Με το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, η ανθρωπότητα αναλογιζόμενη τη φρίκη των δεκάδων εκατομμυρίων νεκρών που άφησε πίσω του, έδωσε για δεύτερη φορά την υπόσχεση να μην επιτρέψει να ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Παρά τους πολέμους που ακολούθησαν, η υπόσχεση κρατήθηκε, ένας Γ´ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν ήρθε ποτέ, αλλά ένας άλλο μακροχρόνιος πόλεμος εκτυλίχθηκε. Ο Ψυχρός Πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και ΕΣΣΔ κράτησε μισό αιώνα σχεδόν και παρά το γεγονός ότι παρέμεινε ψυχρός ως επι το πλείστον, υπήρξαν και μερικές στιγμές «ζεστάματος».
Ο κινηματογράφος κατέγραψε τόσο τις πραγματικές, όσο και τις φανταστικές κορυφαίες στιγμές αυτού του πολέμου με μερικά από τα καλύτερα φιλμ της ιστορίας του.
Dr.Strangelove
Κατά τη διάρκεια μιας από τις πιο ταραχώδεις περιόδους του Ψυχρού Πολέμου, ο Stanley Kubrick δημιούργησε ίσως την κορυφαία αντιπολεμική ταινία μέχρι να αρχίσουν να βγαίνουν ταινίες για τον πόλεμο του Βιετνάμ. Στις ΗΠΑ κατηγορήθηκε για φιλοσοβιετική προπαγάνδα (λίγα χρόνια αργότερα θα δεχόταν την αντίστροφη κριτική από την ΕΣΣΔ) παρουσιάζοντας κάθε εμπλεκόμενο ως καρικατούρα συντρίβοντας οποιοδήποτε θεσμικό κύρος. Ο παρανοϊκός ταξίαρχος που θέλει να προκαλέσει τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο διατάζοντας πρώτος προκλητικό πυρηνικό χτύπημα στη Σοβιετική Ένωση είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Ο σοβιετικός πρέσβης κλέβει καναπεδάκια από τον μπουφέ ενώ και οι υπόλοιποι στρατηγοί προσπαθούν να πείσουν τον άβουλο πρόεδρο των ΗΠΑ να αναλάβει δράση.
Ο Peter Sellers σε ένα τριπλό υποκριτικό κρεσέντο είναι, εκτός από τον Αμερικανό πρόεδρο, ένας αξιωματικός της βρετανικής αεροπορίας που υπηρετεί στη βάση του παρανοϊκού ταξίαρχου, αλλά και ο Dr. Strangelove. Ο Βρετανός αεροπόρος υπηρετεί την παροιμιώδη και στερεοτυπική ολύμπια ηρεμία που χαρακτηρίζει τους συμπατριώτες του σε περίοδο κρίσης, ενώ ο καθηγητής, γερμανικής καταγωγης, έχει ένα μάλλον ομιχλώδες ναζιστικό παρελθόν το οποίο προσπαθεί να κρύψει παρά τα αντανακλαστικά του που το προδίδουν. Εκτός από την πολιτική κριτική που δέχθηκε ο Kubrick, πολλοί τον κατέκριναν γιατί έδειξε ότι θα μπορούσε και κάποιος άλλος πλην του προέδρου να διατάξει πυρηνικό χτύπημα. Η μετέπειτα ιστορία όμως, δικαίωσε τον διορατικό σκηνοθέτη, σε τουλάχιστον τρεις περιπτώσεις βρεθήκαμε λίγο πριν από ένα πυρηνικό χτύπημα και από τις δυο υπερδυνάμεις και η κρίση διαχειρίστηκε μεσαία στελέχη των ενόπλων δυνάμεων.
The spy who came from the cold
Το Τείχος του Βερολίνου μετρούσε μόλις δύο χρόνια όταν ο John le Carré έγραψε το πρώτο του βιβλίο με πράκτορες να προσπαθούν να το προσπελάσουν, και άλλα δύο χρόνια μετά μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη. Από τότε το Τείχος θα είναι ο πρωταγωνιστής σχεδόν κάθε ταινίας με θέμα τον Ψυχρό Πόλεμο, μέχρι και σήμερα, 30 χρόνια μετά την κατάρρευσή του.
Η υπόθεση είναι textbook le Carré με συνεχείς ανατροπές με θύμα τους τον πρωταγωνιστή Richard Burton. Χάνει συνεχώς τον έλεγχο της κατάστασης εις βάρος της πλοκής αποδεικνύοντας ότι στα κατασκοπευτικά θρίλερ δεν κινούν οι κατάσκοποι τα νήματα, άλλοι κάποιοι άλλοι. Πηχτό noir που το κόβεις με το μαχαίρι από τον πατριάρχη του είδους που γέννησε σειρά βιβλίων και ταινιών με πρωταγωνιστή τον anti-Bond σκοτεινό και μυστηριώδη George Smiley.
Firefox
Βρισκόμαστε στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ´80, η αντιπαράθεση μεταξύ Δύσης και Ανατολής έχει φτάσει σε τόσο οξυμένα επίπεδα που γι’αυτό τον λόγο ονομάστηκε Β´ Ψυχρός Πόλεμος αυτό το χρονικό διάστημα. Η νίκη του συντηρητικού Reagan στις ΗΠΑ και η κρίση που βάθαινε στις τάξεις του γερασμένου Politburo του ΚΚΣΕ οδήγησε σε μια ξέφρενη κούρσα εξοπλισμών. Οι βαλλιστικοί πύραυλοι ήταν περισσότεροι από ποτέ και μεγαλύτερο βεληνεκές από ποτέ και τα πυρηνικά υποβρύχια στον Ατλαντικό είχαν κάνει μποτιλιάρισμα αντίστοιχο με της Πανεπιστημίου τις πρώτες μέρες του Μεγάλου Περιπάτου. Τέκνο αυτής της εποχής ήταν και το Firefox.
Σύμφωνα με πληροφορίες της CIA, η σοβιετική αεροναυπηγική μόλις είχε καταφέρει να κατασκευάσει ένα μαχητικό που θα έγερνε για πάντα τη ζυγαριά υπέρ της. Τα τεχνικά specks τόσο εντυπωσιακά που φλέρταραν με το γελοίο. Η ταχύτητα έφτανε τα 6 Mach, είχε τεχνολογία stealth, είχε πυρηνικά όπλα (φυσικά και θα είχε) ενώ ο έλεγχό του γινόταν με τη σκέψη. Όταν αποφάσισαν οι Αμερικανοί να το κλέψουν δεν είχαν άλλη επιλογή από το να επαναφέρουν στην ενεργό δράση τον Clint Eastwood με το πολύ ταιριαστό προσωνύμιο του ελληνικού τίτλου «υπερκατάσκοπος των δύο ηπείρων». Ο Clint εκτός από το ότι μιλάει άπταιστα ρωσικά, μπαίνει πολύ άνετος και στην καλύτερα φρουρούμενη μυστική σοβιετική βάση σκοτώνοντας ή δερνοντας. Αν μιλάς ρωσικά, σκέφτεσαι και σαν Ρώσος οπότε δεν ήταν και πολύ δύσκολο να πετάξει το Firefox κάνοντας ακόμα και χρήση των οπλικών του συστημάτων.
Charlie Wilson’s war
Μια σπάνια στιγμή για την καριέρα του Tom Hanks, όχι γιατί δεν έπαιξε στο υψηλό επίπεδο που μας είχε συνηθίσει, αλλά για τον χαρακτήρα που υποδύθηκε. Σε αντίθεση με τους καλοσυνάτους και ευγενικούς ρόλους του μέχρι τότε, ο Charlie Wilson ήταν ένας Τεξανός βουλευτής με συντηρητική εκλογική πελατεία που αγαπούσε το Las Vegas και τις αντικομμουνιστικές συνωμοσίες. Αλκοόλ, strippers, ναρκωτικά και περίεργες παρέες με τη CIA ήταν η καθημερινότητά του. Ένας τόσο ανορθόδοξος βουλευτής ήταν ο καταλληλότερος για να διευθύνει έναν ανορθόδοξο πόλεμο.
