Είναι η πιο χαρακτηριστική εικόνα στην αυγή του 21ου αιώνα, αναφορικά με το οικονομικοπολιτικό τοπίο της χώρας. Ο Κώστας Σημίτης υψώνει χαμογελαστός τα πρώτα ευρώ που έκανε ανάληψη από το ΑΤΜ. Είναι η εποχή που η Ελλάδα αφήνει πίσω της την δραχμή, μπαίνει στη ζώνη του ευρώ και οι υποσχέσεις πως θα τρώμε με χρυσά κουτάλια πλημμυρίζουν το μυαλό μας περισσότερο από όσο ο Daniel τη Θεσσαλία. «Τάζοντας δεν φτωχαίνεις», λέει ο θυμόσοφος λαός μας. Αλλά πιστεύοντας τις υποσχέσεις, φτωχαίνεις και παραφτωχαίνεις. Κι αυτό το έμαθε ( ; ) με τον πλέον σκληρό τρόπο. Τα πρώτα χρόνια του ευρώ θύμιζαν ρομαντική κομεντί. Ζούσαμε το παραμύθι, τα πάντα ήταν όμορφα, βρισκόμασταν στα ουράνια, οι Ολυμπιακοί Αγώνες ήταν μπροστά μας, κερδίσαμε το Euro, κερδίσαμε την Eurovision, κάναμε τα 50ευρα «πετσετάκια» στον Ρέμο και την Βίσση.
Αλλά όπως συμβαίνει με κάθε έρωτα, έρχεται η απογοήτευση. Το ίδιο νόμισμα που με γοήτευσε, το ίδιο με απογοήτευσε. Η κρίση έφτασε στην πόρτα μας όπως ο Χάρος στο διάσημο meme, βάλαμε στο λεξιλόγιό μας άγνωστες έννοιες όπως «χρεοκοπία», «Μνημόνιο», «ΔΝΤ» και το ευρώ έδειξε το πραγματικό πρόσωπό του. Ο ελληνικός λαός έχει χωριστεί σε δύο κατηγορίες. Κάποιοι ισχυρίζονται πως με τη δραχμή δε θα ήμασταν εγκλωβισμένοι στη δίνη της ευρωζώνης, άλλοι πιστεύουν πως η ένταξή μας ήταν η σωστή επιλογή. Ένας εξ αυτών και ο Κώστας Σημίτης, ο οποίος αναφορικά με τη συμπλήρωση των 20 ετών από την έλευση του ευρώ στις ζωές μας είχε κάνει την ακόλουθη δήλωση: «Σήμερα ολοκληρώνουμε 20 χρόνια μετά από την ένταξή μας στο ευρώ. Στην επιτυχία αυτή φτάσαμε μετά από συστηματική προσπάθεια της κυβέρνησής μας και ολόκληρης της κοινωνίας. Ήταν ένας εθνικός στόχος που τον πέτυχαμε. Ήταν μια νίκη που προστάτευσε τη χωρά μας σε δύσκολες και αντίξοες συνθήκες. Ήταν μια σωστή επιλογή, στη σωστή συγκυρία, με εθνική συστράτευση. Ο ελληνικός λαός σήμερα έχει αναγνωρίσει την αξία του ευρώ, που έχει διευκολύνει την οικονομία και την καθημερινότητα του. Σε αυτή τη συγκυρία πρέπει ωστόσο να υπενθυμιστεί ότι το ευρώ ήταν το πρώτο βήμα στο εγχείρημα της ενωμένης Ευρώπης. Ένας στόχος που αποτελεί μιαν αδήριτη ανάγκη σήμερα, στην εποχή των μεγάλων γεωπολιτικών ανακατατάξεων».
Σωστή επιλογή, σωστή συγκυρία, εθνική συστράτευση. Τα ίδια ισχυρίζονται και οι Σουηδοί. Μόνο που ακολούθησαν άλλο δρομολόγιο. Διότι σαν σήμερα, 14 Σεπτεμβρίου του 2003, ο κυρίαρχος λαός της Σουηδίας είπε ένα ιστορικό «ΟΧΙ» στο ευρώ.
Τι συνέβη πριν ακριβώς 20 χρόνια;
Χωρίς βερμπαλισμούς, γράφτηκε ιστορία στη Σουηδία. Ποτέ ξανά σε εκλογές ή δημοψήφισμα στη χώρα αυτή δεν εκφράστηκε τόσο ξεκάθαρα η δυσπιστία στο καθεστώς όπως στο δημοψήφισμα για την ΟΝΕ και το ευρώ. Οι αρνητικές ψήφοι ήταν περισσότερες απ` ότι μπορούσε κανείς να περιμένει: 56,2% κατά έναντι 41,8% υπέρ. «Αυτή είναι η πιο ταπεινωτική ήττα για το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο στη Σουηδία», είπε ο τηλεοπτικός πολιτικός αναλυτής K G Bergstrom. Ήταν οι εργαζόμενοι και η νεολαία που κατά πλειοψηφία ψήφισαν «ΟΧΙ». Κοντά στο 70% των μελών της συνδικαλιστικής ομοσπονδίας, LO, (η σουδική ΓΣΕΕ) ψήφισαν κατά. Το 65% των ψηφοφόρων μεταξύ 18 και 21 χρόνων ψήφισαν κατά όπως και το 58% των γυναικών. Πάνω από το 81% του εκλογικού σώματος πήρε μέρος στην ψηφοφορία πράγμα το οποίο έδειξε την διάθεση των απλών ανθρώπων να κάνουν τη φωνή τους να ακουστεί. Το μήνυμα από τους απλούς ανθρώπους προς την κυρίαρχη τάξη ήταν ξεκάθαρο: «Δε θα σας εμπιστευτούμε άλλο πια». Η δυσπιστία ήταν τόσο μεγάλη, ώστε αρκετοί αναλυτές έκαναν την ίδια παρατήρηση με την Helle Klein στην Aftonbladet (η σουηδική εφημερίδα με την μεγαλύτερη κυκλοφορία και εκδότη υπερασπιστή της θετικής ψήφου): «Το αποτέλεσμα των εκλογών πρέπει να ειδωθεί σαν μία σημαντική εξέγερση ενάντια στο καθεστώς».
Δεν πρόκειται απλώς για μία νίκη του λαού αλλά για μία νίκη της Σουηδίας. Ανεξαρτήτως με ποια πλευρά τάζεσαι, οι συγκρίσεις γίνονται αυτομάτως. Συγκρίσεις στην οικονομία, την παιδεία, την πολιτική, την ευημερία. Θεωρούμε πρότυπα σωστής λειτουργίας και νοοτροπίας τους βορειοευρωπαίους αλλά όχι όταν μας χαλάει το αφήγημα. Όχι μόνο προς την τελική απόφαση αλλά ακόμη και στο δικαίωμα του δημοψηφίσματος. Του πρώτου μεγάλου βήματος προς την αμεσοδημοκρατία.
