Η δουλειά στο παπουτσάδικο ήταν από εκείνες που προκύπτουν. Από εκείνες που ενώ ψάχνεις να βρεις κάτι στο αντικείμενο που σου αρέσει, που προτιμάς, που επιλέγεις, είναι εκεί για να σου κάνουν ένα τίμιο deal: ότι δεν είναι ανάγκη να τις συμπαθείς. Mόνο να τις κάνεις σωστά για να αμείβεσαι. Κάπως έτσι στα γρήγορα έγινε και η συμφωνία. Μία part time δουλειά για να ασχολείσαι με τα πόδια των άλλων. Γιατί αυτό ακριβώς γίνεται. Και αν ο κόσμος δεν ξέρει τι γίνεται καθημερινά μέσα στο κεφάλι του, σίγουρα δεν ξέρει τι γίνεται στα πόδια του.
Τα παπούτσια που δίναμε ήταν αθλητικά. Αντρικά και γυναικεία. Υπήρχαν παπούτσια για περπάτημα και για τρέξιμο, για μπάσκετ και για βόλτα. Ήταν τότε που μας ανακοίνωνε ένα χαμογελαστός τύπος από το marketing για την μόδα του athleisure και εμείς τον κοιτούσαμε μην μπορώντας να καταλάβουμε τον λόγο που είχε ενθουσιαστεί τόσο. Η βάρδια μου ξεκινούσε το πρωί μέχρι το μεσημέρι ή από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ. Δεν υπήρχε στάνταρ ώρα με πολύ ή λίγο κόσμο. Ένα από τα πρώτα πράγματα που έμαθα είναι πως ο κόσμος έχει καιρό να ψωνίζει παπούτσια και, απ’ ότι έβλεπα, είχε και τα χρήματα. Το χειρότερο ωστόσο δεν ήταν ούτε η αναποφασιστικότητα τους, ούτε πως έκαναν σαν μικρά παιδιά όταν έβλεπαν αυτό που ήθελαν. Το χειρότερο ήταν σίγουρα η υγιεινή.
Ο υπεύθυνος μου έλεγε πως «H πώληση παπουτσιών είναι μία βρόμικη δουλειά». Μέχρι τότε δεν ήξερα αν κυριολεκτούσε ή όχι, αλλά ήξερα σίγουρα πως τελικά αυτή η επιλογή δεν ήταν ό,τι καλύτερο μπορούσα να αποφασίσω. Ο κόσμος δεν φρόντιζε τα πόδια του επειδή θα ερχόταν να δοκιμάσει παπούτσια. Ο ιδρώτας, η κακοσμία και η απλυσιά, είναι για κάποιους καθημερινότητα. Δεν υπήρχε νομίζω χειρότερο. Όταν μάλιστα δοκίμαζαν δύο και τρία ζευγάρια, κοιταζόμουν με τον υπεύθυνο γιατί γνωρίζαμε πως ξεκινούσε το πιο δύσκολο κομμάτι αυτής της δουλειάς. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά που έχω να θυμάμαι, ήταν πως έκαναν σαν κακομαθημένα παιδιά όταν δεν είχα το νούμερο που ζητούσαν. Σύμφωνα με το «πρωτόκολλο» έπρεπε να ρωτήσω αν θέλουν να ψάξω στην κεντρική αποθήκη. Σαν να δουλεύεις σε φαστφουντάδικο και να ρωτάς κάθε φορά αν ο πελάτης θέλει αναψυκτικό και πατάτες με το χάμπουργκερ. Λίγοι ήταν εκείνοι που θα έλεγαν όχι επειδή μπορούσαν να περιμένουν. Όλοι κρεμόντουσαν από τα χείλη σου σε εκείνο το τηλεφώνημα στην κεντρική αποθήκη για να δουν αν θα το βρεις ή όχι. Πατεράδες με γιους, γυναίκες που κοίταζαν ανυπόμονα το ρολόι, μανάδες με τρία παιδιά μαζί που δεν μπορούσε να φύγει από το μαγαζί έχοντας βρει ζευγάρι για τα δύο στα τρία παιδιά. Κάποιοι είχαν τόση βρωμιά στη συμπεριφορά που ξεχνούσες εκείνη των ποδιών. Ένας παλιός πωλητής συνήθιζε να λέει. «Αυτός έχει από εκείνη τη βρόμα που κανένα σαπούνι δεν μπορεί να σε βοηθήσει».