Οι Σοβιετικοί έχουν μόλις εισβάλει στο Αφγανιστάν για να σιγουρέψουν ότι η πολύπαθη αυτή χώρα θα παραμείνει στη σφαίρα επιρροής της. Οι ΗΠΑ διστακτικές στο να συμμετέχουν ενεργά στρατιωτικά, με την πρόσφατη πικρή εμπειρία του Βιετνάμ να αφήνει ανοιχτές τις πληγές στο γόητρό της. Σατανική και ιδιοφυής η λύση-εκδίκηση που σκέφτηκε ο Charlie και πο φίλοι του: Το Αφγανιστάν θα γίνει το σοβιετικό Βιετνάμ. Και έτσι έγινε, στήθηκε η μεγαλύτερη και πιο κοστοβόρα μυστική επιχείρηση των ΗΠΑ. Εκπαίδευση, εξοπλισμός, πληροφορίες, ψυχολογικές επιχειρήσεις, ό,τι περιλαμβάνει ένας πόλεμος εκτός από την κήρυξή του. Οι Σοβιετικοί αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν μετά από δέκα χρόνια μεγάλης αιμορραγίας στο Βιετνάμ τους και ο Charlie Wilson να θεωρείται πρακτικά ο τελευταίος αμερικανός ηγέτης που κέρδισε έναν πόλεμο.
The lives of the others
Η Γερμανία ως πρώην διαιρεμένη χώρα αποφεύγει να αντιμετωπίσει τον Ψυχρό Πόλεμο ως μια κατάσταση μεταξύ μαύρου και άσπρου, παρά την ξεκάθαρη νίκη της καπιταλιστικής Δυτικής απέναντι στην Σοσιαλιστική Ανατολική. Για τη Γερμανία, προκειμένου να προχωρήσει η μακρά και επώδυνη διαδικασία ενοποίησης μαξ πραγματικής σύγκλισης ήταν όλα γκρι. Με την οπτική του σήμερα είναι πολύ εύκολο να γλιστρίσει κανείς σε υπεαπλουστεύσεις προσπαθώντας να ερμηνεύσει το φαινόμενο Ανατολική Γερμανία. Όπως και στην άλλη γνωστή ταινία για το ίδιο θέμα, το Goodbye Lenin, επιλέχθηκε η οπτική των Ανατολικογερμανών, και όχι των δυτικών συμπατριωτών τους αποφεύγοντας τον εύκολο πατερναλισμό των Δυτικογερμανών.
Αντιφρονούντες, σκεπτικιστές και θιασώτες του καθεστώτος διαμορφώνουν μια μικρογραφία του κοινωνικού μωσαϊκού μιας χώρας που αποτελούσε glitch στο ψυχροπολεμικό matrix. Η δίψα για ελευθερίες και μεταρρυθμίσεις σχηματίζει ένα διαλεκτικό δίπολο με την αγάπη για μια πατρίδα που δεν υπάρχει πια ενώ ταυτόχρονα ο θεατής παρακολουθεί τις τελευταίες πράξεις ενός πολέμου που επίσης δεν υπάρχει πια.
Η λίστα θα μπορούσε να είναι αρκετά μεγαλύτερη αλλά προκειμένου να μην σας ζαλίσουμε, κάναμε ειδική ανάλυση στις 5 εξ αυτών. Στο παρακάτω άλμπουμ μπορείτε να δείτε ποιες ταινίες δεν μπήκαν για λίγο στην κορυφαία πεντάδα:
