Όταν ο Johnny Cash πέρασε την πύλη των φυλακών “Folsom State Prison” στις αρχές του 1968 ήταν στην ακριβώς αντίθετη κατάσταση από το πνεύμα της εποχής. Κόντρα στον δημιουργικό οργασμό, ο οποίος παραλίγο να εξελιχθεί σε επανάσταση, ο Cash ήταν μάλλον μια σκιά του εαυτού του. Βυθισμένος στην κατάθλιψη και την κατάχρηση ναρκωτικών, έψαχνε μια σωτηρία και τη βρήκε στο πιο απρόσμενο μέρος. Η δισκογραφική του του είχε δώσει ήδη πολλές τελευταίες ευκαιρίες και δυσκολευόταν του δώσει ακόμα μία. Ευτυχώς για όλους μας, του την έδωσε.
Εκείνο το πρωί στο Folsom η κατάσταση ήταν τεταμένα ήσυχη. Πρόσφατα ένας φύλακας είχε κρατηθεί όμηρος και οι κανόνες συμπεριφοράς του κοινού αυστηροί και απαράβατοι: «Απαγορεύεται να σηκωθείτε όρθιοι κατά τη διάρκεια της συναυλίας». Οι περιπολίες των δεσμοφυλάκων ανάμεσα στους κρατούμενους κραδαίνοντας γκλοπ και όπλα διασφάλιζαν την τήρηση των κανόνων, αλλά αύξαναν εκθετικά την ένταση. Η σκηνή είχε στηθεί στην αίθουσα σίτισης και με το που εμφανίστηκε ο Cash και αντίκρυσε το κοινό του, ξαφνικά το πρόσωπό του φωτίστηκε. Ήταν και πάλι εκείνος ο μεγάλος αστέρας γνωρίζοντας ότι είχε κάνει τη σωστή επιλογή.
Η ενθουσιώδης υποδοχή του κοινού προερχόταν από την πεποίθηση ότι επιτέλους κάποιος τους έδινε σημασία και τους αντιμετώπιζε σαν ανθρώπινα όντα. Η σχέση των φυλακισμένων με τον Cash όμως δεν ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας που προέκυψε εκείνο το πρωινό στο Folsom. Ήταν κάτι που χτιζόταν για πάνω από δέκα χρόνια. Όταν ο Cash υπηρετούσε τη στρατιωτική του θητεία του στο Δυτικό Βερολίνο είχε γράψει τη μπαλάντα “Folsom Prison Blues” εμπνεόμενος από μία ταινία που είχε δει και τον είχε συγκινήσει. Παρά τα συνεχή του μπλεξίματα με τον νόμο, κυρίως για υποθέσεις που αφορούσαν υποθεσεις ναρκωτικών, ο Cash δεν είχε αυτό που θα λέγαμε εμπειρία στη φυλακή. Με ελάχιστες μέρες παραμονής σε διάφορα κρατητήρια, ήταν απλά ένα μύθος που χτίστηκε πάνω στις προκαταλήψεις της συντηρητικής Αμερικής.
Από την πρώτη στιγμή λοιπόν που έγραψε εκείνους τους στίχους, άρχισε να χτίζεται μια σχέση εξ αποστάσεως. Έδωσε κι άλλες συναυλίες σε φυλακές στο μεσοδιάστημα, όπως στο Sacramento το 1966, ήταν μια σχέση αφοσίωσης γι’αυτόν.
Ανέβηκε στη σκηνή με την χαρακτηριστική «στολή» του, το μαύρο κουστούμι και το σύνθημα για να γραφτεί ιστορία δόθηκε όταν ακούστηκε η φράση: «Γεια σας, είμαι ο Johnny Cash». Μάρτυρας της ιστορίας που γράφτηκε ήταν η ζωντανή ηχογράφηση όλου αυτού του συμβάντος. Κανείς δεν κατάφερε να εξηγήσει πως ένας σχεδόν ξοφλημένος Cash έπεισε τους υπεύθυνους της δισκογραφικής να το τολμήσουν, αλλά μάλλον ήταν κι αυτό ένα μέρος της μαγείας που τον ακολουθούσε.
Ο δίσκος ξεπέρασε κάθε προσδοκία με πάνω από 3 εκατομμύρια αντίτυπα. Ήταν μόνο ο καταλύτης για να ακολουθήσει μία ακόμα ηχογράφηση σε φυλακή το “At San Quentin” το οποίο κατέκτησε με μεγάλη ευκολία την πρώτη θέση στα charts.
Ήταν η στιγμή στην οποία ο Cash κέρδισε τις καρδιές όλων ανεξαιρέτως των Αμερικανών. Οι συντηρητικοί οπαδοί της country και της folk μουσικής έβλεπαν ξανά τον τρόπο διασκέδασής τους να γίνεται mainstream και να κερδίζει το νεανικό κοινό. Οι οπαδοί της rock έβλεπαν το είδος τους να μετατρέπεται από μουσικό είδος σε ένα κοινωνικό φαινόμενο. Όσο για το κίνημα της Αντικουλτούρας της εποχής βρήκε κάτι παραπάνω από ένα συνοδοιπόρο. Με μόλις λίγους μήνες να απέχουν από αυτό που θα έκανε το 1968 τη σπουδαιότερη χρονιά του αιώνα, απέκτησαν επιτέλους φωνή σε ολόκληρο το έθνος, προετοιμάζοντας το έδαφος για την καταιγίδα που θα ερχόταν.
