Οκτώβριος 2008. Βρίσκομαι σε αμφιθέατρο της Νομικής και με την παρέα έχουμε πάρει ένα ανδρικό περιοδικό για να σκοτώσουμε την ώρα μας στα πίσω-πίσω έδρανα κάποιας βαρετής διάλεξης. Πέρα από τις διαχρονικές συμβουλές για κοιλιακούς φέτες, καλύτερο σεξ και κάποια σούπερ γκόμενα που «γυμνάζεται και φωτογραφίζεται» ή το ανάποδο, το περιοδικό έχει προς το τέλος ένα αρκετά ενδιαφέρον κουίζ με τον τίτλο «Μήπως είσαι υποχόνδριος;».
Παρότι είχα γνώσεις πιστεύω περισσότερες από το μέσο 18χρονο, αγνοούσα την ερμηνεία της λέξης υποχόνδριος. Έτσι ρώτησα έναν άλλο φίλο μου που τον θεωρούσα αρκετά «λόγιο». «Υποχόνδριος είναι αυτός που φοβάται υπερβολικά τις αρρώστιες και τα μικρόβια» μου είπε, βγάζοντας με από την απορία.
Όπως αναφέρεται στο βικιλεξικό:
υποχόνδριος, -α, -ο (συχνά και ως ουσιαστικό)
που μεγαλοποιεί ασήμαντες σωματικές διαταραχές, που νιώθει συμπτώματα ασθένειας/ών ενώ είναι απόλυτα υγιής· κατά φαντασίαν ασθενής
(μεταφορικά) υπερβολικά σχολαστικός
Εκείνο το καλοκαίρι είχα ταλαιπωρηθεί από μία επίμονη και επώδυνη λοίμωξη, μάλλον οξεία φαρυγγίτιδα ή μόλυνση από στρεπτόκοκκους δεν θυμάμαι ακριβώς. Πάντως με πονούσε φρικτά ο λαιμός μου και πήρα 2-3 διαφορετικές αντιβιώσεις για περισσότερο από ένα μήνα μέχρι να απαλλαγώ. Οπότε νομίζω ότι στο τεστ βγήκα σε έναν αρκετό βαθμό υποχόνδριος γιατί ήταν πρόσφατη και η προσωπική μου περιπέτεια.
Όπως έμαθα ψάχνοντας το θέμα από περιέργεια, το να είσαι υποχόνδριος είναι μία ψυχολογική κατάσταση που μπορεί να σε οδηγήσει ακόμα και στην τρέλα ή την πλήρη απομόνωση. Όποιος έχει υποχονδρίαση θεωρεί πολύ πιθανό να νοσήσει από κάποια σοβαρή πάθηση και πιστεύει ότι είναι άρρωστος ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Μόλις εμφανίζει το παραμικρό σύμπτωμα θέλει να επιβεβαιώσει ότι είναι άρρωστος, ενώ αμφιβάλλει ακόμα και για ιατρικές εξετάσεις που βγαίνουν «καθαρές» ή μετά από λίγο καιρό φοβάται και πάλι ότι είναι άρρωστος.
Ο υποχόνδριος γίνεται εμμονικός με την υγεία του, έχει μη ρεαλιστικούς φόβους μόλυνσης και αναζητά μετά μανίας ιατρικές πληροφορίες ή πληροφορίες για τα διάφορα φάρμακα και αντιβιώσεις. Η αντιμετώπιση της υποχονδρίας απαιτεί ακόμα και ψυχοθεραπεία. Πέρα από τον Κωνσταντίνο Κατακουζηνό που είναι ίσως ο πιο γνωστός και αγαπητός σε όλους τους Έλληνες υποχόνδριος, προσωπικότητες όπως ο κροίσος Χάουαρντ Χιούζ αλλά και ο βασιλιάς της ποπ, Μάικλ Τζάκσον έπασχαν από υποχονδρίαση.
Γιατί τα θυμήθηκα τώρα όλα αυτά;
Τις τελευταίες μέρες με την έξαρση του κορονοϊού κινδυνεύουμε να γίνουμε (ή μάλλον έχουν γίνει ήδη) όλοι υποχόνδριοι, την ώρα που οι πραγματικοί ασθενείς στιγματίζονται ακόμα και ως «υγειονομικές βόμβες». Με το παραμικρό ακόμα και άσχετο σύμπτωμα ζητείται το τεστ για τον κορονοϊό, ενώ αρκετοί καταφεύγουν σε απίστευτες υπερβολές για να αποφύγουν μία πιθανή μόλυνση αψηφώντας τις επιστημονικές πληροφορίες για τον τρόπο που μεταδίδεται ο ιός. Πάνω σε τέτοιους φόβους βρίσκουν πάτημα και αρκετά fake news και ψευτοθεραπείες ή δήθεν μέτρα πρόληψης.
Σύμφωνα πάντως με τη γνώμη γιατρών και ψυχολόγων κάποιος υποχόνδριος δεν αγχώνεται συγκεκριμένα για τον κορονοϊό αλλά με το να μην αρρωστήσει γενικότερα, οπότε αυτή η πρωτοφανής κατάσταση φέρνει πιο κοντά όλους τους υπόλοιπους στην καθημερινότητα του, παρά κάνει τον ίδιο τον υποχόνδριο να φοβηθεί ακόμα περισσότερο. Δεν πρόκειται για κάποια «εκδίκηση» αλλά η έννοια της λέξης θα αναβαθμιστεί και θα είναι δύσκολο να τη χρησιμοποιήσουμε ή να κακοχαρακτηρίσουμε πλέον κάποιον που τηρεί σχολαστικά τα ενδεδειγμένα μέτρα προστασίας.
Τι θα γίνει όμως στο κοντινό μέλλον όταν κάποια στιγμή θα αρχίσουν να αίρονται τα δρακόντεια μέτρα πρόληψης; Θα γυρίσουμε στον τρόπο που ζούσαμε πριν τον κορονοϊό ή θα συνεχίσουμε να ακολουθούμε υπερβολικά μέτρα για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα; Για πόσο καιρό θα έχουμε το φόβο για το νέο ιό; Θα συνωστιζόμαστε σε μπαρ και μέσα μεταφοράς; Ως πότε θα σκεφτόμαστε το πιθανό μικροβιολογικό και ιικό φορτίο του χώρου που βρισκόμαστε ή αυτού που συναναστρεφόμαστε;
Πέρα από τη ζημιά που κάνει ο ιός σε όλα τα επίπεδα, κινδυνεύει να μας αφήσει μία χρόνια υποχονδρίαση εκτός από τον ψυχολογικό αντίκτυπο της καραντίνας, κι εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή και να μην κυριαρχήσει για άλλη μια φορά ο φόβος.
