Πολυβραβευμένος και πολυγραφότατος ο Τζον Στάινμπεκ (John Ernst Steinbeck) χάρισε στην αμερικανική πολιτισμική κληρονομιά αριστουργήματα, όπως τα «Σταφύλια της οργής»(1938) για το οποίο απέσπασε το βραβείο Πούλιτζερ το 1940, ενώ τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1962. «Σε απόλυτη μοναξιά, ο συγγραφέας προσπαθεί να εξηγήσει τα ανεξήγητα», είχε πει ο ίδιος.
Τα πρώιμα έργα του είναι τοποθετημένα εκεί, στην Κοιλάδα του Σαλίνας στην Καλιφόρνια, την εύφορη αγροτική περιοχή κοντά στον Ειρηνικό Ωκεανό, ένα μέρος το οποίο αποτελεί και τη γενέτειρά του (27 Φεβρουαρίου του 1902).
Δες γιατί ο Mark Twain δεν είναι ένα συνηθισμένος συγγραφέας.
Μεγαλωμένος σε μία μικρή αγροτική πόλη, με τον πατέρα του, Τζον Στάινμπεκ τον Πρεσβύτερο, ο οποίος δούλευε ως ταμίας και τη μητέρα του, Όλιβ Χάμιλτον, πρώην δασκάλα, ο μικρός Στάινμπεκ δούλευε και ο ίδιος τα καλοκαίρια σε κοντινά κτηνοτροφικά αγροκτήματα.
Το 1919 τελείωσε το Λύκειο, ενώ το 1920 άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα, με διαλείμματα, στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ μέχρι το 1925, χωρίς τελικά να καταφέρει να πάρει πτυχίο.
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εργάστηκε ως πολεμικός ανταποκριτής. Έγραψε για τους φτωχούς εργάτες και τους μετανάστες. Αυτούς που πάλευαν να ζήσουν και να αποκτήσουν ένα κομμάτι γης για να ριζώσουν σε ένα τόπο και να επιβιώσουν.
Η αποτυχία να καθιερωθεί σαν συγγραφέας στη Νέα Υόρκη και η επιστροφή στην Καλιφόρνια.
Το 1919 ο Στάινμπεκ γράφτηκε στο πανεπιστήμιο Στάφορντ στην Καλιφόρνια για να σπουδάσει Αγγλική Λογοτεχνία. Μετά από πολλές διακοπές στις σπουδές του, εγκατέλειψε την προσπάθεια να αποκτήσει πτυχίο και το 1925 ταξίδεψε στη Νέα Υόρκη με τη φιλοδοξία πως θα γίνει τρανός συγγραφέας.
Το όνειρο απείχε πολύ από την πραγματικότητα. Οι ιστορίες του είχαν πολλή μικρή απήχηση και κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να τις δημοσιεύσει.
Ο Στάινμπεκ δεν μπορούσε να συντηρήσει τον εαυτό του από τη συγγραφική δουλειά και αναγκάστηκε να βρει μια άσχετη δουλειά. Ωστόσο, δεν τα κατάφερε να στεριώσει κάπου και τρία χρόνια αργότερα, καταπονημένος και σχεδόν υποσιτισμένος, επέστρεψε στην Καλιφόρνια.
Η άνοδος
H καθιέρωση Ο Στάινμπεκ το 1936 ξεκίνησε να γράφει μια σειρά από ιστορίες που είχαν θέμα την Καλιφόρνια κατά την περίοδο του οικονομικού Κραχ και των καταιγίδων σκόνης.
Το 1930 η αμερικανική αγροτική οικονομία γνώρισε μεγάλη καταστροφή. Εκτεταμένες θύελλες μετέφεραν μεγάλους όγκους σκόνης σκεπάζοντας περιοχές των ΗΠΑ και του Καναδά, αφανίζοντας σοδειές και μεγάλες αγροτικές εκτάσεις.
Η Οκλαχόμα χτυπήθηκε άσχημα. Οι ιστορίες του Στάινμπεκ ήταν επηρεασμένες από το τραγικό φαινόμενο που έμεινε γνωστό ως Dust Bowl. Γι΄ αυτό και ο Στάινμπεκ θεωρείται εκπρόσωπος του είδους που ονομάστηκε dust bowl literature.
Η πρώτη μεγάλη επιτυχία ήταν το μυθιστόρημα «Άνθρωποι και Ποντίκια» που κυκλοφόρησε το 1937. Ο τίτλος παρέπεμπε σε στίχους του ποιήματος του Ρόμπερτ Μπερνς «Σε ένα ποντίκι» που μερικά χρόνια πριν είχε διαβάσει ο Στάινμπεκ. Τοποθετημένο για ακόμη μία φορά στην ύπαιθρο της Καλιφόρνιας, ο Στάινμπεκ περιγράφει την ιστορία δύο απόκληρων αγροτών που περιπλανώνται σε διάφορα αγροκτήματα για να εργαστούν και να επιβιώσουν.
Το 1940 ο Στάινμπεκ τιμήθηκε με το βραβείο Πούλιτζερ για τη νουβέλα «Τα σταφύλια της Οργής». Το λογοτεχνικό έργο είχε κυκλοφορήσει ένα χρόνο νωρίτερα λαμβάνοντας αμφίσημες κριτικές. Η υπόθεση του βιβλίου βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα που έζησαν οι μετανάστες που έφτασαν στην Καλιφόρνια μετά την Ύφεση και την καταστροφή των χωραφιών.
Για να είναι πιο αληθινός και ουσιαστικός στα κείμενα του, ο Στάινμπεκ έμεινε για παραπάνω από χρόνο μαζί με τους μετανάστες, βίωσε τις άθλιες συνθήκες, αλλά και την καχύποπτη συμπεριφορά των Καλιφορνέζων όταν αντίκρισαν τους ρακένδυτους εσωτερικούς μετανάστες.
Ο πόλεμος
Το 1943 υπήρξε μία σημαντική χρονιά για τον Στάινμπεκ, καθώς διετέλεσε πολεμικός ανταποκριτής στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο για την εφημερίδα New York Herald Tribune, δούλεψε με το Γραφείο Στρατηγικών Υπηρεσιών (τον πρόγονο της CIA) και παντρεύτηκε τη δεύτερη του γυναίκα Γκουίντολιν “Γκουίν” Κόνγκερ, με την οποία απέκτησε τους δύο γιους του.
Το 1948 έγινε μέλος της Αμερικανικής Ακαδημίας, ενώ τον Δεκέμβριο του 1950 παντρεύτηκε την τρίτη και τελευταία του γυναίκα Ελέιν Σκοτ, η οποία έμεινε μαζί του ως το τέλος της ζωής του.
Ο πόλεμος άφησε στον Στάινμπεκ πολλά ψυχολογικά τραύματα, τα οποία προσπάθησε να γιατρέψει μέσα από το γράψιμό του. Στο σύνολο της συγγραφικής του καριέρας, ο Στάινμπεκ έγραψε 17 μυθιστορήματα και πολλά διηγήματα. Δύο από τα πιο σημαντικά τελευταία του δημιουργήματα ήταν η συγγραφή του κινηματογραφικού σεναρίου «Viva Zapata!», το οποίο γυρίστηκε σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν με πρωταγωνιστές τους Μάρλον Μπράντο και Άντονι Κουίν και το «Ανατολικά της Εδέμ» (East of Eden), στην κινηματογραφική μεταφορά του οποίου έκανε το ντεμπούτο του ο Τζέημς Ντην.
Χρόνιος καπνιστής, ο 66χρονος Τζον Στάινμπεκ απεβίωσε στις 20 Δεκεμβρίου 1968 στη Νέα Υόρκη από καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ του διαγνώστηκε πλήρη απόφραξη των κυρίων στεφανιαίων αρτηριών. Μετά από επιθυμία του, το σώμα του αποτεφρώθηκε και η τεφροδόχος με τις στάχτες του ενταφιάστηκε στον οικογενειακό τάφο, μαζί με την οικογένεια της μητέρας του, στο Garden of Memories Memorial Park στην πόλη Σαλίνας.
Δες το παρακάτω άλμπουμ για να δεις ποια βιβλία του είναι μεταφρασμένα στα ελληνικά:
