Χώρια του ότι η Paramount+ έχει αρχίσει να αναλαμβάνει μερικά πολύ ενδιαφέρονται πρότζεκτ στο χώρο της ψυχαγωγίας, δεν είναι τυχαίο που ο κόσμος αυτή τη στιγμή μιλάει ολοένα και περισσότερο για το 1883 του Taylor Sheridan, που λειτουργεί ως prequel του περίφημου Yellowstone. Πέρα από το γεγονός πως πρόκειται για μία κορυφαία παραγωγή που έχει φέρει στο καστ της και το «μεγαθήριο» των γουέστερν τον Sam Elliott, η προβολή της μαρτυρά κάτι πολύ πιο σημαντικό. Την εξέλιξη των γουέστερν σε μία πολύ πιο δημιουργική εμπειρία, μακριά από τα βαρετά στοιχεία που γνωρίζαμε μέχρι τώρα.
Παραπάνω από δύο γενιές Αμερικανών, μεγάλωσαν με ταινίες γουέστερν. Υπήρχε ένα μόνιμο, βαρετό και ιστορικά λανθασμένο μοτίβο γύρω από τις ιστορίες, με τους σκληροτράχηλους καουμπόηδες στον ρόλο των «καλών», που θα εκτελούσαν εν ψυχρώ κατακάθια της Άγριας Δύσης μαζί με Μεξικανούς και Ινδιάνους που ήταν πάντα οι κακοί της υπόθεσης. Τι κέρδιζε; Η μονομαχία. Πολύωρα gunfights με ρεβολβέρ που κάπνιζαν ασταμάτητα, με τον John Wayne να στέκεται ως φάρος του ζόρικου macho άντρα της εποχής, με πολύ ουίσκι στα σαλούν και μπόλικες φάπες για να ολοκληρωθεί το σύνολο. Αυτή ήταν η συνταγή των γούεστερν που σημάδεψε σίγουρα μία γενιά, που πέρασε την ιδεολογία αυτή στις επόμενες και που προβλημάτισαν κάποιους σκηνοθέτες σε νεαρή ηλικία ως για το τι έπρεπε να αλλάξει.
Δεν μπορούμε ωστόσο να πούμε πως ξεφορτώθηκαν όλα τα χαρακτηριστικά. Ειδικά όσοι εντρύφησαν στο γουέστερν και το αγάπησαν ως genre, καταλάβαιναν την δυναμική ενός χαρακτήρα όπως του Ανθρώπου Χωρίς Όνομα που ερμήνευσε ο Clint Eastwood. Λίγο το στήσιμο, αρκετά η έκφραση και σίγουρα τα μουσικά σεντόνια, βοήθησαν στο πλάσιμο μίας νέας γενιάς ηρώων που δανείστηκαν σκηνοθέτες όπως οι αδερφοί Coen για να φτάσουν το γουέστερν ένα βήμα παραπέρα. Είναι αυτά που έβλεπαν χρόνια ολόκληρα με τον Kevin Costner όταν έπαιζε τον Wyatt Earp και, παρότι αναγνώριζαν την δυναμική, ήταν σίγουροι πως έλειπε το κάτι παραπάνω. Η ιστορία, η φωτογραφία και φυσικά ένα σενάριο που να εμβαθύνει στην ψυχοσύνθεση του χαρακτήρα και να μην τον δείχνει μία με το πιστόλι στο χέρι και μία στο φέρετρο ή καβάλα στο άλογο να χαιρετά το ηλιοβασίλεμα. Πάνε αυτά. Πέρασαν και πούλησαν μόνο στα τεύχη του Λούκι Λουκ.
Έκτοτε είχαμε κάτι παραπάνω από αξιόλογες προσπάθειες. Είχαμε ένα νέο σκηνικό που είχε χώρο για δράμα, πειραματισμό πάνω στους χαρακτήρες και ιστορίες που δεν ξεκινούσαν και τελείωναν με έναν πυροβολισμό. Οι σκηνοθέτες του σήμερα εστίασαν περισσότερο στο κομμάτι «Άγρια Δύση». Τι σήμαινε αυτό; Ότι στον σκληρό κόσμο του 1800, η βία, οι μάχες, η επιβίωση και ο θάνατος, ήταν καθημερινότητα για τους Αμερικανούς που αποφάσισαν να δοκιμάσουν την τύχη τους στη Δύση ακολουθώντας το «Go West young boy». Μπορούσες να καταλήξεις κατακρεουγημένος από μία συμμορία, να κρεμαστείς επειδή έκλεψες στα χαρτιά και, φυσικά, να αποτελέσεις κολατσιό για τα άγρια ζώα αν δεν ήσουν σε θέση να επιβιώσεις. Όλα αυτά για τους ίδιους ανθρώπους. Και για εκείνους που προσπαθούσαν για μία καλύτερη ζωή αλλά και για εκείνους που εκμεταλλεύτηκα το χάος εκείνης της περιόδου, για να χαράξουν το δικό τους όνομα στην παρανομία. Τι έκαναν λοιπόν οι νέες ταινίες; Άφησαν τον ήρωα καουμπόη και διηγήθηκαν τις ιστορίες τους χωρίς να παραλείψουν το φόντο της εποχής.
Γι’ αυτό και έχουμε ήδη να μετράμε εξαιρετικά καινούργια γουέστερν. Το νεότερο True Grit των Coen και το Ballad of Buster Scruggs. Την σειρά Deadwood με τους Timothy Olyphant και Ian McShane. Το πραγματικά υπέροχο Godless με έναν πρωτοφανή Jeff Daniels. Το νεότερο και μάλλον Οσκαρικό Power of the Dog που δίνει μία τελείως διαφορετική επέκταση σε αυτό που θα ονομάζαμε γουέστερν. Πολλά ακόμη που ενδεχομένως να ξεχνάω αυτή τη στιγμή, αλλά σίγουρα όχι τη νεότερη προσθήκη του 1883. Είναι εδώ για να υπενθυμίσει ότι ο κόσμος, ειδικά στην Άγρια Δύση εκείνης της περιόδου, είναι σκληρός, είναι άδικος, δεν έχει χώρο για ευαισθησίες και δεύτερες ευκαιρίες και τα πρόσωπα συγκρίνονται εύκολα με χαρακτήρες από τις αρχαίες τραγωδίες. Η σκηνοθεσία είναι τελείως διαφορετική, όπως και το σεναριακό στήσιμο των χαρακτήρων, που έχουν στόχο περισσότερο να σε βάλουν στη διαδικασία να σε ξεναγήσουν στο ζοφερό σκηνικό παρά να σε κάνουν να αισθανθείς ένας από τους ήρωες. Γιατί; Γιατί δεν υπάρχουν ήρωες. Υπάρχουν μόνο ταλαιπωρημένοι από την ζωή άνθρωποι, που προσπαθούν να επιβιώσουν. Κάθε μέρα πάνω από το χώμα, είναι για εκείνους μία καλή μέρα.
Είναι αυτές οι σκέψεις που μου ήρθαν μετά τα τρία πρώτα επεισόδια του 1883, με τη σειρά να συνεχίζεται. Και είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται το σινεμά και οι τηλεοπτικές σειρές αυτή τη στιγμή, για να πάνε ένα βήμα παραπέρα ένα τόσο αγαπημένο genre, που ποτέ δεν φαντάστηκαν ότι είχε πολλά παραπάνω να δώσει.
Ευτυχώς είναι σε καλό δρόμο. Και σε καλά χέρια.