Αυτή η νέα σχέση με το κοινό ήταν διακαής πόθος για τον Cash και γι’αυτό πίεσε για να του δοθεί αυτή η ευκαιρία. Η κάτω βόλτα που είχε πάρει η καριέρα του και η επιδείνωση της ψυχικής του υγείας χρειαζόταν μια χείρα βοηθείας που μπορούσε να προέλθει μόνο από τον κόσμο. Το κοινό του την έδωσε απλόχερα γιατί και η Αμερική δεν ήταν σε καλύτερη κατάσταση από αυτόν. Βαθιά διχασμένη από τον πόλεμο στο Βιετνάμ, τον αγώνα για πολιτικά δικαιώματα των Αφροαμερικανών και όλων των κοινωνικών αλλαγών που έφερνε η είσοδος των boomers στο προσκήνιο της ιστορίας, η Αμερική ζητούσε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο. Σε μία χώρα που αγαπά τα σύμβολα περισσότερο κι από τα συμβόλαια, ο Cash ήταν ο ιδανικός για να εκφράσει ότι συνέβαινε εκείνη τη στιγμή. Ο Cash βοήθησε την Αμερική και η Αμερική βοήθησε τον Cash.
Πέρα από τη συγκυρία, ο Cash παρέμεινε πιστός στην υπόσχεση που έδωσε στο κοινό του στο Folsom. Συνέχισε να παλεύει για την καλυτέρευση των συνθηκών κράτησης κι έφτασε μέχρι το Οβάλ Γραφείο και τον Πρόεδρο Nixon για να του εκθέσει τα προβλήματα του αμερικανικού σωφρονιστικού συστήματος. Οι συναυλίες του στις φυλακές πύκνωσαν μετά από αυτό. Έδωσε βάση στους ανήλικους κατάδικους και όσους είχαν βρεθεί πίσω από τα σίδερα για μικροκλοπές, τους οποίους τότε δεν διαχώριζαν καθόλου από τους σκληρούς κακοποιούς με αποτέλεσμα οι φυλακές να γίνονται ακαδημία εγκληματικότητας. Ασχολήθηκε προσωπικά με τις αιτήσεις αποφυλάκισης πολλών κατάδικων και διατηρούσε τακτική αλληλογραφία μαζί τους.
Κορυφαία στιγμή του αγώνα αυτού ήταν η απελευθέρωση του Glen Sherley. Ήταν ο άνθρωπος που άθελά του άνοιξε τα θεμέλια της σχέσης του Cash με τους κρατούμενους. Ήταν αυτό που θα λέγαμε κακοποιός καριέρας. Είχε καταδικαστεί σε πολυετή κάθειρξη για μια ένοπλη ληστεία και βρήκε παρηγοριά στη μουσική. Χάρη στη βοήθεια του ιερέα στο Folsom βρέθηκε μια κασέτα από τις ηχογραφήσεις του. Ήταν το Greystone Chapel, μια σχετικά χαρούμενη μπαλάντα για έναν άνθρωπο που ανακάλυψε τον Θεό εντός των τειχών της φυλακής. Με αυτή την κασέτα στα χέρια και με δάκρυα στα μάτια ο Cash έπεισε την Columbia για αυτό το τόσο απίστευτο project. Το Greystone Chapel ήταν το τελευταίο τραγούδι που ερμήνευσε σε εκείνη τη συναυλία στο Folsom και η αρχή για τον αγώνα της απελευθέρωσης το Sherley. Ο Cash πεισμένος για την ειλικρινή του μεταμέλεια και τη βαθιά του πίστη σε μία δεύτερη ευκαιρία έφτασε μέχρι τον Ronald Reagan, τότε κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, για να αφεθεί ελεύθερος με αναστολή. Ο Sherley αποφυλακίστηκε και δούλεψε για λίγο για την εταιρεία παραγωγής του Cash, παντρεύτηκε με κουμπάρο τον Cash κι έκανε οικογένεια.
Ο μοναχικός Cash, σαν κούκος, δεν μπόρεσε όμως να φέρει την άνοιξη. Συνέχισε μέχρι τις αρχές του ‘80 να δίνει συναυλίες και να απαιτεί σωφρονισμό αντί για τιμωρία. Αρνήθηκε να συμβιβαστεί με το γεγονός ότι η επανάσταση που ξέσπασε μαζί με το At Folsom Prison είχε τελειώσει προ πολλού. Εντελώς συμπτωματικά το κατάλαβε όταν ο Reagan εκλέχτηκε Πρόεδρος για να του θυμίσει ότι τίποτα δεν ήταν όπως στην αρχή του αγώνα του.
Η Αμερική ολοκλήρωσε τη συντηρητική της στροφή και πάσχιζε να καλύψει τα ίχνη όσων συνέβησαν τη δεκαετία του ‘60. Οι φυλακισμένοι ήταν τα πιο εύκολα θύματα, ήδη στο περιθώριο, δεν θα ασχολούνταν κανείς μαζί τους. Η αυστηροποίηση των ποινών, οι ιδιωτικές φυλακές που λειτουργούν με βάση το κέρδος και ο συστηματικός ρατσισμός έχει σαν αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να βρίσκονται 500 φορές περισσότεροι κρατούμενοι στις φυλακές των ΗΠΑ από όσους βρίσκονταν στην εποχή του At Folsom Prison. H Αμερική απογοήτευσε για ακόμα μία φορά τον Άντρα με τα Μαύρα...
