Το Nagi είναι λίγο δύσκολο να το έχεις ξανακούσει. Βρίσκεται στα δυτικά της Ιαπωνίας και δεν έχει να υπερηφανεύεται για πολλά πράγματα. Ωστόσο σε αυτό το χωριό κρίνεται το μέλλον και η μοίρα της Ιαπωνίας. Σε αυτό το χωριό με την όμορφη θέα και τη γεωργική παραγωγή, οι άνθρωποι κατέχουν το μυστικό κατά της υπογεννητικότητας. Και όχι δεν είναι ότι ζούνε χωρίς τηλεόραση. Είναι απλώς η άρνηση μιας κοινότητας που αψηφά τον πεισματικά χαμηλό ρυθμό γεννήσεων της Ιαπωνίας.
Το ποσοστό γονιμότητας στο Nagi υπερδιπλασιάστηκε από 1.4 σε 2.95 το 2019, ενώ μειώθηκε ελαφρά στο 2.68 το 2021, αριθμός διπλάσιος από το μέσο όρο στην Ιαπωνία που είναι στο 1.3. Μάλιστα αυτό συμβαίνει εν μέσω προειδοποιήσεων από τον πρωθυπουργό, Fumio Kishida, ότι η μείωση του ποσοστού γεννήσεων της Ιαπωνίας απειλεί την ικανότητα της χώρας να λειτουργεί ως κοινωνία. Ο αυξημένος ρυθμός γεννήσεων είναι το αποτέλεσμα δύο δεκαετιών τοπικών πρωτοβουλιών που σχεδιάστηκαν να κάνουν αυτή την αγροτική πόλη μια ουτοπία για την ανατροφή των παιδιών και να σταματήσουν μια δημογραφική τάση που, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες κυβερνητικές προβλέψεις, θα οδηγήσει τον πληθυσμό της Ιαπωνίας να πέσει κατακόρυφα από 125 εκατομμύρια σήμερα στα 87 εκατομμύρια το 2070. Με τη μείωση του πληθυσμού έρχεται η συρρίκνωση της οικονομίας, η τεράστια πίεση στις οικογένειες και φυσικά το υπερφορτωμένο εργατικό δυναμικό.
Το Nagi έχει κερδίσει το παρατσούκλι της «θαυματουργής πόλης» της Ιαπωνίας μέσω ενός συνδυασμού γενναιόδωρων οικονομικών κινήτρων και εμπλέκοντας κάθε μέλος της κοινότητας στην ανατροφή των νεότερων κατοίκων της.
«Λατρεύουμε τον ήχο των παιδικών φωνών»
Αυτή η προσέγγιση συμβαίνει στο «Nagi Child Home», έναν παιδικό σταθμό όπου οι γονείς μπορούν να αφήσουν τα παιδιά τους στη φροντίδα άλλων μητέρων, προσωπικού και εθελοντών, αφιερώνοντας προσωπικό χρόνο για να κάνουν δουλειές, να πάνε ψώνια ή να επισκεφτούν τον γιατρό.
«Προσπαθούμε να κάνουμε ευχάριστη την ανατροφή των παιδιών αφαιρώντας το άγχος που μπορεί να έχουν οι γονείς για τα οικονομικά ή εάν το παιδί τους αρρωστήσει. Τους επιτρέπει να ισορροπούν την οικογενειακή και την επαγγελματική τους ζωή και δεν χρειάζονται ιδιαίτερο λόγο για να χρησιμοποιήσουν την υπηρεσία», λέει ο Takamasa Matsushita, πατέρας δύο μικρών παιδιών και επικεφαλής του τμήματος πληροφοριών και σχεδιασμού της πόλης. «Το να κάνουμε κάτι για τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων δεν αφορά μόνο τα παιδιά. Ακολουθούμε μια ολιστική προσέγγιση και γι' αυτό προσπαθούμε να εμπλέκουμε τους ηλικιωμένους κατοίκους».
«Έρχομαι εδώ περίπου τρεις φορές την εβδομάδα», λέει η Yukie Kaneko, η οποία έχει δύο κορίτσια. «Είναι πραγματικά χρήσιμο γιατί τα παιδιά μας δεν θα είχαν την ευκαιρία να παίξουν μεταξύ τους χωρίς αυτό το μέρος. Είναι πολύ καλύτερο από το να μένεις όλη μέρα στο σπίτι». Η 28χρονη λέει ότι η ίδια και ο σύζυγός της έχουν συζητήσει για το ενδεχόμενο ενός τρίτου ή και τέταρτου παιδιού. Δεν είναι οι μόνοι. Τα τρίτεκνα νοικοκυριά δεν είναι ασυνήθιστα στο Nagi, όπου οι νεαρές οικογένειες δικαιούνται μια σειρά από οικονομικά οφέλη, συμπεριλαμβανομένης μιας εφάπαξ πληρωμής για τη γέννηση κάθε παιδιού.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία της πόλης, το 47% των νοικοκυριών στο Nagi έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά. «Στις ιαπωνικές πόλεις, τα παιδιά θεωρούνται θορυβώδη και ενοχλητικά, γι' αυτό απαγορεύεται να παίζουν ποδόσφαιρο και μπέιζμπολ στα δημόσια πάρκα», λέει ο Matsushita. «Αλλά εδώ, μας αρέσει ο ήχος των παιδικών φωνών». Αφού οι κάτοικοι ψήφισαν να μην συγχωνευθούν με τις κοντινές πόλεις σε δημοψήφισμα το 2002, οι αξιωματούχοι συνειδητοποίησαν ότι το Nagi θα επιζούσε μόνο εάν μπορούσε να σταθεροποιήσει, ακόμη και να αυξήσει τον πληθυσμό του.
