λέει η σωφρονιστική υπάλληλος, Τακάο Χοσοκάβα, είναι δύσκολο για τις φυλακές να ανταποκριθούν σε τόσες κρατούμενες με καροτσάκια. «Βασιζόμαστε στις υγιείς κρατούμενες και σε ειδικούς εκτός των φυλακών. Και οι υπάλληλοί μας καταβάλουν όσο περισσότερη προσπάθεια μπορούν», τονίζει. Φροντίδα και μετά την φυλακή:
Σε κάθε επαρχία της Ιαπωνίας υπάρχει ένα κέντρο φροντίδας για την επανένταξη πρώην κρατουμένων και την αποτροπή τους να τελέσουν ξανά κάποιο έγκλημα. Υπάρχει ειδική μέριμνα για τους ηλικιωμένους πρώην κρατούμενους που είναι μόνοι τους και δεν έχουν φίλους και συγγενείς για να τους βοηθήσουν.
Η Τανάκα βρίσκεται πλέον υπό την φροντίδα ενός τέτοιου κέντρου στην επαρχία Αΐκι στην κεντρική Ιαπωνία. Της έχουν ήδη βρει προσωρινή διαμονή, όπου θα ζήσει για έξι μήνες. Σε αυτό το διάστημα θα την βοηθήσουν να βρει μόνιμη κατοικία, να κάνει αιτήσεις σε υπηρεσίες φροντίδας και να προετοιμάσει μια νέα ζωή ως μέλος της κοινότητας.
Είναι μόνο η αρχή: Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ryukoku, Κοίτσι Χαμάι, αναφέρει ότι οι μεγαλύτερες γυναίκες βλέπουν την φυλακή ως απόδραση από την απομόνωση. Όπως λέει είναι η αντανάκλαση ενός προβλήματος που ταλαιπωρεί την ιαπωνική κοινωνία. Η χώρα εδώ και αρκετά χρόνια μαστίζεται από το φαινόμενο που στην Ιαπωνία ονομάζουν «ekkusu shinai shokogun» ή αλλιώς το «σύνδρομο της αγαμίας». Όλο και περισσότεροι νέοι επιλέγουν είτε να ζουν μόνοι τους είτε παντρεύονται και έχουν σπανίως ερωτικές σχέσεις.
Σε έρευνα του Japan Family Planning Association (Ιαπωνικός Σύνδεσμος Σχεδιασμού Οικογένειας) αναφέρεται ότι οι περισσότεροι παντρεμένοι άνδρες ήταν υπερβολικά απασχολημένοι ή κουρασμένοι από τη δουλειά για να κάνουν έρωτα. Οι Ιαπωνέζες ανέφεραν ότι οι ερωτικές σχέσεις είναι «μεγάλος μπελάς».
Την ίδια στιγμή αυξάνονται και τα διαζύγια με αποτέλεσμα όλο και περισσότεροι άνθρωποι μεγαλώνοντας μένουν μόνοι τους.
Η Ιαπωνία έχει ήδη ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στον κόσμο και ο πληθυσμός της των 126 εκατομμυρίων συρρικνώνεται συνεχώς. Σχεδόν το ένα τρίτο όλων των Ιαπώνων ήταν άνω των 65 ετών το 2015. Μέχρι το 2050 σχεδόν το 40% θα είναι άνω των 65 ετών, ενώ ο πληθυσμός αναμένεται να έχει μειωθεί κατά 40 εκατ..
Σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Πληθυσμού και Κοινωνικών Ασφαλίσεων το 1/4 των ανδρών πουν έχουν φτάσει τα 50 και 1/7 των γυναικών που έχουν φτάσει την ίδια ηλικία δεν έχουν παντρευτεί ποτέ. Περίπου οι μισοί νέοι που έχουν φτάσει στην τρίτη δεκαετία της ζωής τους ή ακόμα και την τέταρτη δεν είχαν ποτέ καμία απολύτως ολοκληρωμένη ερωτική εμπειρία.
Συγκεκριμένα, το 43% των νέων ηλικίας από 18 έως 34 ετών δηλώνουν πως είναι παρθένοι, ενώ το 64% των νέων στις ηλικίες αυτές δηλώνουν πως δεν έχουν σχέση. Όλο και περισσότεροι άνθρωποι επιλέγουν την μοναξιά στην Ιαπωνία και πλέον είναι αμφίβολο ποιο θα είναι το μέλλον σε μια χώρα που μειώνεται συνεχώς.
Δες το παρακάτω άλμπουμ για να δεις αναλυτικά τα στατιστικά:
