Ο Morgan Freeman συνεχίζει να δηλώνει μέχρι σήμερα πως είναι η καλύτερη ταινία στην οποία έχει συμμετάσχει. O Tim Robbins έχει πει σε πολλές συνεντεύξεις πως το Shawshank Redemption του άλλαξε την ζωή, ενώ η επιτυχία του Frank Darabond σε σκηνοθεσία και σενάριο, του άνοιξε τις πόρτες για δύο ακόμη μεταφορές διηγημάτων του Steven King. Το Green Mile και το Mist. Ακόμη όμως και έπειτα από όλα αυτά τα χρόνια, τι είναι αυτό που κάνει το Τελευταία Έξοδος: Ρίτα Χέιγουορθ τόσο διαχρονικά ξεχωριστό;
Τα διηγήματα του Steven King δεν είναι για όλους. Έχουν όμως σίγουρα αυτό που λέμε άρωμα εποχής. Το κόνσεπτ του συστήματος Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών αντιμετωπίζει προβλήματα μέχρι και σήμερα, αλλά η πραγματική αποστροφή του κράτους έναντι στους τρόφιμους που φυλακιζόντουσαν στα τέλη της δεκαετίας του ΄40, δεν ήταν σε καμία περίπτωση ούτε ανθρώπινη, ούτε σωφρονιστική. Ο Andy Dusfrene, είναι ένας καθημερινός άνθρωπος απογοητευμένος από την ζωή, από την σχέση του και μπαίνει στη διαδικασία -μέσα από μία πολύ σκληρή εμπειρία- να διαπιστώσει και την δυσκολία του συστήματος. Ωστόσο παραμένει η εξαίρεση στον κανόνα.
Γιατί αν κάνει κάτι το Shawshank Redemption, είναι να δώσει έμφαση σε δύο μοναδικά στοιχεία. Την ανθρώπινη ελπίδα και την φιλία. Οι χαρακτήρες που συναντά ο Andy μέσα στην φυλακή, εκτός από κάθε καρυδιάς καρύδι, έχουν ένα κοινό. Την απαξίωση της ελπίδας. Για εκείνους, η ελπίδα είναι κάτι το απαγορευμένο, κάτι το οποίο δεν μπορεί να τους δοθεί ή και ακόμη να τους δοθεί, η κοινωνία είναι δομημένη έτσι που να τους την καταστρέψει. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, είναι η κατάληξη του γέρου φυλακισμένου, του Brooks, ο οποίος μετά από 50 χρόνια επιστρέφει με την αποφυλάκιση σε έναν κόσμο που -ακόμη και αν τον έχει κρίνει σωφρονισμένο- δεν δείχνει καθόλου έτοιμος να τον υποδεχτεί. Το τραγικό του τέλος, είναι ουσιαστικά η αποτυχία της ελπίδας να φωλιάσει μέσα του. Τι άλλο ωστόσο θέλει η ελπίδα; Μήπως ψυχή.
Γιατί ο Andy Dusfrene, πέρα από το γεγονός ότι πήρε την εκδίκηση του από τον διευθυντή των φυλακών, τόσο με την απόδραση όσο και με την δημοσιοποίηση της απάτης του βρόμικου χρήματος που εκλάμβανε στις εφημερίδες, έκανε κάτι σημαντικό για να κρατήσει την ελπίδα φωλιασμένη μέσα του. Την έδωσε πρώτα στους άλλους. Ξεκίνησε από το να βοηθήσει τους ίδιους τους δεσμοφύλακές του με τις φορολογικές τους δηλώσεις και έφτασε στο σημείο να δημιουργήσει μία ολόκληρη βιβλιοθήκη για τους τρόφιμους και να βοηθήσει ανθρώπους να πάρουν δίπλωμα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Πολύ πριν ο Andy ψάξει να βρει που βρίσκεται η δική του ελπίδα, είχε χαμογελάσει επειδή είχε καταφέρει να την προσφέρει σε άλλους.
Και η φιλία; Ίσως ήταν άλλη μία απόδειξη του ρητού «Οι φίλοι είναι τα διαμάντια μέσα στη λάσπη της ζωής». Ο Red, ο χαρακτήρας του Morgan Freeman, είναι το ακριβώς αντίθετο από τον Andy. Είναι πράγματι ένοχος για αυτό που έχει κατηγορηθεί, αντιλαμβάνεται πως έχει ξεκινήσει να ιδρυματοποιείται μέσα στη φυλακή από την ρουτίνα και το συναίσθημα της ψευδούς ασφάλειας που του προσφέρει και έχει καταδικάσει την ελπίδα μέσα του. Όμως ανάμεσα στους δύο άντρες, γεννιέται αυτό που η δική μας γενιά θα ονόμαζε αργότερα bromance. Ένας αμοιβαίος σεβασμός που χτίστηκε μέσα από την καταναγκαστική εργασία της φυλακής, το ξύλο των δεσμοφυλάκων, αλλά και την ειλικρινή αντιμετώπιση απέναντι στη ζωή. Ο Red πέρασε 40 χρόνια μέσα στη φυλακή για ένα φόνο που μετανιώνει κάθε μέρα και ο Andy 20 (στο βιβλίο μένει μέσα για 26 χρόνια). Η φιλία τους είναι η σανίδα σωτηρίας τους, σε έναν κόσμο φτιαγμένο από πέτρα και κάγκελα, που δεν προστατεύει μόνο τον κόσμο, αλλά φροντίζει μέρα με τη μέρα να πνίγει την οποιαδήποτε ελπίδα. Ο Andy, είναι για τον Red η απόδειξη πως η ελπίδα δεν είναι κάτι ουρανοκατέβατο, μία κατάσταση που απλά τυχαίνει να φυτρώνει σαν σπόρος μέσα στο μυαλό μας. Είναι κάτι το οποίο θέλει φροντίδα και επιτυγχάνεται με την καλοσύνη. Ακόμη και σε ένα μέρος όπως εκείνη η φυλακή.
Δεν ξέρουμε αν το τέλος είναι αλληγορικό ή όχι. Αν τελικά ο Red πράγματι συνάντησε τον Andy και δεν πέθανε κάτω από εκείνη την υπέροχη βελανιδιά που ανακάλυψε τα χρήματα και το εισιτήριο. Αυτό που γνωρίζουμε όμως, είναι ότι οι φίλοι είναι για κάτι τέτοιες στιγμές. Που, ακόμη και εκεί που νομίζεις πως όλα έχουν τελειώσει, θα υπάρχει για σένα ένας φάκελος με ένα εισιτήριο και χρήματα, για να σε περιμένει μία παραλία με μια βάρκα για να βγεις στα ανοιχτά. Είναι η άνευ όρων αγάπη ανάμεσα στους άντρες που σέβονται ο ένας τον άλλο και μοιράζονται την ίδια φιλοσοφία για την ζωή. Παρόλες τις δυσκολίες και τις κακουχίες. Είναι οι άντρες που με την φιλία τους κρατούν την ελπίδα ζωντανή.
Κάτι τόσο δύσκολο στις μέρες μας να συμβεί, που κάποιες φορές μπορείς μονάχα να το ψιθυρίσεις σαν να ήταν κάποιο ξεχασμένο μυστικό.
