«Να σου καεί», είπε ένας ογκώδης κύριος με μούσια που έφταναν μέχρι τη φουσκωτή κοιλιά του, στον Λευτέρη, τον φωτογράφο μας. Το σχόλιο, προφανώς, ήταν για την κάμερα που κρατούσε ο δεύτερος. Ύστερα, ο τεράστιος σαν βράχος κύριος, γύρισε την πλάτη του και με κοίταξε. Είχε έρθει η σειρά μου. Εντόπισε το μαγνητόφωνο στα χέρια μου και μας έβρισε, αυτή τη φορά και τους δύο μαζί. Εμείς, όμως, ήμασταν το ορεκτικό στην τρομερή όρεξη για χαρακτηρισμούς από τον «Άγιο Βασίλη» της Βαρβακείου. Λίγα μέτρα πίσω μας, βρισκόταν ένα τηλεοπτικό συνεργείο. Φυσικά, όταν το αντιλήφθηκε, κατευθύνθηκε προς το μέρος των άτυχων συναδέλφων. Ο Έλληνας, δεν ξεμένει ποτέ από χαρακτηρισμούς και έχει τον τρόπο να τα βάζει με όλους όσους νιώθει πως τον απειλούν. Γιατί όμως υπήρχε αυτό το κλίμα δυσπιστίας απέναντι σε όσους δεν φορούσαν άσπρες ποδιές και κρατούσαν κάμερες και μαγνητόφωνα αντί για μπαλτάδες;
(Φωτογραφίες: Λευτέρης Παρτσάλης)
Τα fake news, μπορούν να τρυπώσουν σε υπονόμους, να βγουν στο δρόμο και να φτάσουν μέχρι τη Βαρβάκειο πολύ εύκολα. Για κάποιο ανεξήγητο λόγο, κυκλοφορούσε στον αέρα της Βαρβακείου πως η προβολή της από δημοσιογράφους, θα εξόργιζε τους vegan και αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα την εξόρμησή τους εκεί. Ειδικά μετά από παρόμοια, πρόσφατα περιστατικά σε κρεοπωλεία, υπήρχε μια γενικότερη σύγχυση στους ανθρώπους της Αγοράς. Ο αντανακλαστικός τους μηχανισμός, κάθε φορά που αντιμετωπίζουν την συγκεκριμένη φοβία, τους μετατρέπει σε ζώα που πρέπει να σώσουν τη ζωή τους. Με λίγα λόγια, πρέπει να αμυνθούν. Αυτό έκαναν. Όχι όλοι, αλλά οι περισσότεροι.
Πριν τη Βαρβάκειο Αγορά του 2019, υπήρχε αυτή του 1886, όταν και λειτούργησε για πρώτη φορά. Από τότε, οι δυνατές φωνές που προσπαθούν να σου πουλήσουν το εμπόρευμα τους, δεν έχουν σταματήσει να ξαφνιάζουν ανυποψίαστους περαστικούς. Σαν κτίσμα, θεωρείται μνημείο νεότερης αρχιτεκτονικής και μέσα σε αυτό, θα μπορέσεις να αγοράσεις κρέας, θαλασσινά και αγροτικά προϊόντα. Η συστέγαση πολλών εμπόρων στον ίδιο χώρο, προσφέρει στον υποψήφιο αγοραστή μια ιδιαίτερη εμπειρία, αφού οι κραυγές τους καθώς περνάς από τους πάγκους τους, σε κρατούν σε ένταση. Ο θόρυβος στη Βαρβάκειο, λειτουργεί όπως το οξυγόνο στο καζίνο, διεγερτικά. Επίσης, οι τουρίστες μοιάζουν να τη λατρεύουν, εκτός από αυτούς που τη θεωρούν αηδιαστική. Η θεωρία των άκρων στην απλή της μορφή.
