Λένε πως κάθε γενιά έχει τον σκηνοθέτη (ή τους σκηνοθέτες) που την χαρακτηρίζει. Τις δεκαετίες του 60’ και 70’ ήταν ο Κιούμπρικ κι ο Κόπολα, μετά ο Σκορτσέζε, αργότερα ο Φίντσερ, στο σήμερα ο Γιώργος Λάνθιμος κι ο Γιάννης Οικονομίδης όσον αφορά το Ελληνικό σινεμά και πάει λέγοντας.
Νομίζω, λοιπόν, πως για τον παγκόσμιο κινηματογράφο και για τη δικιά μας γενιά, αυτήν τη θέση την έχει κερδίσει με το σπαθί του ο Κρίστοφερ Νόλαν. Κάτι που είναι ηλίου φαεινότερον και από την τρελή ανυπομονησία που έχει πιάσει κοινό και κριτικούς για την αυριανή πρεμιέρα του «Dunkirk».
Ο μετρ της μη γραμμικής αφήγησης και δημιουργός χαρακτήρων με βάθος, μοιάζει ικανός να φτιάξει ταινίες υπερθεάματα για το μάτι και το μυαλό ακόμα κι από την πιο απλή ιστορία. Ο άνθρωπος κάνει τα πιο απίθανα να φαντάζουν πιθανά. Κι ακόμα και στα πιο εξωπραγματικά σκηνικά οι ήρωες παραμένουν άνθρωποι· με τις φριχτές αδυναμίες τους, τα σαρκοφάγα πάθη τους, τις ανεπούλωτες πληγές που τους τυραννάνε.
Να με συγχωρείτε για την αποθέωση αλλά την πιστεύω πέρα ως πέρα. Κάτω από 7,5 στο IMDB δε θα έβαζα σε καμία ταινία του (εκτός από την πρώτη του, το «Following» που δεν έχω δει ακόμη). Και παρακάτω ακολουθεί μια κατάταξη ΟΛΩΝ των ταινιών του, με βάση καθαρά προσωπικά κριτήρια.
Περιμένω τις αντιρρήσεις και τη δικιά σου κατάταξη στα σχόλια να ξέρεις.
8. Insomnia (2002)
Το μαρτύριο της αυπνίας σε έναν τόπο που ο ήλιος δεν πέφτει ποτέ. Ένα παιχνίδι ανάμεσα στη γάτα (;) και το ποντίκι (;) με πρωταγωνιστές τον τεράστιο Αλ Πατσίνο και τον υπερμέγιστο Ρόμπιν Γουίλιαμς. Είσαι 32 χρονών σκηνοθέτης και σου δίνουν τη δυνατότητα οι παραγωγοί για τέτοιο καστ. Και εσύ τα καταφέρνεις άψογα σε ένα αγωνιώδες θρίλερ. Προφανώς και το μέλλον σου προβλέπεται λαμπρό, τι να λέμε τώρα.
7. The Prestige (2006)
Ο Νόλαν καταφέρνει να βγάλει λαγό από το καπέλο σε ένα φιλμ για ταχυδακτυλουργούς. Κάτι που υπό κανονικές συνθήκες θα φάνταζε με ελαφριά ταινία εποχής, γεμάτη παλιομοδίτικα κοστούμια και ομίχλη στους δρόμους του Λονδίνου μεταμορφώνεται σε κάτι πολύ περισσότερο. Σε ένα σκοτεινό παραμύθι για το που μπορεί να οδηγήσει η τρέλα της αντιζηλίας.
6. Interstellar (2014)
Ένας τιτάνιο κινηματογραφικό πρότζεκτ στα χνάρια του μεγάλου Στάνλεϊ Κιούμπρικ και της «Οδύσσειας του Διαστήματος». Ένα οπτικό υπερθέαμα όπου το εναρκτήριο 20λεπτο σε γεμίζει υποσχέσεις. Μια επιτυχής αλληγορία για τα πλέον πολύπλοκα επιστημονικά και φιλοσοφικά φαινόμενα, όπως κι ο πρόγονός του. Που όμως, καθαρά προσωπικά, με άφησε σχετικά αμέτοχο στο τέλος, καθώς για να το πω απλά: έχασα τα αυγά και τα πασχάλια. Λάθος μου; Ίσως. Είμαι όμως σίγουρος πως ο αγαπητός Κρίστοφερ Νόλαν τα έχει καταφέρει ΚΑΙ καλύτερα.
5. Inception (2010)
Η πλέον μεγαλεπήβολη προσπάθεια του σκηνοθέτη, και μια πραγματικά σπουδαία ταινία επιστημονικής φαντασίας. Η κατάδυση μέσα σε ένα κόσμο ονείρων· που επικαλύπτονται σαν στρώματα κάποιας εικονικής θάλασσας και κινδυνεύεις να παγιδευτείς μέσα στις 20 χιλιάδες λεύγες τους. Απλά προσωπικά δεν ταυτίστηκα με τους χαρακτήρες στο ίδιο βαθμό όσο με στις ταινίες που ακολουθούν. Συγγνώμη αγαπητοί, αλλά με κέρδισε ο άνθρωπος νυχτερίδα και το σύμπαν του.
4. The Dark Knight Rises (2012)
Το κλείσιμο της τριλογίας του «Σκοτεινού Ιππότη» είναι περισσότερο μια ιστορία για την Γκόθαμ και λιγότερο μία αφήγηση για τον super hero της. Όμως, αλήθεια, οι πόλεις δεν είναι οι ήρωές τους και το αντίστροφο τελικά; Η αντανάκλαση του αβοήθητου Μπάτμαν καθώς η πατρίδα του έχει βυθιστεί σε ένα χαοτικό γαϊτανάκι του τρόμου χάνει στα σημεία από την πρώτη ταινία της σειράς.
3. Batman Begins (2005)
Το φιλμ που σύστησε στους περισσότερους από εμάς τη νέα οπτική σχετικά με τις ταινίες υπερηρώων. Που σκότωσε ακόμα και τις τελευταίες τύψεις μας, ότι δε βλέπουμε ποιοτικό σινεμά αλλά pop-corn movies. To σκοτεινό αστικό παραμυθάκι του Μπάτμαν μετατρέπεται σε ένα κατάμαυρο ανθρώπινο δράμα. Που όμως δε ξεχνάει τον περιπετειώδη πυρήνα του και σε κρατάει στην τσίτα από το πρώτο έως το τελευταίο λεπτό.
2. The Dark Knight (2008)
Και κάπου εδώ φτάνουμε στην καλύτερη super hero ταινία όλων των εποχών, και μία από τις καλύτερες ταινίες γενικά της τελευταίας δεκαπενταετίας, κατά την άποψή μου πάντα. Με μια από τις συγκλονιστικότερες ερμηνείες «κακών» που έχουν δει τα ματάκια μας από τον αδικοχαμένο Χιθ Λέτζερ. Όπου θα τολμήσω να το πω, ήταν καλύτερος ως Τζόκερ κι από τον θρυλικό Τζακ Νίκολσον ακόμα. Η σκοτεινή αρτιότητα του σινεμά του σκηνοθέτη βρήκε εδώ την αποθέωσή της.
1. Memento (2000)
Να με συμπαθάτε. Το αίμα νερό δεν γίνεται λένε. Μη βρίζετε ακόμη, δώστε λίγο χρόνο. Δεν πρόκειται να επιχειρηματολογήσω γιατί είναι η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ταινία του. Μπορώ όμως σίγουρα να πως γιατί είναι η αγαπημένη μου. Διότι όταν την είδα 16 χρονών νόμιζα ότι κάποιος έβαλε τον εγκέφαλό μου στην πρίζα κυριολεκτικά. Σε αυτό το αριστούργημα της μη γραμμικής αφήγησης, ο πρωταγωνιστής (Γκάι Πιρς) ξεχνάει τα πάντα μέσα σε μερικά λεπτά. Σαν χρυσόψαρο. Κι έχει μονάχα τα τατουάζ του για πυξίδα. Ώστε να μπορέσει να πλοηγηθεί σε αυτό τρομακτικό σύμπαν που κάθε τι, κάθε στιγμή είναι καινούργιο. Και το πιο επικίνδυνο πράγμα είναι ο χρόνος τελικά –ο αιώνιος κριτής όλων μας.
Να πω κλείνοντας, πως αυτό το φιλμ θυμίζει στα μάτια μου τη γνωστή πεποίθηση σχετικά με τα πρώτα άλμπουμ των μεγάλων ροκ συγκροτημάτων: είναι τα καλύτερα, όχι επειδή είναι τα αρτιότερα, αφού ακόμα είναι άγουρα, αλλά επειδή είναι τα πιο αντιπροσωπευτικά της ψυχής του καλλιτέχνη.
Δε μένει πια παρά να δούμε αν το «Dunkirk» θα σταθεί αντάξιο των προσδοκιών που έχει δημιουργήσει ο Βρετανός σκηνοθέτης. Κι αν θα αποτελέσει άλλο ένα χρυσό κεφάλαιο στο έπος της «Νολανιάδας» αγαπητοί αναγνώστες.
