Την πρώτη φορά που είδα το Excalibur πρέπει να ήμουν εύκολα οκτώ ή εννέα ετών. Δεν καταλάβαινα ακριβώς τι γίνεται σε όλες τις σκηνές, αλλά ήταν ξεκάθαρα η ταινία που με έκανε να ψάξω τα αρθουριανά βιβλία του Sir Thomas Malory και του Robert de Boron – έχουν γράψει τα ''La Morte d’ Arthur'' και ''Merlin'' αντίστοιχα, στα οποία βασίζεται ο μύθος του βασιλιά Αρθούρου. Η ταινία του John Boorman βασίζεται περισσότερο στο κείμενο του Malory και θεωρείται μέχρι σήμερα ένα κλασσικό μεσαιωνικό έπος ψυχεδέλειας και φαντασίας. Και όχι άδικα.
Όλα ξεκινούν από το καστ. Αντιλαμβάνεσαι φυσικά την αξία και το μεγαλείο των ανθρώπων αυτών από τα 30 σου και μετά, όταν συνειδητοποιείς το πού τους έχεις ξαναδεί και πώς μία ταινία σαν και αυτή βοήθησε την καριέρα τους. Από την μία έχεις τον Nigel Terry. Είναι μόλις 35 χρονών όταν παίζει στην ταινία και έκτοτε επέλεξε να ασχοληθεί μόνο με το θέατρο κάνοντας πολύ συγκεκριμένες εμφανίσεις. Έχεις τον ακτιβιστή και ηθοποιό Corin Redgrave και τον εξαιρετικό Clive Swift που παίζουν τον δούκα της Κορνουάλης και τον Sir Hector αντίστοιχα. Ο νεότατος Liam Neeson βρίσκεται εκεί ως Gawain και ο Gabriel Byrne που παίζει τον πατέρα του Αρθούρου, Uther. Ο Ciaran Hinds, που η νέα γενιά έμαθε από το Game of Thrones ενσαρκώνει τον Lot, τον πατέρα του Gawain και ο Patrick Stewart τον Leodegrance, τον πατέρα της Guinevere. Οι πραγματικοί βετεράνοι ωστόσο είναι αναμφισβήτητα η Helen Mirren ως Morgana Le Fay και ο Άμλετ της γενιάς του, το βαρύ πυροβολικό του καστ, ο Nicol Williamson που υποδύεται τον Merlin. Δεν είναι λοιπόν τίποτα τυχαίο στο γεγονός ότι η ταινία συζητιέται μέχρι και σήμερα.
Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί πως παρότι μιλάμε για medieval fantasy ταινία, είναι η εποχή που κάνει το θαύμα της. Ο κινηματογράφος της δεκαετίας του ‘80 είναι ακόμη ωμός. Έχει γυμνό, έχει σκηνικά τα οποία δεν βασίζονται σε ειδικά εφέ και φυσικά έχει ατμόσφαιρα. Αυτό το τελευταίο θα το έλεγες καλύτερα με σκηνές ψυχεδέλειας. Όλοι θυμόμαστε σκηνές οι οποίες έχουν μείνει αποτυπωμένες στο νου και πόσο μάλλον όταν ακόμη δεν χρειαζόταν γονική συναίνεση για να δεις ταινίας στην τηλεόραση ή στο VHS. Προσωπικά θυμάμαι πάντα μία από τις τελευταίες σκηνές της ταινίας, όπου ο Percival αναζητά το δισκοπότηρο και πέφτει πάνω στον πιτσιρικά Mordred με την ανατριχιαστική χρυσή στολή του. Το σατανικό του χαμόγελο υπάρχει ακόμη μέσα στο κεφάλι του την στιγμή όπου μία πομπή κομπάρσων, ετοιμάζεται να θάψει ένα μικρό παιδί που έχει πεθάνει από τις κακουχίες. Είναι η εποχή που επειδή ο Αρθούρος είναι άρρωστος και αμαρτωλός, η κατάστασή του επιβαρύνει και την ίδια την χώρα. Ακόμη και η σκηνή με το Ιερό Δισκοπότηρο να αιωρείται πάνω από το κεφάλι του Percival, ήταν μία σκηνή γεμάτη δέος για να την δει ένα παιδί. Όμως αυτές είναι οι σκηνές που σου μένουν.
Όμως όταν μιλάμε για Μεσαίωνα σε αυτή την ταινία, εννοούμε Μεσαίωνα. Εννοούμε ιππότες με τις πανοπλίες τους, με αίμα να πέφτει παντού, με κραυγές και με λυρικούς σχεδόν διαλόγους που σε κάνουν να ταξιδεύεις σε αυτή τη ρομαντική αρθουριακή περίοδο. Ωστόσο ο σκηνοθέτης John Boorman είχε στο μυαλό του περισσότερο στο να δημιουργήσει την ατμόσφαιρα, παρά να ακολουθήσει κατά γράμμα την ιστορία του Sir Thomas Malory. Αυτό φαίνεται τόσο από την επένδυση που έκανε στο να επιλέξει την Ιρλανδία για τα γυρίσματα και τους διάφορους ετοιμόρροπους πύργους που υπάρχουν στην χώρα, αλλά και φυσικά στα κοστούμια των ίδιων των ηθοποιών. Όλα αυτά σε συνοδεία με τις μουσικές επιλογές που έκανε ο σκηνοθέτης, μιας και στο μεγαλύτερο μέρος της ταινίας θα ακούσεις Wagner και φυσικά τις μελοποιήσεις του Carl Orff. Η σκηνή που οι ιππότες του Αρθούρου καλπάζουν για την τελευταία μάχη υπό τους ήχους του ‘‘O Fortuna’’, είναι αναμφισβήτητα μία από τις πιο κλασσικές και αθάνατες στιγμές του σύγχρονου κινηματογράφου.
Μπορεί η ταινία να μην ακολουθεί τον Αρθουριανό μύθο στο 100% -ειδικά στο κομμάτι της αναζήτησης του Ιερού Δισκοπότηρου- αλλά αποτελεί μία από τις πιο πιστές απεικονίσεις του μύθου του Excalibur και του βασιλιά Αρθούρου. Με τα χρόνια, η ταινία προφανώς έχει περάσει εύκολα στις καλτ και όχι μόνο την βλέπεις το ίδιο απολαυστικά, αλλά αναγνωρίζεις τις προσπάθειες που έγιναν από το Boorman για να πετύχει ένα project που ο ίδιος το κυνηγούσε από το 1969 και συνεχώς έβρισκε εμπόδια. Όμως το ότι το Excalibur συμπεριλαμβάνεται στις ταινίες που πρέπει να δει κάποιος πριν πεθάνει, λέει κάτι για την όλη προσπάθεια και κρατάει ζωντανό τον μύθο του Αρθούρου.
Πόσο εύκολα ξαναβλέπεις το Excalibur σήμερα;
