Κανείς δεν πρόκειται ποτέ να ξεχάσει το Matrix. Όχι μόνο για όσα προσέφερε στον κινηματογράφο και το sci-fi στοιχείο, αλλά επειδή στην αυγή του 21ου αιώνα, έφερε ξανά στην επικαιρότητα πράγματα για τα οποία μιλούσαν πριν 30 και 40 χρόνια, άνθρωποι όπως ο Philip K. Dick και ο Isaac Asimov. Η σχέση των ανθρώπων με τις μηχανές ήταν πάντα κάτι που απασχολούσε τους συγγραφείς και τους επιστήμονες, που αν και έβλεπαν την ευκολία ίσως να δίσταζαν να γυρίσουν τη σελίδα και να αντικρίσουν όλα όσα θα μπορούσαν να πάνε στραβά.
Το καλοκαίρι του 2003, περίπου 3 μήνες πριν κυκλοφορήσει η τελευταία ταινία της αρχικής τριλογίας, Matrix Revolutions, ένα φιλμάκι μόλις μιας ώρας έκανε την εμφάνισή του στο διαδίκτυο. Ήταν η εποχή των torrents, του file sharing αλλά κάποια γενναία βίντεο κλαμπ, έφεραν και στη χώρα μας το DVD του Animatrix. Με τις αδερφές Wachowski να έχουν υπογράψει πάλι το σενάριο, εμφανιζόντουσαν μερικές anime ιστορίες, που δεν έδειχναν μόνο την ζωή της ανθρωπότητας μέσα και έξω από το Matrix, αλλά και πώς αυτή ξεκίνησε έναν αναίτιο πόλεμο στον οποίο ήταν καταδικασμένη να τον χάσει εξαρχής.
Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να μας δώσει όντως υπερδυνάμεις;
Για το στόρι, το Animatrix σχεδιάστηκε για να λειτουργήσει ως πρόλογος στην τελευταία ταινία και να δώσει στο κοινό μια ενδότερη ματιά για το πώς φτάσαμε στα γεγονότα του πρώτου Matrix το 1999. Μέσα στις πολλές και διάφορες ιστορίες, περιγράφονται κάποια γεγονότα τα οποία θα μπορούσε κανείς να θεωρήσει ως διδακτικά για το μέλλον. Κάποια αγγίζουν πλήρως την επιστημονική φαντασία και στοιχεία του Matrix, αλλά κάποια όπως το ‘‘Second Renaissance’’ δείχνει την αρχή του τέλους. Παρουσιάζει το πώς ο άνθρωπος κάποια στιγμή εξαρτήθηκε πλήρως από τις μηχανές, οι οποίες άρχισαν να αντιλαμβάνονται όχι μόνο τη χρησιμότητά τους αλλά και το δικαίωμα σε απλά βασικά πράγματα όπως τη ζωή – ή την λειτουργία στην δική τους περίπτωση.
Το ChatGPT έρχεται να σε βοηθήσει στο πρώτο σου άβολο ραντεβού
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό ότι θα μπορούσαμε σε 10 χρόνια από τώρα να βλέπουμε ειδήσεις για το πρώτο ρομπότ που σκότωσε άνθρωπο ή το πρώτο πρόγραμμα που επαναστάτησε. Τα στόρια αυτά επεκτάθηκαν στις αγορές και την οικονομία. Με την κατασκευή της πρώτης πόλης των μηχανών, οι οποίες δεν ζητούσαν χρήματα για τις επισκευές παρά μόνο αντίτιμα, μια ολόκληρη αγορά κατέρρευσε και οδήγησε τους ανθρώπους στο να κηρύξουν πόλεμο. Ένα πόλεμο που τελικά μας οδήγησε στο να γίνουμε μπαταρίες.
Σήμερα το 2023 κάνουμε συζητήσεις για τα πρώτα ΑΙ προγράμματα και τις εφαρμογές τύπου ChatGPT. Εάν όλα αυτά το 2003 έμοιαζαν ένα ακόμη σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ίσως πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε με διαφορετικό μάτι την άφιξη της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή μας. Όχι επειδή δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε εμείς τις μηχανές, αλλά επειδή δεν μπορούμε να εμπιστευτούμε τους εαυτούς μας. Η ανθρώπινη αναξιοπρέπεια, η απληστία και το μίσος, είναι στοιχεία τα οποία θα μας οδηγήσουν να πάρουμε τις πιο λανθασμένες αποφάσεις και εν τέλει να καταστρέψουμε τους εαυτούς μας. Αυτό είναι βέβαιο. Το βλέπουμε άλλωστε ήδη και στον πλανήτη μας. Μπορεί να μην γνωρίζουμε το πότε θα συμβεί ή με ποιες συνθήκες θα συμβεί, αλλά το να κάνουμε έναν ακόμα λάθος πόλεμο απέναντι σε έναν εχθρό που δεν θα μπορέσουμε ποτέ να νικήσουμε όπως είναι οι μηχανές, θα έλεγε κανείς ότι δεν είναι και τόσο επιστημονική φαντασία αλλά άλλη μια ηλίθια ανθρώπινη αντίληψη.
