Τα τελευταία τρία χρόνια ο κόσμος έχει αλλάξει με ραγδαίους ρυθμούς. Όχι δεν είναι μόνο η έκσταση της επικοινωνίας και οι βίαιοι ρυθμοί της καθημερινότητας που μας κάνουν να υιοθετούμε αυτό το κλισέ. Η πανδημία μπορεί να αποτελεί παρελθόν αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν έχει αφήσει το αποτύπωμά της σε κάθε συνθήκη που βιώνουμε. Τρία χρόνια μετά το lockdown που σάρωσε τον πλανήτη, περάσαμε από τη Μεγάλη Ύφεση και τις χιλιάδες απολύσεις, στη Μεγάλη Παραίτηση και την άρνηση των εργαζομένων να υποκύψουν στις «ευκαιρίες που δημιουργεί η εκάστοτε κρίση για τα αφεντικά». Η δύναμη των εργαζομένων είναι πάντα συνδεδεμένη με την ικανότητα να απαιτούν αλλαγή στις αμοιβές, στις παροχές και στις συνθήκες εργασίας.
Για πολλούς, η οικονομική κρίση που μας χτυπάει ξανά την πόρτα μετά την ανησυχία για ενδεχομένη τραπεζική κρίση, θα επαναφέρει τη δύναμη στους εργοδότες και θα επιστρέψουμε σε μία εργοδοτική σχέση που θα θυμίζει την αντίστοιχη πριν τον Covid-19. Ωστόσο, σε αντίθεση με αυτές τις προβλέψεις, οι εργαζόμενοι εξακολουθούν να έχουν περισσότερη δύναμη από ό,τι πριν από την πανδημία. Και αυτό δεν είναι πιθανό να εξαφανιστεί σύντομα.
Ζούμε σε μια μπερδεμένη εποχή
Είναι μια μπερδεμένη εποχή. Και το πόση δύναμη έχουν σήμερα οι εργαζόμενοι είναι ένα ανοιχτό ερώτημα με το οποίο παλεύουν τόσο οι εργαζόμενοι όσο και οι εργοδότες. Κάποιοι λένε ότι τα αφεντικά επέστρεψαν και πάλι δυναμικά. Όμως, ενώ η θεμελιώδης δυναμική εξουσίας μεταξύ ενός εργαζομένου και ενός εργοδότη ευνοεί εγγενώς τον δεύτερο, τα τελευταία τρία χρόνια τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Έρευνα δείχνει ένα νέο κέρδος της τηλεργασίας για εργοδότες κι εργαζόμενους
«Η ισορροπία δυνάμεων άρχισε να επιστρέφει λίγο προς τους εργοδότες, αλλά σε γενικές γραμμές, είναι ακόμα στα χέρια των εργαζομένων», δήλωσε ο Rand Ghayad, επικεφαλής οικονομικών και παγκόσμιων αγορών εργασίας στο LinkedIn. Η συνεχιζόμενη αύξηση των μισθών και ο αυξημένος ακτιβισμός των εργαζομένων στις ΗΠΑ είναι απτή απόδειξη ότι η εργατική δύναμη παραμένει ισχυρή. Το τι επιφυλάσσει το μέλλον για τους εργαζόμενους παραμένει αβέβαιο. Μια απρόβλεπτη οικονομία, οι μεταβαλλόμενες συζητήσεις γύρω από τον ρόλο της εργασίας στη ζωή μας και ένα αναζωπυρούμενο αλλά αμφισβητούμενο συνδικαλιστικό κίνημα θα μπορούσαν να ωθήσουν την εργατική δύναμη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Την ίδια στιγμή η Μεγάλη Παραίτηση βοήθησε ώστε να υπάρχει μεγαλύτερη ζήτηση για εργατικά χέρια. Οι εργαζόμενοι εκμεταλλεύονται την κατάσταση, έχουν μεγαλύτερη διαπραγματευτική δύναμη και ζητούν περισσότερα. Την ίδια στιγμή τα ποσοστά των απολύσεων είναι χαμηλότερα από ό,τι πριν την πανδημία, κάτι που σημαίνει ότι οι εργοδότες εξακολουθούν να δυσκολεύονται να κρατήσουν τους εργαζομένους και δε θέλουν να χάσουν αυτούς που ήδη έχουν.
Τι ακολουθεί για την εργατική δύναμη;
Το πόσο καιρό η εργατική δύναμη θα παραμείνει σε ισχύ εξαρτάται εν μέρει από την ευημερία της οικονομίας και προς το παρόν τα πράγματα είναι ρευστά. Μια σοβαρή ύφεση θα μετατόπιζε την ισορροπία δυνάμεων περισσότερο προς τους εργοδότες και αν υπάρχουν απολύσεις που θα επεκτείνονται πέρα από τον κλάδο της τεχνολογίας και οι θέσεις εργασίας λιγοστέψουν, οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να έχουν λιγότερη δύναμη από ό,τι τώρα, επειδή θα έχουν λιγότερες επιλογές. Θα τους λείπει η μόχλευση όταν πρόκειται να απαιτήσουν αλλαγή.
Την ίδια ώρα υπάρχει και ο φάκελος «τεχνητή νοημοσύνη». «Πάντα ακούς ότι η τεχνολογία θα αντικαταστήσει τους εργαζομένους», δήλωσε ο Spencer από το Εμπορικό Επιμελητήριο των ΗΠΑ. «Αλλά ποτέ δε λειτουργεί έτσι. Οι τεχνολογικές εξελίξεις τείνουν να ενισχύουν την παραγωγικότητα των εργαζομένων και αυτό δημιουργεί τη δική τους ζήτηση». Είναι επίσης πιθανό ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί πράγματι να είναι ένα όφελος για την εργατική δύναμη, καθώς οι νέοι που είναι πιο ικανοί να εφαρμόσουν αυτές τις νέες τεχνολογίες σε εταιρείες είναι επίσης εκείνοι που θέλουν ευελιξία στο πού, πώς και πότε θα εργάζονται.
Η κατάσταση αναφορικά με τις σχέσεις εργοδοτών και εργαζομένων είναι ρευστή. Κάτι δεν μπορεί να απαντήσει με σαφήνεια γι’ αυτά που θα έρθουν στο άμεσο μέλλον. Το μόνο σίγουρο είναι πως υπάρχουν αρκετά πράγματα που πρέπει ν’ αλλάξουν. Και πλέον οι εργαζόμενοι έχουν την ευκαιρία και την γνώση για να το κάνουν το δίκαιο, πράξη.
