Είναι σχεδόν βέβαιο πως στη ζωή σου έχουν υπάρξει στιγμές που προβληματίστηκες για την υπερβολική χρήση του κινητού τηλεφώνου από τους ανθρώπους σου, για παράδειγμα τον σύντροφό σου ή από κάποιο πρόσωπο στον κοινωνικό σου περίγυρο. Έχεις όμως ποτέ αναρωτηθεί αν η δική σου σχέση με το κινητό τηλέφωνο είναι φυσιολογική και υγιής;
Πότε η σχέση με το κινητό μας παύει να είναι υγιής;
Και μόνο η φράση «σχέση με το κινητό μας» ακούγεται κάπως περίεργα. Ουσιαστικά είναι σαν να προσωποποιούμε τη συσκευή προσδίδοντάς της ανθρώπινες ιδιότητες. Μέχρι ενός σημείου αυτό είναι φυσιολογικό γιατί το smartphone μας συνοδεύει παντού, αποτελεί δίαυλο επικοινωνίας με τον κόσμο και με τους δικούς μας ανθρώπους, μέσο διασκέδασης, σύμμαχο στην οργάνωση και την εργασία μας. Ποια όμως είναι τα όρια εκείνα που όταν ξεπεραστούν παύει η σχέση αυτή να είναι υγιής; Ας δούμε κάποια από αυτά:
- Η επιθυμία για ολοένα και περισσότερη χρήση του κινητού τηλεφώνου, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο σκοπό.
- Νευρικότητα και αίσθημα απώλειας όταν το smartphone δεν βρίσκεται στη διάθεσή σου ή όταν δεν υπάρχει σήμα.
- Απώλεια της αίσθησης του χρόνου κατά τη χρήση.
- Ενασχόληση με το κινητό σε βάρος της φυσικής επικοινωνίας με άλλους ανθρώπους.
Αν δύο τουλάχιστον από τα παραπάνω σημάδια μάς είναι γνώριμα, ίσως θα πρέπει να προβληματιστούμε. Μια πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη πρόσφατα αποκαλύπτει στοιχεία που ρίχνουν φως στο θέμα του τρόπου χρήσης του κινητού μας και στη σχέση μας μαζί του. Το δείγμα της έρευνας περιλαμβάνει άνδρες και γυναίκες από την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενεργούς χρήστες smartphones που χρησιμοποιούν εφαρμογές και αφιερώνουν χρόνο στο κινητό τους.
Ας δούμε τι έδειξε η έρευνα
Περίπου 9 στους 10 ερωτώμενους έχουν ιδιαίτερα στενή συναισθηματική σχέση με το κινητό τους τηλέφωνο. Το 60% δηλώνει ότι το κινητό είναι απαραίτητο στην καθημερινότητά του, ενώ το 27% ότι δεν θα μπορούσε να ζήσει χωρίς αυτό. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα στοιχεία που αποκαλύπτουν πόσο εμφανής είναι η ανάγκη των ερωτηθέντων για άμεση επαφή με το κινητό τους τηλέφωνο, όταν βρίσκονται μέσα ή έξω από το σπίτι. Η συντριπτική πλειονότητα απάντησε ότι είτε βρίσκεται στο σπίτι, είτε έξω, φροντίζει να τοποθετεί το κινητό του σε τέτοιο σημείο ώστε να έχει άμεση οπτική επαφή μαζί του, όπως στο τραπέζι, το γραφείο ή τον καναπέ, ενώ σχεδόν το 30% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει πάντα το κινητό πάνω του (στην τσέπη), είτε βρίσκεται εντός, είτε εκτός σπιτιού.
Πόσο επηρεάζεται η κοινωνική μας ζωή από την υπερβολική ενασχόληση με το κινητό τηλέφωνο;
Το γεγονός ότι ο ημερήσιος μέσος όρος χρήσης του κινητού είναι 4,8 ώρες, με μόλις το 39% του κοινού να το γνωρίζει, λέει πολλά. Ο χρόνος που ασχολούμαστε με το κινητό μας τηλέφωνο, είναι ο χρόνος που σε διαφορετική περίπτωση θα αφιερώναμε σε κάποια άλλη δραστηριότητα, όπως στη φυσική μας συναναστροφή με την οικογένεια και τους φίλους μας. Ωστόσο, σύμφωνα με την έρευνα ακόμα και ο χρόνος που περνάμε με την οικογένεια ή με την παρέα μας δεν μένει ανεπηρέαστος από την ενασχόλησή μας με το κινητό μας τηλέφωνο. Διότι περίπου το 80% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι ασχολείται με το κινητό του όταν βρίσκεται με την παρέα του ή όταν βρίσκεται με την οικογένειά του. Έτσι, τόσο η παρέα, όσο και η οικογένεια έρχονται αντιμέτωποι με ένα νέο φαινόμενο που λέγεται phubbing.