Τι ήταν αυτό που έκανε τόσο ξεχωριστό το πρώτο Matrix;
Μπορεί βέβαια τελικά να καθοδηγηθούμε ως εκεί. Ίσως γνωρίσουμε το πρώτο πρόγραμμα που αρχίζει να μας λέει ψέματα. Οι δημιουργήσουμε το πρώτο ρομπότ που θα αντιληφθεί τη θνησιμότητα μας και θα προσπαθήσει να απελευθερωθεί και να επωφεληθεί από αυτό. Σε κάθε περίπτωση οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και τις μηχανές, γίνεται πλέον κομμάτι καθημερινότητας και παύει να είναι κάποιο σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Για την ακρίβεια έχει έρθει τόσο γρήγορα στις ζωές μας και τόσο άξαφνα, που ενδεχομένως κανείς να μην έχει κάτσει να υπολογίσει και να σκεφτεί το πού θα μπορέσουμε να έχουμε φτάσει σε 30 χρόνια σε 50 χρόνια από τώρα και πόσα πράγματα μπορούν να πάνε στραβά. Ενδεχομένως να δούμε πάρα πολλά από τα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας να γίνονται αλήθεια τόσο με τα θετικά όσο και τα αρνητικά τους πρόσημα. Το θέμα είναι πόσο έτοιμοι είμαστε γι’ αυτό.
Πριν από περίπου 100 χρόνια αν κάποιος έλεγε ότι ο κόσμος θα καταληφθεί από τις μηχανές, θα τον περνούσαν για τρελό ή στην καλύτερη περίπτωση έναν πολύ ευφάνταστο άνθρωπο που θα έπρεπε να κάνει βιβλίο ή ταινία. Με τις σημερινές γενιές να μεγαλώνουν δίπλα δίπλα με την τεχνολογία και να τη βλέπουν να αναπτύσσεται ολοένα και περισσότερο, είναι πολύ πιθανό να ξεκινήσουμε να μιλάμε για fault προγράμματα με την ίδια απλότητα που προσπαθούμε να εξηγήσουμε σε ένα μάστορα το χαλασμένο μας πλυντήριο. Μέχρι και στο gaming έχουμε αρχίσει να βλέπουμε τέτοια παραδείγματα, με πιο πρόσφατο εκείνο του Cyberpunk 2047, που ο κόσμος αρχίζει και αρρωσταίνει ψυχικά από την υπερβολική χρήση της τεχνολογίας και το πώς αυτή επηρεάζει το νευρικό του σύστημα – μάλιστα το παιχνίδι το ονομάζει cyberpsychosis. Οι Millennials -και πραγματικά αυτό θα είναι πολύ ειρωνικό- ενδεχομένως να αναφέρονται σε ταινίες όπως το Animatrix για να περιγράψουν γεγονότα που θα βλέπουν στα 70 τους χρόνια γύρω από την τεχνολογία, με τον ίδιο τρόπο που οι μπαμπάδες μας όταν έβλεπαν στην τηλεόραση αποστολές ερευνητικών διαστημοπλοίων της NASA στον Άρη, έφεραν στο μυαλό τους τα βιβλία του Isaac Asimov.
Οι δουλειές που δεν κινδυνεύουν από την τεχνητή νοημοσύνη
Το Animatrix μπορεί να μην γνώρισε ποτέ τις δόξες της υπόλοιπης τριλογίας, αλλά το κομμάτι της εξέλιξης των μηχανών είναι ενδεχομένως το πιο σκοτεινό που παρουσιάζεται. Γιατί δεν δείχνει το μέλλον αλλά το παρόν σε ένα άλλο χρονοδιάγραμμα, που δεν συνέβη ποτέ σε εμάς αλλά που θα μπορούσε να είναι αλήθεια. Και αυτό είναι πραγματικά άκρως τρομακτικό αν διανοηθεί κανείς τις συνέπειες. Θα ήθελα να κάνω τις πιο θερμές και αισιόδοξες σκέψεις για την ανθρωπότητα, αλλά στα 39 μου χρόνια δεν με έχει πείσει για κάτι διαφορετικό.
Τουλάχιστον αν συμβεί το κακό να εμφανιστούμε μια και καλή και να μην καταλήξουμε μπαταρίες…