Τα παιδιά λαμβάνουν δωρεάν υγειονομική περίθαλψη έως την ηλικία των 18 ετών και οι οικογένειες δεν πληρώνουν ούτε ένα γιεν για σχολικά εγχειρίδια μέχρι να ολοκληρώσουν την υποχρεωτική εκπαίδευση στα 15 τους. Τα σχολικά γεύματα επιδοτούνται και οι έφηβοι που φοιτούν στο γυμνάσιο εκτός πόλης πληρώνουν μόνο ένα ποσοστό από τα εισιτήρια λεωφορείων. Σε μια προσπάθεια να προσελκύσει νέες οικογένειες, η πόλη προσφέρει σπίτια τριών υπνοδωματίων για ένα σχετικά χαμηλό μηνιαίο ενοίκιο.
Η Yuko Sugawara, η οποία έχει ένα κοριτσάκι ενός έτους και είναι έγκυος στο δεύτερο παιδί της, λέει ότι τα μετρητά είναι μόνο ένας πυλώνας για να πάρεις την απόφαση. «Δεν είναι πραγματικά για τα χρήματα», λέει. «Θέλουμε η κόρη μας να έχει αδερφό και αδερφή. Θα ήταν κρίμα να μεγαλώσει ως μοναχοπαίδι. Και όταν κοιτάς γύρω σου και βλέπεις οικογένειες με τρία ή και τέσσερα παιδιά, σκέφτεσαι ότι μπορείς να το κάνεις».
Ο Hiroko Kaihara, μέλος του προσωπικού στον παιδικό σταθμό, είναι έτοιμος να προσφέρει συμβουλές στις μητέρες που επισκέπτονται για τα πάντα, από το θηλασμό και την αλλαγή της πάνας μέχρι την αντιμετώπιση των θυμών. «Έρχονται εδώ για να μιλήσουν για οτιδήποτε συμβαίνει στη ζωή τους, όχι μόνο για τα παιδιά τους. Μερικοί από αυτούς μπορεί να ανησυχούν για ηλικιωμένους συγγενείς, για παράδειγμα», λέει. «Μερικοί έρχονται κάθε μέρα, άλλοι μόνο μία φορά την εβδομάδα. Όλοι είναι ευπρόσδεκτοι, θέλουμε οι κάτοικοι να μεγαλώνουν τα παιδιά τους σωστά».
Ο Kishida, ο οποίος θα ανακοινώσει σύντομα ένα φιλόδοξο πακέτο χρηματοδότησης για την αντιμετώπιση της δημογραφικής κρίσης της Ιαπωνίας, μπορεί να έμαθε κάτι από την επίσκεψή του στο Nagi τον Φεβρουάριο, όταν τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας έδειξαν ότι ο αριθμός των γεννήσεων το 2022 ανήλθε συνολικά στις 799.728. Παρεμπιπτόντως είναι ο χαμηλότερος εθνικός αριθμός από τότε που άρχισαν τα αρχεία το 1899. Όπως πολλές αγροτικές κοινότητες στην Ιαπωνία, το Nagi υποφέρει από ερήμωση καθώς οι θάνατοι συνεχίζουν να υπερβαίνουν αριθμητικά τις γεννήσεις, παρόλο που ο αριθμός των ανθρώπων που μετακινούνται στην πόλη αυξάνεται και αναμένεται να συνεχίσει να αυξάνεται.
«Είναι ένα εύκολο μέρος για να μεγαλώσεις παιδιά», λέει η Manami Kuroyabu, η οποία έχει τρία παιδιά ηλικίας μεταξύ ενός και οκτώ ετών. «Δεν νιώθω ότι είμαι μόνη. Υπάρχει πάντα κάποιος σε ετοιμότητα για να βοηθήσει με τα παιδιά και υπάρχουν πολλές πιθανότητες για τα παιδιά να παίξουν μεταξύ τους.
«Σκέφτηκα να κάνω ένα τέταρτο παιδί… αλλά πρέπει να ομολογήσω ότι είμαι αρκετά κουρασμένη».
Από αυτό το χωριό ενδεχομένως να πάρουμε μαθήματα και εμείς εδώ στην Ελλάδα που η υπογεννητικότητα αποτελεί σταδιακά μάστιγα.