Τι σημαίνει ο όρος phubbing;
Το φαινόμενο της απόσπασης της προσοχής μας από τους συνομιλητές μας εξαιτίας του κινητού μας τηλεφώνου, έχει πάρει παγκοσμίως τέτοια διάσταση, που έχει αποκτήσει δικό του όνομα. Ονομάζεται phubbing και προκύπτει από τη συνένωση των λέξεων phone και snubbing. Είναι ένα φαινόμενο που όλοι βιώνουμε σχεδόν καθημερινά, εντός και εκτός σπιτιού, σε φιλικό και οικογενειακό περιβάλλον, αλλά οι περισσότεροι δεν το αναγνωρίζουμε και δεν το αντιλαμβανόμαστε όταν το κάνουμε.
Πώς εκδηλώνεται το phubbing;
Ας μιλήσουμε με παραδείγματα. Βρίσκεσαι με την παρέα σου σε ένα εστιατόριο και απολαμβάνετε το γεύμα σας, ενώ ταυτόχρονα συζητάτε για θέματα που σας απασχολούν από κοινού. Παρατηρείς πως ένα μέλος της παρέας δεν συμμετέχει ιδιαίτερα στη συζήτηση, ωστόσο, ίσως χαμογελά όταν η παρέα γελά με κάποιο αστείο ή κουνά το κεφάλι προσποιούμενο ότι κατανοεί όσα λέγονται. Ταυτόχρονα, κοιτά συνέχεια το κινητό του, τσεκάρει το email, απαντά σε μηνύματα, σερφάρει κ.α. Σε άλλη περίπτωση, φαντάσου τον εαυτό σου ένα απόγευμα που χαλαρώνετε με την οικογένεια στο σαλόνι του σπιτιού σας. Τα παιδιά να μιλάνε για την ημέρα τους στο σχολείο, η σύζυγος να περιγράφει τα προβλήματά της στη δουλειά και εσύ, πότε να τους δίνεις την απαιτούμενη προσοχή, πότε να ασχολείσαι με το κινητό και να ακούς τις ομιλίες τους σαν ηχώ στο βάθος του σπιτιού. Τα παραπάνω είναι δύο μόνο από τα αμέτρητα παραδείγματα του φαινομένου phubbing.
Τι χάνουμε από τη ζωή μας λόγω της υπερβολικής ενασχόλησης με το κινητό;
Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του ένα κοινωνικό ον. Η επικοινωνία με τους συνανθρώπους του δίνει αξία στη ζωή του, του προσφέρει χαρά, παρηγοριά, ανακούφιση. Ωστόσο, η υπερβολική ενασχόληση με το κινητό τηλέφωνο αποτελεί συχνά ανασταλτικό παράγοντα για την ουσιαστική επικοινωνία. Ο άνθρωπος δεν χάνει μόνο στιγμές, χάνει συναισθήματα και βιώματα. Με την προσοχή του μόνιμα αποσπασμένη, αποτυγχάνει στο να προάγει έναν απλό διάλογο σε μια ουσιαστική συζήτηση κατανοώντας τα συναισθήματα των άλλων και εκφράζοντας τα δικά του. Έτσι απομακρύνεται από τη φύση του και αλλοτριώνεται, χάνοντας σταδιακά το ενδιαφέρον του για τα ουσιαστικά πράγματα.
Πώς μπορούμε να αποκτήσουμε μια υγιή σχέση με το κινητό μας;
Η γνωστή φράση «σε όλα χρειάζεται μέτρο» απαντά σε χιλιάδες ερωτήματα, απαντά και στο παραπάνω. Το ζητούμενο δεν είναι να πάψουμε να ασχολούμαστε με το κινητό μας, αλλά να αναγνωρίσουμε το μέγεθος κατά το οποίο η σχέση μας μαζί του έχει επηρεάσει αρνητικά την επικοινωνία μας και κατ' επέκταση τη ζωή μας, ώστε να βρούμε και να θέσουμε τα δικά μας όρια. Αυτό δεν είναι πάντα εύκολο. Σύμφωνα με την έρευνα, οι άνθρωποι συχνότατα εντοπίζουν συμπεριφορές phubbing στους άλλους, πολύ λιγότερο όμως στον εαυτό τους. Πάντως, το γεγονός ότι 60% του κοινού δείχνει διάθεση να μειώσει τη χρήση του κινητού είναι ελπιδοφόρο. Εσύ είσαι ένας από αυτούς;