Πριν καν μπεις στη Βαρβάκειο και ενώ βρίσκεσαι κοντά ή γύρω από αυτή, καταλαβαίνεις πως θα ακολουθήσουν μοναδικές στιγμές τρέλας. Κόρνες αυτοκινήτων, παράνομα παρκαρίσματα, μηχανάκια που ελίσσονται και κόσμος που στο διάβα του μπορεί να σε παρασύρει μαζί του. Τα πεταμένα τσιγάρα στο δρόμο είναι αρκετά, ίσως γιατί πριν μπουν μέσα οι καταναλωτές και δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους, χρειάζονται κάτι να τους κρατήσει συντροφιά ή να τους δώσει μια ψεύτικη τόνωση. Στη Βαρβάκειο δεν πας για να παίξεις, στη Βαρβάκειο πας για να κερδίσεις.
Οι μυρωδιές καθώς πλησιάζεις στις μεγάλες εισόδους, γίνονται πιο έντονες και οι φωνές που δεν αιχμαλωτίστηκαν σε αυτές και ξέφυγαν, σκεπάζουν τα πάντα. Η πρώτη μου εικόνα ήταν ένας κύριος να κρατάει τον μπαλτά του και να κόβει ένα γουρούνι. Σου δίνεται η εντύπωση πως ανά πάσα στιγμή, ίσως μέσα από ένα πελώριο ψυγείο, θα εμφανιστεί ένας χαρακτήρας του Ταραντίνο που αντί για σπαθί κατάνα, θα κρατάει έναν μπαλτά. Δεν είναι υπερβολικό, είναι απλά ωμός ρεαλισμός. Η ατμόσφαιρα έχει διοχετεύσει μια ενέργεια επιθετική. Είναι απόλυτα λογικό. Το να κόβεις ένα ζώο στη μέση, απαιτεί πολλές εσωτερικές μάχες προτού αυτό γίνει πράξη.
Εντόσθια, κεφάλια, αίματα που στάζουν στο πάτωμα, λερωμένες ποδιές, αποτσίγαρα, κραυγές. Όλα αυτά πηγάζουν από ένα και μόνο σκοπό: To κέρδος. Για να έχεις κέρδος, όπως η σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία προστάζει, πρέπει να είσαι ανταγωνιστικός. Για να είσαι ανταγωνιστικός στην Βαρβάκειο, πρέπει να είσαι έξυπνος, γρήγορος και σωστά εφοδιασμένος. Αν φωνάξεις πιο δυνατά από τον διπλανό σου, είναι μια κερδισμένη μάχη που όμως δεν μπορείς ποτέ να την κρατήσεις για πάντα. Τη μία στιγμή είσαι κερδισμένος, την άλλη ένας ακόμα ηττημένος που βλέπει τη κυρία 60 ετών να προτιμά τον δίπλα για τα συκωτάκια πουλιών. «Από όλα αυτά τα μαγαζιά, λίγοι είναι αυτοί που πουλάνε σωστά. Είδες να υπάρχουν ζυγαριές σαν και αυτή κάπου αλλού; Ο κόσμος κοιτάζει μόνο την τιμή, δεν κοιτάζουν τα υπόλοιπα». Ακόμα και αυτή η δήλωση, δείχνει τον ανταγωνισμό που επικρατεί.
Ένας κύριος, με καταγωγή από άλλη χώρα, μας μπέρδεψε. Ο Λευτέρης, τον ρώτησε ευγενικά αν θα μπορούσε να τον τραβήξει μερικές φωτογραφίες. Μετά από κάποια δευτερόλεπτα ασυνεννοησίας, τελικά καταλάβαμε πως αυτό που εννοούσε ο κύριος, ήταν «OK» και δεν ήταν «όχι». Οι εργαζόμενοι από άλλες χώρες, δέχονταν πιο εύκολα τις ερωτήσεις σου και δεν είχαν πρόβλημα ακόμα και να φωτογραφηθούν.
Οι μέρες αυτές, ήταν έντονες. Όχι μόνο για τους ανθρώπους της Βαρβακείου Αγοράς, αλλά και για αυτούς που ήθελαν να κάνουν τα ψώνια τους εκεί. Η λέξη «σύνταξη» ακουγόταν από τα στόματα όλων. Αν εσύ δεν είχεις συμπληρώσει τα χρόνια που χρειάζεται, ένιωθες παρείσακτος. Όσον αφορά αυτό που λέμε «κίνηση», οι περισσότεροι είχαν την ίδια απάντηση: «Όλοι κοιτάζουν, κανείς δεν ψωνίζει». Δεν ήταν κάτι που δεν περιμέναμε. Το αντίθετο. Άλλωστε, αυτό το ακούς και εκτός Βαρβακείου.
Το «κάθε πέρυσι και καλύτερα», στο γεμάτο νερά πάτωμα της ψαραγοράς, αποκτά μεγαλύτερη σημασία. Ημέρες νηστείας και η λογική έλεγε πως η ζήτηση θα ήταν αυξημένη. «Βλέπεις να έχει ζήτηση;» με ρωτάει ένας άντρας κάπως επιθετικά. «Μόνο κοιτάζουν». Ο διπλανός, έχοντας αντιληφθεί την παρουσία μου, καθώς πέρασα από μπροστά του, άρχισε ο ίδιος να μου μιλάει. «Παλεύονται ρε φίλε οι πολιτικοί, παλεύονται; Μας έχουν φτωχοποιήσει. Τίποτα δεν κινείται, ακόμα και με τη νηστεία. Νηστεία στην τσέπη υπάρχει. Είμαι 32 χρόνια εδώ, δεν πάει άλλο». Αυτή, ήταν μια συνηθισμένη δήλωση που έμοιαζε με πολλές άλλες εκείνη τη μέρα.
Φεύγοντας από τη ψαραγορά θέλοντας να μιλήσω με τουρίστες στην πλευρά των κρεάτων, κοίταξα γύρω μου. Δυστυχώς, αυτό που αντίκρισα, ήταν άδεια βλέμματα και κουρασμένα σώματα. Ήταν μια ακόμη μέρα στη δουλειά για όσους πουλούσαν ψάρια και όχι ημέρες νηστείας. Κάποτε, τις περίμεναν με αγωνία, πλέον, έπαψε και αυτή να υφίσταται.
Πίσω στην κρεαταγορά. Αίματα παντού. «Είναι η πρώτη φορά που έρχεστε εδώ; Είναι περίεργα για εσάς;» H Γαλλίδα με τα έντoνα μπλε μάτια της, με κοίταξε ερωτηματικά. «Περίεργα; Όχι, καθόλου, το αντίθετο, είναι εκπληκτικά». Μου χαμογέλασε και συνέχισε τη βόλτα της. Λίγα δευτερόλεπτα μετά, ένας ψηλός κύριος με γυαλιά και καπέλο ορειβασίας, στάθηκε μπροστά μου σκεπτικός. «Θα έλεγα πως μου αρέσει αυτή η τρέλα». Γέλασε. Δίπλα μας, ένα ακόμα ζώο ανοιγόταν στα δύο. «Α, αυτό δεν είναι μέρος για χορτοφάγους» μου λέει και γέλασε ξανά. Είχε δίκιο. Το κατσίκι είχε ιδιαίτερη πέραση φέτος ειδικά με την τιμή του να βρίσκεται συνήθως στα 6,50 ευρώ. Έτσι, τουλάχιστον, υποστήριξαν οι «ειδικοί».
Λίγο πριν φύγω από τη Βαρβάκειο, ρώτησα έναν ακόμα τουρίστα: «Ποια είναι η πρώτη σου εντύπωση;» Στάθηκε, σκέφτηκε και μου απάντησε: «Είναι αηδιαστικά». Η αλήθεια είναι, πως η Βαρβάκειος δεν είναι για όλους. Δεν χρειάζεται να είναι. Αυτή, άλλωστε, είναι και η ομορφιά της.
