Κβαντομηχανική και νιαούρισμα, μπερδεμένες εξισώσεις και παράλληλοι κόσμοι. Σε έναν κόσμο όπου η γάτα είναι ζωντανή και νεκρή, με δεκάδες διαφορετικές εκδοχές, μικρόκοσμους και εναλλακτικές. Καφέ ή τσάι. Και αν διαλέξεις τσάι θα βάλεις γάλα ή ζάχαρη. Και αν βάλεις γάλα θα το πιείς σκέτο ή θα το συνοδέψεις με κουλουράκι; Τεράστιος πονοκέφαλος και ακόμη μεγαλύτερο μπέρδεμα εκεί που η επιστήμη συγκρούεται με την φιλοσοφία.
Από την μία ο Σρέντιγκερ, με το σακάκι γεμάτο λεκέδες από κιμωλία, κουρασμένος να επαναλαμβάνει εξισώσεις, να διαβάζει ξανά και ξανά την επιστολή του Αινστάιν που του έδινε δύναμη, σκεπτόμενος ότι «Για να το λέει ο Αινστάιν, λογικά δεν έχω σκεφτεί μαλακίες. Ή σε κάποιο άλλο παράλληλο σύμπαν έχω σκεφτεί τελικά μαλακίες;». Αυτό ήταν που τον τάραζε τα βράδια. Ότι σε έναν άλλο κόσμο ήταν ένας ανόητος, ένας ηλίθιος, ένας κενός τύπος που οι μαθηματικοί τύποι και η φυσική δεν έβγαζαν νόημα. Όπου δεν υπήρχε κανένα κουτί με γάτα. Πιθανόν να μην είχε καν γάτα. Όχι, όχι και αυτό ρε γαμώτο. Λες να του άρεσαν τα σκυλιά περισσότερο από τις γάτες; Τι είναι χειρότερο, να προσπαθεί να χωρέσει ένα σκυλί σε ένα κουτί με το ραδιενεργό υλικό ή απλά να έχει μία γάτα που αρέσκεται στο να την ταίζει και να την ακούει να πουρπουρίζει στα πόδια του ενώ τον ζεσταίνει η σόμπα. Τουλάχιστον, να μην έχει την σκόνη από την κιμωλία.
Από την άλλη τι θα συνέβαινε αν αυτός ο Ολλανδός, ο Σπινόζα, είχε δίκιο. Δεν υπάρχει ελεύθερη βούληση και επιλογή παρά μόνο η ανάγκη του ανθρώπινου μυαλού να βρίσκει ένα λόγο μέσα στην ύπαρξη. Και αυτές είναι οι επιλογές, αλλά εκείνες που υπήρχαν από πάντα για να διαλέξει. Εκείνες που σε αναγκάζουν να επιλέξεις και όχι αυτές που γέννησες ο ίδιος. Και σκεφτόταν ότι αν μία στο εκατομμύριο είχε δίκιο, του είχε γαμήσει το σύμπαν. Τουλάχιστον το ένα από αυτά. Αλλά και να το επιλέξει να ξεφύγει σε κάποιο άλλο, ήταν κάπως αδύνατο. Δηλαδή να γίνει τι, κβαντική διεμπλοκή; Εκεί πρέπει να αναιρεθούν οι κανόνες της φυσικής όπως τις γνωρίζουμε σήμερα. Και στο φινάλε αν πρέπει κάτι να γίνει κομμάτια, ας είναι το σύμπαν και όχι ο δικός του εγκέφαλος. Τόσες διαφορετικές σκέψεις, αντιστοιχούν σε πόσες διαφορετικές επιλογές που με τη σειρά τους γεννούν διαφορετικά σύμπαντα. Το γατί νιαουρίζει. Δεν πειράζει, ένα σύμπαν λιγότερο. Υπάρχουν τόσα ακόμη, δεν χρειάζεται να είσαι πρωταγωνιστής σε όλα. Στο τέλος της ημέρας, είσαι ένας μαλάκας που απλά βάζει την γάτα σε εξίσου ηλίθια πειράματα. Ίσως σε έναν αιώνα από τώρα να με κρεμούσαν από τα γεννητικά όργανα που αποφάσιζα να κάνω κάτι τέτοιο.
