«Η Θετική Φωνή είναι ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 2009 με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων των οροθετικών, την αντιμετώπιση της εξάπλωσης του HIV/AIDS, καθώς και τον περιορισμό των κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών του στην Ελλάδα». Αυτό είναι το motto που διαβάζει όποιος επισκέπτεται την επίσημη ιστοσελίδα του Συλλόγου Οροθετικών Ελλάδος.
Το Ratpack.gr συνάντησε τον Ραφαήλ Μπιλίδα, που μας μίλησε εκ μέρους της «Θετικής Φωνής», για όλα όσα θέλαμε να γνωρίζουμε, αλλά δεν τολμούσαμε να ρωτήσουμε.
Αρχικά, ο ίδιος μας κατατόπισε σχετικά με το πώς έχει διαμορφωθεί η αντίληψη της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας γύρω από το ζήτημα του AIDS σε σχέση με μία δεκαετία πριν. «Η μεταβολή της αντίληψης της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας δεν έχει νόημα να εξεταστεί σε σχέση με μία δεκαετία πριν, καθώς πολλά έχουν αλλάξει από τότε που βρέθηκε η φαρμακευτική αγωγή. Δυστυχώς, για την ελληνική κοινωνία, παρόλο που η επιστήμη έχει προχωρήσει, η αντίληψή της έχει μείνει σε αφηγήματα περασμένων δεκαετιών. Ο μόνος τρόπος να πάψουμε να είμαστε στιγματιστικοί απέναντι στον HIV και τα άτομα που ζουν με αυτό, είναι να ξεκαθαρίσουμε τα επιστημονικά δεδομένα που αφορούν σε αυτόν και να ενημερωθούμε. Κάποτε ήταν καταληκτική νόσος, όμως αυτό από το 1996 που ανακαλύφθηκε το τριπλό σχήμα, έγινε μία χρόνια νόσος. Με λίγα λόγια, η επιστήμη έχει προχωρήσει, η κοινωνία δεν έχει ακολουθήσει. Ο HIV είναι η πιο στιγματισμένη νόσος στην ιστορία της ανθρωπότητας».
Ο Ραφαήλ δεν δίστασε να μας υπενθυμίσει τη διάταξη 39Α, του 2012, όταν είδαμε 12 οροθετικές να διαπομπεύονται. «Ο τρόπος με τον οποίο η κοινωνία αντέδρασε σε μια από τις χειρότερες μορφές πολιτικού αντιπερισπασμού ο οποίος βασίστηκε πάνω στο κοινωνικό στίγμα του HIV, ήταν απογοητευτικός και εξοργιστικός ταυτόχρονα. Η ποινικοποίηση του HIV και της μετάδοσης είναι κάτι που συμβαίνει σε τριτοκοσμικές χώρες και το μόνο που υπογραμμίζει και στη δική μας περίπτωση είναι ότι προτιμάμε τη διαπόμπευση, παρά την ειλικρινή συζήτηση για το έλλειμμα ενημέρωσης που υπάρχει πάνω σε θέματα σεξουαλικής υγείας, από το σχολείο πρώτα από όλα».
Για ακόμη μία φορά θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο πως ο HIV είναι ιός, ο οποίος προκαλεί ένα σύνδρομο. Το AIDS είναι η κατάσταση στην οποία θα φτάσει ο ασθενής αν δεν μάθει ότι έχει HIV. Ο μόνος τρόπος για να γίνει αυτό είναι η εξέταση για HIV. Όλα τα άτομα που θα διαγνωστούν έγκαιρα και θα λάβουν φαρμακευτική αγωγή, μπορούν να ζήσουν κανονικά.
Τα νούμερα και τα ποσοστά στην Ελλάδα
Από αρχής της επιδημιολογικής επιτήρησης έχουν καταγραφεί 17.000 περιστατικά. Το πρώτο περιστατικό καταγράφεται στην Ελλάδα το 1981. Έχουμε περίπου 500-600 περιστατικά κάθε χρόνο. Το μεγαλύτερο ποσοστό αυτών είναι άντρες, ενώ η πρώτη ομάδα σε ποσοστά είναι οι άντρες που κάνουν σεξ με άντρες. Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί, πως το 2011 η πρώτη θέση καταλήφθηκε από χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών, διότι έγιναν περικοπές κονδυλίων σε προγράμματα μείωσης βλάβης.
Πώς ζει σήμερα ένας οροθετικός
Είναι πολύ σημαντικό να διευκρινιστεί πως ένα οροθετικό άτομο στην Ελλάδα έχει πλήρη πρόσβαση σε φαρμακευτική αγωγή εντελώς δωρεάν και πως -αν την ακολουθεί- δεν αποτελεί κίνδυνο για κανέναν.
Μάλιστα, εντυπωσιακά είναι τα αποτελέσματα της έρευνας PARTNER, η οποία θέλησε να αναδείξει το ρίσκο μετάδοσης του HIV ανάμεσα σε οροδιαφορετικά ζευγάρια (που ο ένας είναι οροθετικός και ο άλλος όχι). Συγκεκριμένα, δεν υπήρξε καμία μετάδοση του ιού σε 44.400 απροφύλαχτες σεξουαλικές πράξεις ανάμεσα σε οροδιαφορετικά ζευγάρια!
«Το ιικό φορτίο όταν πέσει κάτω από κάποια επίπεδα είναι “μη ανιχνεύσιμο” και άρα πρακτικά το άτομο δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό. Σήμερα έχουμε μία εργαλειοθήκη πρόληψης” για να προστατευτούμε από τον HIV. Το προφυλακτικό μπορεί να παραμένει πρώτο στη λίστα, όμως και η θεραπεία αποτελεί πρόληψη. Αυτό που είναι προτεραιότητα είναι να μη φοβόμαστε να εξεταστούμε» σημειώνει ο Ραφαήλ Μπιλίδας.
Διάβασε εδώ όλα τα κείμενα από το αφιέρωμα της DPG Digital Media για την Παγκόσμια Ημέρα του AIDS.
Το μεγαλύτερο «εμπόδιο» που έχει να αντιμετωπίσει ένας οροθετικός
«Το στίγμα είναι μία καθημερινότητα. Το αντιμετωπίζεις ακόμη και όταν είσαι μόνος σου, εσωτερικεύοντάς το» λέει ο Ραφαήλ Μπιλίδας. «Συνδέουμε την πληροφορία του “κόλλησε HIV” με το “τα ήθελε και τα έπαθε”. Είναι ένα πολυδιάστατο ζήτημα που ακριβώς επειδή σχετίζεται με το σεξ που παραμένει ταμπού αλλά και ειδικότερα με το σεξ μεταξύ ανδρών, το κάνει πολύ δύσκολο στη διαχείρισή του. Μάλιστα, δυστυχώς το παρατηρούμε και όταν πάμε να εξεταστούμε. Προσωπικά, θυμάμαι, όταν πήγαινα να εξεταστώ σε δημόσια νοσοκομεία, με ρωτούσε επαγγελματίας υγείας: “Γιατί θέλετε να εξεταστείτε, τι κάνατε;”. Ο επαγγελματίας υγείας πρέπει να σε ενθαρρύνει να εξετάζεσαι και να φροντίζεις τη σεξουαλική σου υγεία και όχι να σου κάνει “παραβιαστικές” ερωτήσεις. Η πραγματικότητα είναι πως ένας οροθετικός θα έρθει αντιμέτωπος με συμπεριφορές που στιγματίζουν όταν θα λάβει υπηρεσίες υγείας, στις διαπροσωπικές του σχέσεις, την εργασία και θα υποστεί όλες τις διακρίσεις που συνήθως ακολουθούν και έχουν ως αφετηρία τους το στίγμα. Ο μόνος τρόπος να καταπολεμήσουμε το στίγμα, είναι να ενημερωθούμε για το τι είναι ο HIV -αλλά και τι δεν είναι».
Ο ρόλος της Θετικής Φωνής για τους οροθετικούς
Όπως υπογραμμίσαμε στην αρχή του κειμένου, η Θετική Φωνή είναι ο Σύλλογος Οροθετικών Ελλάδος, που στόχο έχει να προασπίσει τα δικαιώματα των ανθρώπων που ζουν με HIV. Ταυτόχρονα, από το 2012 έχουν ιδρυθεί δύο Κέντρα Πρόληψης και Εξέτασης Checkpoint (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) όπου μπορεί όποιος επιθυμεί να πραγματοποιήσει ανώνυμα και δωρεάν εξέταση για τον HIV. Μάλιστα, θα λάβει συμβουλευτική πάνω σε θέματα σεξουαλικής υγείας και τα αποτελέσματα του σε μόλις ένα λεπτό.
«Φιλοσοφία μας είναι ο ωφελούμενος να μιλήσει ανοιχτά και εμείς να του δώσουμε πληροφορίες για το πώς θα κάνει με περισσότερη ασφάλεια αυτό που κάνει έτσι κι αλλιώς» υπογραμμίζει ο Ραφαήλ Μπιλίδας.
Στους στόχους της «Θετικής Φωνής», να προσθέσουμε, πως επιμένει να προσπαθεί να καταπολεμήσει το στίγμα. «Στο στίγμα απαντάμε με ορατότητα. Τα πράγματα έχουν αλλάξει, η επιστήμη έχει προχωρήσει, καιρός να ακολουθήσει και η κοινωνία» καταλήγει ο Ραφαήλ Μπιλίδας.
