Όταν ο Mark Zuckerberg ανακοίνωνε το rebranding της εταιρείας κάτω από την οποία θα λειτουργούν όλες οι πλατφόρμες του, λίγοι ήταν αυτοί που καταλάβαιναν τι ακριβώς ήθελε να κάνει. Βγάζοντας τη ναυαρχίδα του, το facebook, από το προσκήνιο, όλοι κατάλαβαν ότι το next big thing ήταν αυτό το σύμπαν εικονικής πραγματικότητας που ετοίμαζε, ακόμα κι αν κανείς δεν ήξερε τι ακριβώς θα κάνει εκεί «μέσα».
Την αίσθηση ότι κάτι πολύ μεγάλο, αν και ακατανόητο, ψήνεται την ενίσχυσαν όλα τα μυθικά ποσά που φάνηκαν να επενδύουν και να κατοχυρώνουν θηριώδη brands. Όλα αυτά σε μία προσπάθεια να «κατουρήσουν» την περιοχή τους και να διαιωνίσουν την ισχύ τους στην αγορά. Τα πράγματα όμως δεν εξελίχθηκαν και τόσο ρόδινα.
Από την πρώτη στιγμή το hype επισκίασε την αναγκαιότητα. Θεωρητικά η πανδημία ήταν μια χρυσή ευκαιρία για ένα παράλληλο σύμπαν εικονικής πραγματικότητας. Δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί κάποιος μια καλύτερη συγκυρία από μία που όλοι είναι μαντρωμένοι και με ελεύθερο χρόνο. Η τηλεργασία έφερε στο προσκήνιο καλά και κακά του εργασιακού μας βίου και στο κομμάτι της αναγκαιότητας, η εικονική πραγματικότητα προσπάθησε να αμβλύνει τα κακά του γεφυρώνοντας την απόμακρη τηλεργασία με τη φυσική παρουσία.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τα άχρηστα meetings που έγιναν πολύ πιο γρήγορα zoom calls και emails. Το μοντέλο της εικονικής πραγματικότητας θα μπορούσε θεωρητικά να συγκεράσει τα πλεονεκτήματα των δύο πρακτικών, αλλά έφερε τα χειρότερα. Όσοι προσπάθησαν να συναντηθούν στο Metaverse έφυγαν γεμάτοι αμηχανία και ένα πελώριο «τι διάολο κάνουμε εδώ πέρα» και κάπου εκεί φάνηκε ότι το μεγάλο δομικό λάθος της εικονικής πραγματικότητας του Mark, αν και δεν το έβαλε κάτω.
Η επιτυχία του facebook, όχι μόνο, πάτησε σε δύο πολύ βασικούς πυλώνες κοινωνικοποίησης, μας συνέδεσε με ανθρώπους που θέλαμε στη ζωή μας και δεν μπορούσαμε να τους έχουμε με άλλον τρόπο και μας έδωσε τη δυνατότητα να εμφανίσουμε μια καλύτερη, λιγότερο μίζερη και βαρετή εκδοχή του εαυτού μας. Ο υπερβολικός ρεαλισμός και ο συγχρωτισμός με ανθρώπους που δεν είναι και η πρώτη μας έγνοια, δεν έκανε και πολύ ελκυστικό το περιβάλλον.
Το λογικό επακόλουθο ήταν να πλασαριστεί η εικονική πραγματικότητα σαν παιχνίδι. Τα άβαταρ έγιναν πιο χαριτωμένα, μέχρι και ο ίδιος ο Zuckerberg μας έδειξε το δικό του, που μοιάζει λιγότερο με ρομπότ από όσο μοιάζει ο ίδιος, και μας κάλεσε στην παράλληλη ζωή του Horizon Worlds. Οι παλαιότεροι θα θυμήθηκαν τους Sims και πολύ καλά έκαναν, γιατί θα θυμούνται ότι το παράτησαν τη στιγμή που κατάλαβαν ότι όλο αυτό δεν έχει και πολύ νόημα όταν μπήκαν στον μαγικό κόσμο των social.
Οι προσπάθειες και το πουσάρισμα δεν μπόρεσαν να κρύψουν αυτό που αρχίσαμε να ψυλλιαζόαμαστε, κανείς δεν θέλει να χάσει τον χρόνο του υποδυόμενος τον εαυτό του σε περιβάλλον εικονικής πραγματικότητας. Εκεί που δημοφιλή online παιχνίδια φτάνουν για πλάκα τα 180 εκ. χρήστες ανά μήνα, το Horizon Worlds έβαλε στόχο το μισό εκατομμύριο μέχρι το τέλος του έτους, παρά τη φοβερή και τρομερή στήριξη που είχε.
Οι χαμηλοί στόχοι είναι δίκοπο μαχαίρι γιατί από τη μία είναι εύκολο να πιαστούν, από την άλλη δεν σημαίνει και τίποτα η επίτευξή τους. Στην περίπτωσή μας η βίαιη προσγείωση στην πραγματικότητα, έφερε ακόμα χειρότερα αποτελέσματα. Τα έγγραφα που έφερε η έρευνα της WSJ αναφέρουν ότι οι ενεργοί χρήστες είναι γύρω στους 200.000 με πτωτικές τάσεις μέχρι το τέλος του 2022. Ο ανανεωμένος, προς τα κάτω, στόχος της εταιρείας ήταν να καταφέρουν συγκρατήσουν τις 280 χιλιάδες, αλλά όλοι βαριούνται εκεί μέσα.
Αν σκεφτούμε ότι η δεξαμενή αλίευσης πιθανών χρηστών είναι τα 3,5 δις λογαριασμών που υπάρχουν σε όλες της πλατφόρμες του Meta, τότε μιλάμε για βατερλό. Σε μεγάλο βαθμό το σύμπαν του Horizon Worlds είναι ανεξερεύνητο. Μόλις το 9% της επικράτειάς του έχει δεχθεί πάνω από 50 χρήστες ταυτόχρονα και ο ρυθμός όσων δεν ξαναμπαίνουν μεγαλώνει.
Η τιμή της μετοχής πέφτει συνέχεια και οι αποκαλύψεις της WSJ μάλλον θα μεγαλώσουν την ψαλίδα. Μέσα στο 2022 η τιμή της μετοχής του Meta έχει χάσει το 62% της αξίας της και το βαρέλι δεν φαίνεται να έχει πάτο. Εκεί που λες θα τραβήξουν την πρίζα ή θα κάνουν κάτι δραστικό για να γίνει πιο ελκυστικό αξιοποιώντας το success story άλλων προϊόντων τους, έκαναν το χειρότερο πράγμα που θα μπορούσαν να κάνουν.
Τα headset που ακούν στο όνομα Quest αποδείχθηκαν τρομερή αποτυχία. Ο μέσος όρος ζωής τους είναι γύρω στους 6 μήνες, όχι επειδή χαλάνε ή τα φτύνει η μπαταρία τους, αλλά γιατί τα βαριέται ο κόσμος. Η απάντηση του Meta είναι ένα νέο headset, το Quest Pro που κοστίζει 1500 δολάρια και όλοι μπορούμε να φανταστούμε την εμπορική του πορεία.
Θεωρητικά το Facebook και το Instagram είναι δυο μηχανές που κόβουν χρήμα και μπορούν να χρηματοδοτήσουν για καιρό ένα ανώριμο project μέχρι αυτό να γίνει κερδοφόρο. Το ερώτημα όμως που βγαίνει δεν είναι αν το Metaverse θα γίνει κάποτε κερδοφόρο, αλλά το αν προσφέρει κάτι ουσιαστικό ώστε να αναγκάσει κάποιον να μπει εκεί μέσα. Για την ώρα κανείς δεν ψήνεται και ούτε πρόκειται μάλλον.
