Κοιτάς για πρώτη φορά φωτογραφία του πιο επικίνδυνου κρατούμενου στην ιστορία του βρετανικού σωφρονιστικού συστήματος και δεν σου γεμίζει το μάτι. Γύρω στο 1,70, ξυρισμένο κεφάλι και τσιγκελωτό μουστάκι που θα ζήλευαν οι κράχτες των Βλάχικων στη Βάρη, πιο πολύ φέρνει σε καρικατούρα φαρσοκωμωδίας βωβού κινηματογράφου παρά σε αιμοδηψή κρατούμενο. Με μια δεύτερη, πιο προσεκτική ματιά όμως, οι δικέφαλοί που έχουν ακριβώς τον ίδιο όγκο με τους τετρακέφαλούς του είναι το πρώτο σημάδι ότι δεν θα ήθελες να μπλέξεις μαζί του.
Ο τίτλος του πιο επίκινδυνου κρατούμενου δεν είναι ένα ακόμα δημοσιογραφικό κλισέ αλλά επίσημος τίτλος ο οποίος του έχει αποδοθεί από την βρετανική κυβέρνηση. Έχει συμπληρώσει 45 χρόνια ως έγκλειστος υψηλού κινδύνου, ένα στάτους που κανείς άλλος δεν έχει καταφέρει να κρατήσει τόσα χρόνια, ούτε οι πιο διαβόητοι μαχητές του IRA, ούτε κάν τα αδέρφια Kray τα οποία δεύτερα και καταϊδρωμένα είχαν για μόλις 15 χρόνια αυτόν τον «τίτλο τιμής».
Στην πολυετή του παραμονή σε διάφορες φυλακές, σε καμία δεν έκανε αυτο που θα λέγαμε φίλους, έχει οργανώσει δεκάδες εξεγέρσεις, έχει κρατήσει τουλάχιστον 12 ομήρους σε κάποιες από αυτές, έχει επιτεθεί σε άγνωστο αριθμό, συγκρατούμενών του, σωφρονιστικοί υπάλληλοι ενώ ακόμα κι ένας διευθυντής φυλακών έχουν έρθει αντιμέτωποι με τα βίαια ξεσπάσματά του. Πρόχειρες εκτιμήσεις αναφέρουν πως μόνο οι υλικές ζημιές που έχει προκαλέσει στα καταστήματα κράτησης είναι περίπου 5 εκατομμύρια λίρες.
Με τέτοιο βιογραφικό εγκλεισμού θεωρητικά θα έπρεπε να έχει ένα εξίσου, αν όχι εντυπωσιακότερο λόγω και του ενδεχόμενου σωφρονισμού, ποινικό παρελθόν. Η πικρή αλήθεια για τον Michael Peterson, όπως είναι το πραγματικό του όνομα, είναι ότι βρέθηκε πρώτη φορά στη φυλακή επείδη μπούκαρε σε ένα ταχυδρομείο κι έκλεψε 20 λίρες.
Πέρα από τον cult μύθο που τον ακολουθεί είναι μια ιστορία αποτυχίας του βρετανικού σωφρονιστικού συστήματος και της ακόμα πιο προβληματικής ψυχιατρικής όταν αφορά εγκληματίες. Σε δεύτερο επίπεδο, αλλά εξίσου ουσιώδες, δείχνει με τον πιο σκληρό τρόπο την βαθιά βρετανική κοινωνική κρίση που ακολούθησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη διάλυση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
Ο «Bronson», όχι ο ηθοποιός, γεννήθηκε σε μια τυπικότατη μικροαστική οικογένεια, ο πατέρας του και δυο θείοι του ήταν μέλη του Συντηρητικού Κόμματος και τίποτα δεν προμήνυε την πορεία του. Τα προβλήματα ξεκίνησαν μετακόμισε με την οικογένειά του στη βορειοδυτική Αγγλία όταν ήταν 13 ετών και την ανεπιτυχή προσαρμογή του ακολούθησε η ένταξη σε συμμορία εφήβων. Το μοντέλο αντιμετώπισης της εφηβικής παραβατικότητας δυστυχώς συνίσταται στο δόγμα κρύβουμε το ζήτημα κάτω από το χαλί για μερικά χρόνια και μόλις κλείσουν τα 18 μπορούμε να τους κλείσουμε φυλακή.
Μετά από 2-3 σωματικές επιθέσεις και την πρώτη γνωριμία με τις διωκτικές αρχές, ο 22χρονος Bronson βρέθηκε να εκτίει την πρώτη του ποινή κάθειρξης για την ένοπλη ληστεία των 20 λιρών και το καθοδικό σπιράλ είχε μόλις ξεκινήσει.
