«Πού είσαι; Είσαι σε δωμάτιο ενός μοτέλ. Ξυπνάς σ’ ένα δωμάτιο μοτέλ. Να το κλειδί. Νιώθεις σαν να είναι η πρώτη φορά που ήρθες, αλλά ίσως είσαι εδώ μία εβδομάδα ή τρεις μήνες. Είναι δύσκολο να πω. Είναι απλώς ένα ανώνυμο δωμάτιο». Μία λέξη. Memento. Η πρώτη ταινία που άνοιξε το κεφάλαιο Nolan για τους περισσότερους σινεφίλ. Η στιγμή που αναρωτήθηκαν ποιος ήταν ο 30χρονος τύπος που «έκλεψε» τη σύντομη ιστορία που έγραφε ο αδερφός του -με τις ευλογίες του- και έκαψε το μυαλό όσων μπήκαν στις αίθουσες νομίζοντας ότι θα δουν μία συνηθισμένη ταινία. Τι είδαν; Το πέρασμα του Christopher Nolan από την αφανή κορυφή στην ορατή εν μία νυκτί. Κυριολεκτικά. Γιατί για να είναι έτσι η δεύτερη ταινία μεγάλου μήκους που δημιουργείς, τους βλέπεις ήδη όλους από ψηλά και δεν το ξέρουν.
«Αυτά είναι τα πράγματα που αποτελούν τις δυνάμεις του πρότζεκτ. Είναι τα πράγματα που μπορείς να φέρεις σε αυτό που κάνεις και στην τέχνη της δημιουργίας ταινιών που ενδεχομένως να μην να κάνει ο καθένας. Αυτά που ίσως δεν μπορεί να κάνει ο καθένας ή που δεν έχει σκεφτεί να κάνει ο καθένας» Δεν υπάρχει περίπτωση να δεις ταινία του Nolan και να την ταυτίσεις με οτιδήποτε έχει προηγηθεί. Γιατί πολύ απλά, ο άνθρωπος θέλει να πρωτοτυπεί. Δεν τον νοιάζει τι κάνουν οι διπλανοί για να τους αντιγράψει. Τον νοιάζει για να βρει όσα τους ξέφυγαν και να τα απογειώσει με τέτοιον τρόπο που να κάνει πολλούς συναδέλφους του να μοιάζουν λίγοι. Ή για να εμπνευστεί, όπως συνέβη με τα Star Wars του George Lucas και όλη τη σκηνοθετική ύπαρξη του Ridley Scott. Ανέκαθεν, όμως, ήθελε να έχει ταυτότητα. Ακόμα και στην πιο χιλιοπαιγμένη ιστορία. Πώς όταν ακούς μία πολύ χαρακτηριστική φωνή καταλαβαίνεις κατευθείαν σε ποιον τραγουδιστή ανήκει. Αυτό είναι ο Nolan για τις ταινίες του.
Ο τελειομανής που δεν έχει ανάγκη την τελειότητα
«Για μένα η απάντηση ήταν να παίζω στις δικές μου δυνάμεις και στα θέματα, για τα οποία είμαι πραγματικά παθιασμένος» Ο Nolan δεν κυνηγάει την εμπορικότητα. Η εμπορικότητα κυνηγάει τον Nolan. Εκείνος είναι ο Λονδρέζος που ξεκίνησε από ανεξάρτητα low-budget, χωρίς σπουδές και διπλώματα. Μόνο τρέλα για τη δημιουργία. Και την έπιασε από κάθε πιθανή πτυχή. Έκανε τον Batman και τον Superman ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Απέδωσε τη Μάχη του Dunkirk τόσο ρεαλιστικά που μέχρι κι ο βετεράνος Ken Sturdy έφτασε σε σημείο να πει «Δεν πίστευα ότι θα το ξαναέβλεπα. Ήταν σαν να ήμουν εκεί ξανά» -Πόσο τρομακτικό-. Βρήκε τρόπο να κάνει τον μέσο άνθρωπο να ενδιαφερθεί για χωροχρόνο που μέχρι πριν δε γνώριζε καν την ύπαρξη της λέξης. Θρίλερ check. Δράμα check. SciFi double check. Δηλαδή, κάπου οι ικανότητές του είναι προκλητικές. Χωρίς παρεξήγηση, με την καλή έννοια. Τα έχει κάνει σχεδόν όλα με μαθηματική τελειότητα που σε φτάνει σε σημείο να λες «κάνε κι ένα λιγότερο καλό, έτσι για αλλαγή».
Ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο
Είναι εντυπωσιακό το πώς ένας άνθρωπος σε κάνει να πιστεύεις τόσο πολύ σε αυτόν. Να είσαι σίγουρος ότι δεν πρόκειται να σε απογοητεύσει πριν ακόμα η ιδέα φτάσει στο μυαλό του. Ωραίο να συμβαίνει, δε λέω, αλλά βαρύ. Γιατί πολύ απλά ο πήχης έχει τεθεί τόσο ψηλά που όλοι έχουν απαιτήσεις. Και συνήθως ο κόσμος παραμονεύει στη γωνία με πυρσούς για την οποιαδήποτε αποτυχία. Έτσι όπως τα έχει καταφέρει ο Nolan -δηλαδή, εξαιρετικά- έφερε όλους τους εμπλεκόμενους σε μία πολύ δύσκολη θέση. Γιατί τι γίνεται. Οι προσδοκίες μας αυτήν τη στιγμή δεν έχουν πιο ψηλά να πάνε. Το ξέρουμε και το ξέρει. Δεν τον ενδιαφέρει, βέβαια, όχι γιατί δε νοιάζεται για τη δική μας γνώμη, αλλά γιατί η ανάγκη του να αποδώσει δίκαια την τέχνη του θα είναι πάντα οδηγός. Ωστόσο, υπάρχουν κάποια ερωτήματα που κυριαρχούν όσο πάει και περισσότερο, ακόμα και στους πιο φανατικούς του υποστηρικτές: Πόσο καλύτερη ταινία μπορεί να φτιάξει όταν τον έχουμε αποθεώσει για κάθε μία από αυτές που προηγήθηκαν; Τι άλλο μπορεί να μας δείξει στη μεγάλη οθόνη; Τι μένει για να μας εκπλήξει; Για να πούμε ότι, ναι, δεν ξέρουμε πώς το έκανε, αλλά ακόμα για τον Nolan αυτό ήταν αδιανόητο.
Πλέον, είμαστε σε ένα επίπεδο που ξέρουμε ότι πρόκειται να δούμε κάτι συνώνυμο της ποιότητας, αλλά πόσο πιο άψογο μπορεί να γίνει το άψογο; Μήπως βρισκόμαστε σε μία φάση της καριέρας του που μετράμε αντίστροφα πότε θα γίνει το λάθος που ο δημιουργός του Cobb (σ.σ: Leonardo DiCaprio στο Inception) θα κάνει Inception στο δικό μας μυαλό την αμφιβολία για το κινηματογραφικό του μέλλον; Ή μήπως ο ασυμβίβαστος τελειομανής θα βάλει σε όλους τα γυαλιά και θα τελειώσει την καριέρα του με μηδενικό ποινικό μητρώο; Ίσως το μόνο είδος που δεν έχει πιάσει φέρει τη λύση: Η κωμωδία. Για να είμαι ειλικρινής, βέβαια, δεν τον έχω τον συγκεκριμένο για κάτι τέτοιο -αν και πιστεύω ότι κι αυτό τέλειο θα το κάνει-. Προτιμώ να τον βλέπω μέσα στα σοβαρά και στις βαθιές, ψυχομετρικές αναλύσεις των χαρακτήρων του. Στο αρχηγείο του.
Για το άμεσο μέλλον, πάντως, την απάντηση θα δώσει ο κατά πολλούς διάδοχος του Inception, Tenet. Αλλά, έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας.
