Στην πλούσια και ατελείωτη ιστορία του ανθρωπίνου είδους, ανά τακτά χρονικά διάστημα βρίσκουμε αναφορές για ομάδες ατόμων που επεδίωκαν συνήθως με τη βία να παίρνουν στα χέρια τους εξουσία και διατηρώντας τη με αρκετά βάναυσους τρόπους. Οι περισσότεροι τις αποκαλούν συμμορίες.
Αυτές ξεκίνησαν να υπάρχουν από τα αρχαία χρόνια, ταράσσοντας συνεχώς τις κοινωνίες κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα μέχρι και τις μέρες μας φυσικά. Και ορισμένες φορές περνούσαν ακόμα και σαν παραμύθια για μικρά παιδιά, όπως ο Αλί Μπαμπά και οι 40 κλέφτες.
Όμως εμείς είμαστε εδώ για να γνωρίσουμε τη δράση, μιας εκ των πιο βίαιων συμμοριών που είδε αυτός ο κόσμος. Με έδρα της την Κένυα και δράση σε ολόκληρη την Αφρική, προκάλεσε σχεδόν εμφύλιο πόλεμο, σε ένα ταλαιπωρημένο κράτος. Το όνομα της συμμορίας; .
Η ιστορία
Η συμμορία Mungiki ιδρύθηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 ως τοπική πολιτοφυλακή για να προστατεύσει τους αγρότες της εθνοτικής ομάδας "Kikuyu" στην κεντρική Κένυα κοντά στο ομώνυμο όρος. Ορισμένoi παράγοντες που βοήθησαν στην ανάπτυξη της οργάνωσης ήταν η ανεργία που επικρατούσε εκείνη την περίοδο αλλά και η ραγδαία αύξηση του πληθυσμού που όπως είναι λογικό, προκάλεσε τεράστια προβλήματα στην κοινωνία μια χώρας του τρίτου κόσμου.
Η οργάνωση αφού μεγάλωσε ποσοτικά, άρχισε να δρα στην πρωτεύουσα της χώρας, το Ναϊρόμπι τη δεκαετία του '90, την περίοδο όπου η Κένυα βρισκόταν υπό την ηγεσία του Προέδρου Daniel Toroitich Arap Moi (1978-2002), ο οποίος προήλθε από την ομάδα του Kalenjin, στην κοιλάδα του Rift. Με τον πρόεδρο Moi στο τιμόνι, οι Mungiki θεώρησαν πως βρίσκονταν στο περιθώριο από τα κοινά της χώρας, την ίδια ώρα που οι πολιτικοί ηγέτες προκαλούσαν ανυπολόγιστες ζημιές σε όλους τους τομείς της οικονομίας, οδηγώντας το κράτος σε αναταραχές, σχεδόν στα όρια της διάλυσης.
Οι πρώτες ενέργειες
Οι Mungiki ξεκίνησαν τη δράση τους από τον τομέα των μεταφορών, διεισδύοντας στην εταιρεία Matatus (ιδιωτικά μίνι λεωφορεία και ταξί), όπου σχηματίζοντας ομάδες των 50 ατόμων, μπόρεσαν να κερδίζουν νόμιμα χρήματα, προσφέροντας παράλληλα στον κόσμο την ευκαιρία να μην πληρώνει για την μεταφορά του. Φυσικά αν συνέβαινε διαφορετικά αρκετοί αντιμετώπιζαν την οργή τους, που τις περισσότερες φορές περιλάμβανε ξυλοδαρμούς, απαγωγές, ενώ έφτανε μέχρι τον αποκεφαλισμό, δείχνοντας την σκληρότητα που υπήρχε τότε.
Αργότερα μέσα στο χρόνια, οι Mungiki μπήκαν στη διαδικασία να αναζητήσουν χρήματα μέσω άλλων δραστηριοτήτων όπως συλλογή απορριμμάτων, κατασκευές και προστασία από εκβιασμούς. Από εκείνη την εποχή και μετά, αρκετοί πολιτικοί της χώρας προερχόμενοι κυρίως από την κεντρική επαρχία και από την μεγαλύτερη κοινότητα Κikuyu, στήριξαν ανοιχτά τους Mungiki, ώστε να καταφέρουν να εξαλείψουν τους πολιτικούς τους αντιπάλους.
Κάποιες από τις βασικές δραστηριότητες της συμμορίας ήταν: Η προστασία επί πληρωμή και η ουσιαστική εξαφάνιση εχθρών, η βοήθεια στις φτωχογειτονιές, όπου ουσιαστικά με παράνομες ενέργειες τους παραχωρούσαν δωρεάν ρεύμα, χωρίς φυσικά να το γνωρίζουν οι αρμόδιοι, ενώ κάτι παρόμοιο συνέβαινε και με τους σωλήνες ύδρευσης στις αντίστοιχες περιοχές χρεώνοντας εξωφρενικά την υπηρεσία.
Θρησκεία και δράση
Οι Mungiki λατρεύουν το όρος Κένυα, το οποίο το ονομάζουν Ngai, δηλαδή η κατοικία του Θεού. Το όνομα της συμμορίας σημαίνει: «Ένας ενωμένος λαός». Όμως οι οπαδοί των Mungiki δεν είναι αυτό που λέμε συνηθισμένοι. Θεωρούν ιερό τον καπνό και το κάπνισμα, το χτένισμα τους προέρχεται από τα dreadlocks των Mau Mau, ενώ η είσοδος στη συμμορία και οι τελετές μύησης εξακολουθούν να περιβάλλονται από ένα μεγάλο μυστήριο.
Ο πρόεδρος των Mungiki, Maina Njenga, απολάμβανε τον σεβασμό μέσα και έξω από τη φυλακή, ενώ αποκαλούσε τον εαυτό του ως τον πνευματικό ηγέτη της οργάνωσης. Αυτός και ο υπαρχηγός Ndura Waruinge, σήμερα έχουν παραιτηθεί από τα αξιώματά τους, αφήνοντας τη συμμορία σχεδόν ακέφαλη και ουσιαστικά ανίσχυρη. Ο Maina Njenga αθωώθηκε στις 27 Οκτωβρίου 2009, καθώς οι κατηγορίες φόνου εναντίον του αποσύρθηκαν, εξαιτίας του γεγονότος πως τα δικαστήρια δήλωσαν έλλειψη αποδεικτικών στοιχείων. Η σύζυγός του σκοτώθηκε από αντίπαλη συμμορία όταν ήταν ακόμα στη φυλακή.
Στροφή στη στρατηγική και νέοι στόχοι
Οι Mungiki ανέπτυξαν μια διαφορετική στρατηγική στα χρόνια δράσης τους, που περιελάμβανε τη βία και την αντι-κυβερνητική αντίσταση, προάγοντας το μέτρο της εκβίασης. Ως επί το πλείστον λειτουργούσαν μέσα στις παραγκουπόλεις όπου οι Αρχές δεν μπορούσαν να ανιχνεύσουν τις δραστηριότητές τους καθώς επικρατούσε ένα πραγματικό χάος, ενώ οι Mungiki έβρισκαν αρκετούς οπαδούς και εθελοντές. Χώροι όπως οι πολυάριθμες φτωχογειτονιές Mathare, Kayole, Kiambio και Ruai είναι μερικές από τις ζώνες που ζούσαν κάτω από το έλεος και την κυριαρχία των Mungiki.
Κάθε κάτοικος των περιοχών όπου βρισκόταν υπό την κατοχή της συμμορίας, κατέβαλε ένα συγκεκριμένο χρηματικό ποσό στην οργάνωση σε αντάλλαγμα προστασίας από το ενδεχόμενο κλοπής και υλικής ζημιάς. Η συμμορία κρίθηκε παράνομη από την κυβέρνηση το 2002, απόφαση η οποία οδήγησε σε δυο ημέρες έντονων συγκρούσεων με την αστυνομία στους δρόμους του Ναϊρόμπι, η οποία άφησε τουλάχιστον 4 αστυνομικούς νεκρούς και πάνω από 80 συλληφθέντες Mungiki.
Θάνατοι και επεισόδια
Το 2007 οι Mungiki βρισκόντουσαν σε μια. φονική διάθεση, ώστε να προκαλέσουν τον φόβο των κατοίκων και των πολιτικών της χώρας, με τα μέλη της συμμορίας να προχωρούν σε αποκεφαλισμούς σε όποιους ήταν αντίθετοι με τη φιλοσοφία και την ιδεολογία της συμμορίας. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατούσε στη χώρα, είναι το γεγονός πως μετά μια επιχείρηση της αστυνομίας οδήγησε στο θάνατο περισσότερων από 150 ανθρώπων σε μόλις μία εβδομάδα, αριθμός που τρομάζει.
Την ίδια χρονιά η φυλή Luo υπό την ηγεσία του τότε πρωθυπουργού Raila Odinga ένιωσε στο πετσί της, την οργή των Mungiki. Κατά τη διάρκεια των αμφισβητούμενων προεδρικών εκλογών, οι οποίες έθεσαν σε κίνδυνο τον πρόεδρο Mwai Kibaki από την κοινότητα Kikuyu και τον Raila Odinga από την κοινότητα Luo, πάνω από 1.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, τραγωδία που χρεώθηκε εξ ολοκλήρου στους Mungiki. Μόνο στο Ναϊρόμπι έχασαν τη ζωή τους πάνω από 50 ιδιοκτήτες ιδιωτικών μικρών λεωφορείων σύμφωνα με στοιχεία της αστυνομίας, δείχνοντας το ξεκάθαρο πρόβλημα που επικρατούσε με τη συμμορία στα «ντουζένια» της.
«Οι Mungiki αποτελούν την πλευρά μιας μεγάλης πολιτικής και θρησκευτικής οργάνωσης», αναφέρει ο Ken Ouko, λέκτορας κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ναϊρόμπι, συμπληρώνοντας πως: «Το θρησκευτικό κομμάτι είναι απλά μια κάλυψη, η συμμορία μοιάζει περισσότερο με μια στρατιωτική μονάδα καλά οργανωμένη».
Η ένταξη στη συμμορία
Εμπνευσμένοι από την αιματηρή εξέγερση των Mau Mau της δεκαετίας του 1950 κατά της βρετανικής αποικιακής κυριαρχίας, χιλιάδες νεαροί πολίτες της Κένυας - που προέρχονται κυρίως από τη μεγαλύτερη φυλή της χώρας, τους Kikuyu - συρρέουν στη συμμορία, της οποίας τα δόγματα βασίζονται σε παραδοσιακές πρακτικές.
Σύμφωνα με μια θεωρία, οι Mungiki δημιουργήθηκαν το 1988 με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης του τότε Προέδρου Daniel Αrap Moi. Η οργάνωση συνδέθηκε τότε αρκετά με το Mwakenya, ένα υπόγειο κίνημα που δημιουργήθηκε το 1979 για να αμφισβητήσει το πρώην καθεστώς των Kanu.
Άλλες αναφορές αναφέρουν ότι οι Mungiki ιδρύθηκαν το 1987 από μερικούς νεαρούς φοιτητές στην κεντρική Κένυα για να ανακτήσουν την πολιτική δύναμη και τον πλούτο που τα μέλη της ισχυρίζονται ότι κλέφθηκαν από τους Kikuyu στα χρόνια κυριαρχίας τους.
Η ηγεσία της συμμορίας ισχυριζόταν πως είχε στις τάξεις της, περίπου δύο εκατομμύρια μέλη σε όλη τη χώρα, τα οποία είχαν διεισδύσει σε κυβερνητικά γραφεία, εργοστάσια, σχολεία και φυσικά στις ένοπλες δυνάμεις. Κάποια μέλη που δεν θα έχουν τη δυνατότητα να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και να συμμετέχουν στις αντιδράσεις, υποστηρίζουν από άλλα πόστα χρηματοδοντώντας την συμμορία.
Γνωστό έχει γίνει επίσης οι Mungiki λειτουργούσαν κάτω από άκρα μυστικότητα, παίρνοντας ασυνήθιστους και περίεργους μερικές φορές όρκους, ενώ αναφορές υπάρχουν για παράξενες προσευχές σε δάση και ποτάμια στην κεντρική Κένυα.
Από την βιβλιογραφία των Kikuyu παίρνουμε έντονες και παράξενες εικόνες των τελετουργικών σκηνών της συμμορίας. Μεγάλες άνδρες με λωρίδες τυλιγμένες γύρω τους, πατάνε με τα γυμνά πόδια τους σε ποτάμια και στη συνέχεια κολυμπούν σε αίμα αναμεμειγμένο με ούρα και τρίχες κατσίκα... Ένας από τους ηγέτες της, Maina Njenga, ισχυρίζεται ότι είχε ένα όραμα από τον Θεό (Ngai) που τον διέταξε να ενώσει τους Kikuyu και να καταπολεμήσει τις ξένες ιδεολογίες που επικρατούσαν στην Κένυα.
Απάνθρωπες ενέργειες στο ρεπερτόριο
Οι Mungiki εκτός από το να βοηθούν τους αδύναμους και να βρίσκονται απέναντι στην εξουσία, είχαν μια «πλούσια» δράση σε απάνθρωπες και σκληρές ενέργειες. Σε αυτές περιλαμβάνονται η απογύμνωση γυναικών που φορούσαν μίνι φούστες και παντελόνια εκτός σπιτιού, η επιβολή γυναικείας περιτομής, οι επιδρομές σε αστυνομικά τμήματα και η απελευθέρωση των μελών της συμμορίας, η απαγωγή παιδιών για λύτρα και αργότερα η δολοφονία αυτών αν δεν λάμβαναν το ποσό που επιθυμούσαν και ο βιασμός γυναικών.
Παράλληλα, αναλάμβαναν μαζικές επιχειρήσεις όπως και τους βομβαρδισμούς που σημειώθηκαν στο πάρκο Uhuru, το Ιούνιο του 2010 όπου 6 άτομα έχασαν τη ζωή τους και πάνω από 100 τραυματίστηκαν στο στρατόπεδο NO κατά τη διάρκεια των εκλογών του δημοψηφίσματος.
Ο τελευταίος αρχηγός των Mungiki, Maina Njenga λειτουργούσε υπό την αιγίδα της Εθνικής Συμμαχίας Νεολαίας της Κένυας (KNYA), ενώ η πολιτική πλευρά των Mungiki χρησιμοποιήθηκε από πολλούς υπουργούς της κυβέρνησης για την εκστρατεία για το προτεινόμενο νέο Σύνταγμα που τέθηκε σε δημοψήφισμα στις 4 Αυγούστου 2010.
Μια συμμορία σκληρή, που άφησε το αποτύπωμά της στην ιστορία όχι μόνο της Κένυας, αλλά και ολόκληρης της Αφρικής. Οι Mungiki σαν ένα φαινόμενο, ανέβηκαν, πήραν δύναμη, έμειναν ψηλά και έπεσαν.
Οι σκληρές τακτικές τους, οι παράξενες τελετές, ο θάνατος που σκόρπισαν στη χώρα τους και η προσπάθεια για επιβολή της εξουσίας τους με τη βία, τους καθιστούν μια από τις πιο βάρβαρες συμμορίες που έχουμε δει μέχρι σήμερα.