Ίσως αυτοί οι καθηγητάδες που διδάσκουν στη Κοπεγχάγη, που μιλούν τόσο αργά που του έρχεται να τους δολοφονήσει, να τους κόψει το λαιμό με το μοιρογνωμόνιο, έχουν τελικά δίκιο. Να πάει στο διάολο η σκέψη για το αν όλο αυτό βγάζει νόημα. Τι έχει σημασία; Ο υπολογισμός. Γι’ αυτό την φτιάξαμε την ρημάδα την κβαντομηχανική. «Σκάσε και υπολόγιζε», έλεγε στον εαυτό του «ξανά και ξανά». Όμως σε αυτό το κουτί πώς μπορεί να κοιτάξει; Αυτή την κυματοσυνάρτηση, πώς θα την φέρει εκεί που θέλει. Ο Σπινόζα δηλαδή γιατί δεν το σκέφτηκε; Μήπως και αυτός είναι ηλίθιος σε ένα άλλο σύμπαν; Εκτός και αν είναι απλά τόσο έξυπνος που, σε κάθε πιθανότητα, άπειρη πιθανότητα, που υπάρχει εκεί έξω στο χωρόχρονο, είναι τόσο μπροστά νοητικά που απλά χαμογελάει ειρωνικά και λέει «Ποιος χέστηκε αν ζει το κωλόγατο ή όχι; Σημασία έχει πως δεν είναι δική σου επιλογή αυτή». Και κάπου εκεί σπάει όλο το γραφείο του και βάζει φωτιά στις σημειώσεις του. Και σε αυτή του Αινστάιν, ναι, στα τσακίδια και αυτός που τον έπεισε πως κάτι κατάφερε να κάνει. Ο Χιου Έβερετ, ο Γιάνκης, το αποδέχτηκε από την άλλη πλευρά. Την επιστημονική. Πολλά σύμπαντα τα οποία αποφασίζουν να απομακρυνθούν, όταν δύο κβαντικά συστήματα αρχίζουν να αλληλοεπιδρούν μεταξύ τους. Οκ ναι, αυτό βγάζει νόημα και ειδικά με το άτιμο το ηλεκτρόνιο που χωρίζει τα σύμπαντα.
Αλλά με την κατάρρευση. Τι γίνεται με αυτή την διαολεμένη την κατάρρευση; Πολλά σύμπαντα σημαίνει πως δεν υπάρχει κατάρρευση, έτσι δεν είναι; Τα σωματίδια, σε αυτή την αιτιοκρατική πάντοτε κβαντομηχανική, βρίσκονται πάντα σε ένα σημείο. Κάνεις το πρώτο, προκύπτει ένα δεύτερο. Τέλος. Είστε σωματίδια; Ναι. Έχετε μία διαδρομή; Ναι. Έχετε πάντα μία ταχύτητα; Ναι. Άρα σκατά στις πιθανότητες. Δεν υπάρχουν. Ούτε νεκροζωντανές γάτες που διάβαζε σε κάτι φρικουλιάριστικες ιστορίες τύπου Μπραμ Στόκερ.
Αλλιώς πρέπει να ξεχάσει και αυτά που ξέρει και να αφήσει την γάτα στην ησυχία της. Σκέφτεται πως αν είχε αφήσει τη γάτα έξω από το σπίτι, πιθανόν να μην είχε ασχοληθεί με όλη αυτή την μπούρδα που λέγεται κβαντομηχανική. Αλλά όχι. Την κυνηγούσε, της έβαζε φαγητό, την έκανε να τον συμπαθήσει και όταν εκείνη τον συνήθισε και αποφάσισε να μείνει στο σπίτι, εκείνος, σκυμμένος πάνω από τα χαρτιά, κοίταξε τα κίτρινα μάτια της ενώ εκείνη τα σιγόκλεινε στέλνοντάς του φιλάκια αγάπης και απλά είπε: «Έχω μία ιδέα. Τι θα συνέβαινε αν πραγματικά δεν ήσουν εδώ;».
Το πιο τρομαχτικό και το ξέρει είναι το άλλο. Ότι κάπου, σε κάποιο άλλο μέρος μακριά από αυτό που ονομάζει δική του πραγματικότητα, εκεί που τα σωματίδια έχουν ξεκαρδιστεί στα γέλια και τον κοροϊδεύουν μέσα στη μούρη του, είναι ένας τύπος ολόιδιος με αυτόν και ακόμη κυνηγάει την γάτα για να την βάλει μέσα στο κουτί.
