Την πρώτη φορά που άκουσα ή διάβασα για μαύρες τρύπες, ήταν σε μία βιβλιοέκδοση για την αστρονομία και τον χωροχρόνο. Ήμουν κάπου στα 12 και θυμάμαι πως η συλλογή είχε πολλές φωτογραφίες, κείμενα γραμμένα κατά τέτοιον τρόπο ώστε να τα καταλαβαίνουν και οι πιο αδαείς με το θέμα, αλλά το κομμάτι που αναφερόταν στις μαύρες τρύπες θύμιζε περισσότερο μυθιστορηματική αφήγηση παρά επεξήγηση με βάση τους κανόνες της φυσικής. Γιατί; Γιατί δεν υπήρχαν στο μαύρο αυτό χάος. Στα 90s γνωρίζαμε τόσα λίγα πράγματα για τις μαύρες τρύπες, που αρκούμασταν στο να διαβάζουμε πως δεν τους ξεφεύγει ούτε το φως. Και ήταν το μόνο που γνωρίζαμε.
Πολύ νωρίτερα, το πέπλο του μυστηρίου τους το είχε βοηθήσει η επιστημονική φαντασία. Από την Οδύσσεια του Διαστήματος που οι παραγωγοί είχαν σίγουρα προβληματιστεί στο πως θα την περιγράψουν και θα την φέρουν στη μεγάλη οθόνη, αλλά και στα βιβλία του Isaac Asimov που έμοιαζε περισσότερο με κάποιο διαστημικό τρενάκι που σε έβγαζε σε ένα άλλο μέρος του Γαλαξία παρά με αστρονομικό φαινόμενο. Έπρεπε να φτάσουμε στο 2014 όπου το Interstellar του Christopher Nolan προσπάθησε να δώσει μία εικόνα για το πως θα βλέπαμε τον ορίζοντα μίας τεράστιας μαύρης τρύπας, έτοιμη να καταβροχθίσει τα πάντα λόγω της βαρυτικής της έλξης. Αλλά και πάλι δεν μας ήταν αρκετό. Όχι τουλάχιστον μέχρι την χθεσινή ανακάλυψη.
Ο ίδιος ο Albert Einstein δεν θα μπορούσε να φανταστεί πως θα φτάναμε στο σημείο να φωτογραφίζαμε μία μαύρη τρύπα που βρίσκεται 50 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά. Ο Stephen Hawking με την σειρά του, όταν έγραφε στο βιβλίο του «Χρονικό του Χρόνου» και προσπαθούσε να μας δώσει μία εικόνα για την συμπιεσμένη μάζα μέσα στον απόλυτο σκοτεινό χώρο και την προβολή της ύλης μέσω φωτονίων, θα έχει εξίσου εντυπωσιαστεί με αυτήν εδώ την φωτογραφία που σημαίνει πολλά περισσότερα από όσα κατανοούμε αυτή την στιγμή. Είναι εδώ όμως σε όλη της την μεγαλοπρέπεια για να δείξει και να διδάξει, την πολυπλοκότητα του αγνώστου αυτού πέπλου που ονομάζουμε σύμπαν. Μία μαύρη τρύπα που η μάζα της είναι 6,5 δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερη από αυτή του ήλιου μας. Και είναι τόσο πεινασμένη που θα συνεχίσει να «μαζεύει» μέσα της ότι δυστυχές κάνει το λάθος να βρεθεί κοντά της και να χάσει μόλις το 0,000001% της μάζας της μετά από δις-δις-δις-δισεκατομμύρια χρόνια, για να καταλήξει σε μία θεαματική έκρηξη όμοια με αμέτρητων πυρηνικών κεφαλών. Είναι εκεί που οι επιστήμονες σηκώνουν τα χέρια ψηλά καθότι οι κανόνες της θερμοδυναμικής και της κβαντομηχανικής βρίσκουν τοίχο. Γιατί; Γιατί οι κανόνες της φυσικής φαντάζουν πολύ διαφορετικοί σε έναν χώρο που διασπά την ύλη με τόσο ξεχωριστό τρόπο, που αναρωτιέσαι αν πράγματι βρίσκεται ακόμη εκεί μέσα παγωμένη στον χρόνο (λόγω της μεγάλης μάζας του εκκολαπτόμενου άστρου) ή έχει γίνει ήδη εκατομμύρια μικρά κομματάκια.
Σε κάθε περίπτωση, η χθεσινή ανακάλυψη είναι μία από εκείνες τις μεγάλες στιγμές που θα έχουν καταγράψει σε 60 χρόνια από τώρα τα επόμενα σχολικά βιβλία. Τα επόμενα πιτσιρίκια δεν θα αρκεστούν απλά σε ταινίες φαντασίας και στην προσπάθεια απεικόνισης ενός γραφίστα για κάποια βιβλιοέκδοση. Θα έχουν μία ξεκάθαρη φωτογραφία -ή και περισσότερες- για το τι ακριβώς δείχνουμε όταν μιλάμε για τις μαύρες τρύπες. Είναι μία απόδειξη πως ο Einstein είχε δίκιο για την θεωρία της σχετικότητας. Ότι τελικά, πέσαμε μέσα σαν οντότητες για ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του σύμπαντος και ακόμη δεν έχουμε μάθει ούτε το 1/10 από αυτά. Όμως σε έναν κόσμο με τόσες αναταραχές, δυσκολίες, ανισότητες και προβληματισμούς, αυτά τα μικρά και συνάμα τεράστια πράγματα, δικαιολογούν την ύπαρξή μας στον κόσμο. Ότι αποδεχόμαστε δηλαδή πως είμαστε ένα κομμάτι αυτών των ανακαλύψεων, μικροί κόκκοι άμμου και σκόνης που έτυχε να βρεθούν στον βιολογικό κύκλο της ζωής και αναζητούν την ταυτότητας τους σε ένα σύμπαν που ακόμη αγνοούν. Σε χιλιάδες χρόνια από τώρα, αν η ανθρώπινη φυλή κάνει πραγματικότητα της ιστορίες του Asimov και αποικήσει σε άλλους πλανήτες, θα είμαστε εμείς οι πρωτόγονοι των ιστοριών που προσπαθούσαν να καταλάβουν φαινόμενα τα οποία μέχρι τότε ελπίζουμε να έχουν λυθεί. Τι είμαστε; Μάρτυρες σε ένα μικρό κομμάτι ιστορίας για την ίδια την ταυτότητα της ζωής. Ακόμη και αν αυτό έχει να κάνει με ένα τρομαχτικό φαινόμενο όπως οι μαύρες τρύπες. Όσο λοιπόν κλισέ και αν ακουστεί, είναι μία καλή ευκαιρία να θυμηθούμε πόσο μικροί και αδιάφοροι είμαστε και να αγκαλιάσουμε αυτή την στιγμή μίας τέτοιας ανακάλυψης.
Για το επιστημονικό ωστόσο της υπόθεσης, παραθέτω ένα υπέροχο βίντεο που εξηγεί με απλά γραφικά τον μυστήριο κόσμο μίας μαύρης τρύπας. Με χιούμορ, φυσική και αυτόν τον άνευ όρων σαγηνευτικό χαρακτήρα που οδήγησε τα μεγαλύτερα μυαλά να ασχοληθούν με αυτές.