Οι επιθέσεις απέναντι σε συγκρατούμενους και δεσμοφύλακες ξεκίνησαν με το καλημέρα
Κι ενώ ήταν από την πρώτη στιγμή εμφανές ότι εκτός από σωφρονισμό χρειαζόταν και ιατρική βοήθεια, το μόνο που πήρε ήταν διαδοχικά διαστήματα εγκλεισμού σε απόλυτη απομόνωση. Τα περισσότερα από τα χρόνια της φυλακής τα έχει περάσει στην απομόνωση, χρόνια καθοριστικά τόσο ψυχικά όσο και σωματικά. Η όρασή του έχει αδυνατίσει, δεν αντέχει το φως και στις τελευταίες φωτογραφίες του φαίνεται ότι δεν μπορεί να αποχωριστεί τα μπλε στρογγυλά ηλίου και γίνεται το τρίτο βρετανικό icon μετα τον John Lennon και Ozzy Osbourne το οποίο τα εντάσσει στη «στολή» του. Μην έχοντας τι άλλο να κάνει, ή για να είναι έτοιμος για καυγά στα σύντομα διαλείμματα που βρίσκεται εκτός αυτής, ασκείται εξαντλητικά. Ισχυρίζεται πως ακόμα και σήμερα κάνει 3000 κάμψεις κάθε μέρα, ότι μπορεί να κάνει squat με δυο συγκρατούμενους στους ώμους του. Η εικόνα του μάλλον επιβεβαιώνει τους ισχυρισμούς του και ο τρόπος εκγύμνασης έγινε τόσο διάσημος που βρήκε τον δρόμο για τα βιβλιοπωλεία. Με τίτλο «Solitary Fitness» και την υπόσχεση ότι μπορείς να γυμναστείς με μοναδικό όργανο το σώμα σου και τους τοίχους ενός κελιού με επιφάνεια 4 τετραγωνικών μέτρων, έγινε instant best seller.
Από την πρώτη φορά που πέρασε την πύλη των φυλακών, έχει βρεθεί συνολικά 131 ημέρες εκτός χωρισμένα σε δυο σύντομα διαλείμματα μεταξύ καθείρξεων. Στο πρώτο από αυτά, το 1987, απέκτησε και το όνομα Charles Bronson, μετά από προτροπή του Reggie Kray. Με τους δίδυμους αδερφούς Kray έχτισε μια σπάνια φιλία εντός κι εκτός φυλακών (σατανική σύμπτωση το γεγονός ότι ο Tom Hardy έχει υποδυθεί σε ταινίες και τους τρεις;) Με το όνομα αυτό και με manager τον Reggie Kray ξεκίνησε να αγωνίζεται σε παράνομους αγώνες πυγμαχίας. Έστω και με παράνομη απασχόληση φάνηκε πως βρήκε την επαγγελματική του κλίση, αλλά όχι για πολύ. Μετά από 68 ημέρες ελευθερίας, ο ιδρυματισμός των 13 ετών κράτησης τον έσπρωξε σε μια ηλίθια ληστεία. Ήθελε να κάνει δώρο στην αρραβωνιαστικιά του, μια ένοπλη ληστεία σε κοσμηματοπωλείο με κύριο λάφυρο ένα μονόπετρο του εξασφάλισαν μια γρήγορη επιστροφή στην περιοδεία του στα βρετανικά σωφρονιστικά καταστήματα. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είχε «μετακομίσει» μεταξύ 5 διαφορετικών φυλακών.
Η νέα του επταετής καταδίκη, η οποία έγινε δωδεκαετής λόγω της όχι και τόσο καλής διαγωγής, του χάρισε ακόμα μια τουρνέ μεταγωγών σε 6 ακόμα φυλακές. Το 1992 και 53 μόλις ημέρες μετά από τη δεύτερη αποφυλάκισή του καταδικάστηκε εκ νέου για τον σχεδιασμό μιας ακόμα ένοπλης ληστείας.
Ήταν πλέον ξεκάθαρο ότι δεν υπήρχε καμία πιθανότητα ομαλής επανένταξής του στην κοινωνία. Η βιαιότητα του χαρακτήρα του γιγαντώθηκε και οι εξεγέρσεις του είχαν όλο και πιο παρανοϊκά αιτήματα, αποκορύφωμα όταν σε μια μεταγωγή, κρατώντας όμηρο, ζήτησε να του φέρουν μια φουσκωτή κούκλα και μια κούπα τσάι. Τελευταίο καρφί στο φέρετρο του σωφρονισμού του ήταν η διήμερη ομηρία και ο ξυλοδαρμός ενός υπαλλήλου που του είπε ότι δεν του άρεσαν οι ζωγραφιές του. Μετά από αυτό η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια.
Από εκείνο το περιστατικό η καλλιτεχνική του καριέρα γνώρισε άνθιση. Έργα του έχουν εκτεθεί σε μεγάλες γκαλερί του Λονδίνου και εχουν δημοπρατηθεί σε αρκετά καλές τιμές. Τα κέρδη πάνε σε οργανώσεις αντιμετώπισης της εφηβικής εγκληματικότητας με πρωτοβουλία του ίδιου του Charles Bronson ή μάλλον του Charles Salavador όπως θέλει να τον αποκαλούν εδώ και μια πενταετία. Μέσα από τη ζωγραφική φαίνεται πως βρήκε το μοναδικό παράθυρο απόδρασης από τον ιδρυματισμό της απομόνωσης και μόνο τότε έχουν λογική τα λεγόμενά του. Παίρνει πολύ στα σοβαρά την προστασία των παραβατικών εφήβων και καταλαβαίνει ότι και η πορεία του ίδιου θα ήταν εντελώς διαφορετική αν το σύστημα δεν τον έκανε αυτό ακριβώς που είναι. Μετά από διαδοχικές αποτυχημένες προσπάθειες να βγει έξω με αναστολή το δικαστικό σύστημα θεωρεί ότι είναι καλύτερο να παραμείνει μέσα.
Άγνωστο αν έχει δίκιο σε αυτή την περίπτωση, σημαντικότερο όμως για το δικαστικό σύστημα είναι να σταματήσει να δημιουργεί κι άλλους Charles Bronson για 20 λίρες...