Όταν έκανα διάλειμμα προσπαθούσα να μην σκέφτομαι οτιδήποτε με παπούτσι ή με πόδια. Κάποια στιγμή μου είχε έρθει στο μυαλό ένας τύπος από την Λάρισα που έφαγε πέντε μέρες φυλακή επειδή μύριζαν οι αρβύλες του. Ένας φανερά εκνευρισμένος υπολοχαγός, μας βρήκε μία ώρα αργότερα στο ΚΨΜ για να μας ουρλιάξει «Τι νομίζετε ρε;; Ότι έχω καμία όρεξη να ασχολούμαι με την βρώμα σας;;». Απίστευτο. Ήμουν ένας υπολοχαγός καταστήματος χωρίς γαλόνια. Και δεν μπορούσα να ρίξω σε κανέναν φυλακή ή να τον βγάλω αναφερόμενο. Οπότε όταν δεν έφτιαχνα κούτες με παπούτσια προσπάθησα να διαβάζω. Ένας φίλος μου πρότεινε το «Ταχυδρομείο» του Charles Bukowski επειδή σιχαινόταν και εκείνος την δουλειά του. «Δεν σιχαίνομαι την δουλειά» του είχα απαντήσει. «Τον κόσμο που έρχεται άπλυτος σιχαίνομαι». Αυτό δεν άλλαξε μέχρι την ημέρα που έφυγα. Ένα υποτιμητικό συναίσθημα, όχι για την δουλειά, αλλά για τον τρόπο που ποτέ δεν είχε σκεφτεί ο κόσμος ότι ενδεχομένως να σε προσβάλλει. Θα προτιμούσα δέκα φορές να μου μιλούσαν άσχημα, παρά να μυρίζουν τα πόδια τους.
Μία μέρα σε περίοδο εκπτώσεων, ένας από τους πελάτες είχε κάτσει στο σκαμνάκι και κοίταζε απλά τα πόδια του. Είχε φορέσει ένα ζευγάρι νούμερο 43 και είχε δίπλα του και το 43,5. Τα άλλαζε ανά 2 λεπτά και τα ξανακοίταζε. Κάποια στιγμή έσπασα.
- Πρέπει να το περπατήσετε για να δείτε ποιο σας κάνει καλύτερα.
- Νομίζω ότι απλά κοιτάζω ποιο μου φαίνεται πιο κομψό. Μήπως το 43,5 το κάνει πιο μυτερό;
- Είναι μεγαλύτερο σε όλη την επιφάνεια του παπουτσιού, από το κουτουπιέ σας μέχρι τα δάχτυλα.
- Να είδες; Άρα είναι όντως μεγαλύτερο.
- Το 43,5 από το 43; Προφανώς και είναι. Δεν πρέπει όμως να διαλέξετε το πιο άνετο;
- Και τι να το κάνω αν με δείχνει σαν να φοράω βατραχοπέδιλα.
Ανασήκωσα τους ώμους και έφυγα. Πήγα στην υπόγεια αποθήκη που είχαμε τα κουτιά, τον καταράστηκα δύο τρεις φορές και ανέβηκα ξανά πάνω. Είχε παρατήσει και τα δύο ζευγάρια πεταμένα και είχε εξαφανιστεί. Είχε βάλει κάτι γυαλιά μυωπίας και είχε σηκώσει ένα παπούτσι από την έκθεση, κοιτάζοντας το εξεταστικά. Λες και είχε έρθει κάποιος επιθεωρητής από το υγειονομικό και έψαχνε αφορμή για να μας κλείσει. Ο υπεύθυνος με είδε πως τον κοίταζα και με πλησίασε συνωμοτικά.
- Τον εξυπηρέτησα και εγώ αυτόν.
- Και;
- Τουλάχιστον δεν μύριζαν τα πόδια του.
Περίπου έξι μήνες αργότερα, είχα βρει δουλειά σε ένα περιοδικό. Πήγα στον υπεύθυνο του παπουτσάδικου να ενημερώσω ότι από την επόμενη βδομάδα θα ξεκινούσα, αλλά μπορούσα να έρχομαι κάποιες ώρες το απόγευμα να τον βοηθάω μέχρι να βρει άνθρωπο – εννοείται με αμοιβή. Χαμογέλασε και μου είπε πως δεν ήταν ανάγκη. Κάναμε μία κουβέντα για όσα είχαμε ζήσει στο μαγαζί και μου ανέφερε πως, παρότι έκανα ξεκάθαρο στον ίδιο ότι αντιπαθούσα αυτή τη δουλειά, στην ουσία την έκανα καλά. Για την ακρίβεια, είπε πως είδε πρωτοφανή επαγγελματισμό σε κάποιες καταστάσεις σε σημείο που ούτε εκείνος δεν θα τις είχε χειριστεί έτσι. Φεύγοντας, την ώρα που σφίγγαμε τα χέρια, μου είπε μία ατάκα στην οποία δεν έδωσα απολύτως καμία σημασία, αλλά θα την θυμόμουν πολλά χρόνια αργότερα.
«Κώστα. Παντού, σε κάθε δουλειά, υπάρχουν άνθρωποι με βρόμικα πόδια. Απλά κάποιες φορές δεν το καταλαβαίνεις πως τους βοηθάς να αλλάξουν παπούτσια. Ενίοτε, τα τρίβουν και πάνω σου».
