Σωτήρης Σκουλούδης: “Η στιγμή που άκουσα τη ρουκέτα να σκάει δίπλα μου”

Επιμέλεια: Άγγελος Κωνσταντούλιας

Ο πόλεμος είναι φρίκη. Είναι ξεριζωμός, είναι θάνατος, είναι μαυρίλα. Δεν υπάρχει λαός που να βγαίνει κερδισμένος απ’ όλη αυτήν την ιστορία. Σε μία εποχή που το τέρας της παραπληροφόρησης θεριεύει και τα (social) media προωθούν τη δική τους ατζέντα, το να μιλήσεις μ’ έναν άνθρωπο που βρέθηκε στα σύνορα της Γάζας και να σου μεταφέρει την ωμή αλήθεια από το μέτωπο κρίνεται επιβεβλημένο. Ο αρχισυντάκτης του newsbomb.gr, Σωτήρης Σκουλούδης, έκατσε 6 μέρες στα σύνορα Ισραήλ - Παλαιστίνης και είναι ο πλέον ειδικός για να μιλήσει για όλα όσα συμβαίνουν εκεί κάτω.

“Καταρχάς ήταν μία εμπειρία που την ήθελα από μικρός, από τότε που ξεκίνησα ως δημοσιογράφος. Θαύμαζα τους συναδέλφους που είχαν βρεθεί σε πόλεμο και χάρηκα που μου δόθηκε αυτή η ευκαιρία. Ήταν η πρώτη μου φορά σε εμπόλεμη ζώνη και η δεύτερη φορά αναφορικά με την Παλαιστίνη και το Ισραήλ. Είχα καλή γνώση και τώρα είχε ενδιαφέρον γιατί τα είδα από την πλευρά των Ισραηλινών. Εκεί που κινούμασταν ήταν Ισραηλινοί. Η εμπειρία ήταν σκληρή. Υπήρχε μία έντονη ανησυχία, κάθε στιγμή. Δεν ηρεμούσες ποτέ. Οπουδήποτε βρισκόσουν άκουγες τις σειρήνες, έπρεπε να καλυφθείς αμέσως και να λάβεις τα μέτρα σου”, ανέφερε αρχικά στη συζήτησή μας για να μιλήσει εν συνεχεία για τα μέτρα που λαμβάνει ένας δημοσιογράφος στο μέτωπο. 

“Βρίσκεις καταφύγιο και τρέχεις. Δεν υπάρχουν κανόνες. Ανά πάσα στιγμή πρέπει να είσαι έτοιμος. Από το πρωί που βγαίνεις από το ξενοδοχείο, από το φαγητό που τρως έξω, οπουδήποτε. Καλό είναι να μην κυκλοφορείς μόνος σου. Αυτό δεν είναι πάντα εφικτό διότι υπάρχουν στιγμές που είσαι μόνος σου για ρεπορτάζ αλλά όσο μπορείς είναι προτιμότερο να είσαι με άλλους για λόγους ασφαλείας”.

Αναφορικά με την πιο σκληρή εμπειρία που έζησε στα σύνορα της Γάζας

“Η σκληρή εμπειρία είναι πως είσαι πολύ κοντά στα άρματα μάχης. Οι στρατιώτες είναι άλλες φορές ευγενικοί και άλλες φορές εκνευρισμένοι, με ό,τι συνεπάγεται αυτό. Ανά πάσα στιγμή μπορούσε να γίνει το οτιδήποτε. Την πιο σκληρή εμπειρία την έζησα στην πόλη Σντερότ, μία πόλη κοντά στη Γάζα που είχαμε πάει για ρεπορτάζ. Μόλις έχω παρκάρει και ακούω τον ανατριχιαστικό ήχο της σειρήνας. Βλέπω τους συναδέλφους στο άλλο αμάξι, ν’ αρχίζουν να τρέχουν σαν τρελοί και ο ένας να μπαίνει κάτω από το όχημα. Έρχεται μήνυμα στο κινητό, εκεί όπου μέσω εξελιγμένης τεχνολογίας σού έρχεται μήνυμα στο κινητό για να προστατευτείς από τη ρουκέτα. Ευτυχώς εκεί που πάρκαρα, σε κάθε 150 μέτρα έχουν μικρά καταφύγια, σαν περίπτερα. Με το πού ήρθε το μήνυμα, έτρεξα εκεί και ακούω ένα μεγάλο μπαμ απ’ έξω. Δεν το είδα, το άκουσα. Το έβγαλε βίντεο ο συνάδελφος από το Open και μόλις είδα το βίντεο, κατάλαβα το πόσο κοντά έσκασε η ρουκέτα.

Αυτή ήταν μία δυνατή εμπειρία και η πιο σκληρή εμπειρία που έζησα. Επίσης άλλες δύο φορές μετέδιδα από τη Γάζα, άκουσα πάλι σειρήνες και είδα στον ουρανό το Iron Dome να χτυπάει τη ρουκέτα. Όπως αποδεικνύεται το Iron Dome δεν τα πιάνει όλα. Εξάλλου οι ρουκέτες είναι πάρα πολλές και από παντού. Από Τελ Αβίβ μέχρι νότια. Κάτι επίσης δύσκολα διαχειρίσιμο όταν πας στον πόλεμο, αν και δεν φαίνεται, είναι να μπορείς να καθησυχάσεις τους ανθρώπους σου πίσω, οι οποίοι μπορεί να έχουν και πιο μεγάλη αγωνία και άγχος από σένα. Κάποιες φορές για να το πετύχεις αυτί αναγκάζεσαι να λες ψέματα ή μισές αλήθειες ή να αποφεύγεις συνειδητά την επικοινωνία. Φαντάσου , το περιστατικό με τη ρουκέτα που έπεσε δίπλα μου, θέμα στο newsbomb το έκανα αφού επέστρεψα, πολύ απλά για να μην το δουν τότε οι δικοί μου και γίνουν τα πράγματα χειρότερα”.

Ποια είναι όμως η καθημερινότητα του δημοσιογράφου στον πόλεμο; “Ξυπνάς το πρωί, βλέπεις πού είναι η δράση ή κάτι ενδιαφέρον ή να βρεις κάτι που δεν έχει παίξει αλλού. Προσπαθείς να αποκτήσεις μία πλήρη γνώση της κατάστασης για να εστιάσεις στο θέμα σου. Δηλαδή το σημαντικό σήμερα να πάω προς Βορρά που δέχονται πυρά από το Λιβάνο ή να πάω προς τη Γάδα που τη βομβαρδίζουν”, τονίζει χαρακτηριστικά. “Δεν υπάρχει κανένα κονβόι, καμία συνεργασία. Έχουμε καλές σχέσεις με όλους τους δημοσιογράφους, σχεδόν όλοι γνωριζόμαστε από την Αθήνα αλλά ίσα ίσα υπάρχει και ο ανταγωνισμός. Στην κουβέντα το βράδυ που συζητάμε στο φαγητό, δε λέμε “τι θα πας να κάνεις αύριο”. Λίγα πράγματα. Συζητάμε, περνάμε καλά, αν χρειαστεί κάποιος κάτι εννοείται θα βοηθήσεις αλλά μέχρι εκεί”.

Φυσικά η κουβέντα πήγε και σε όλα όσα συμβαίνουν εκεί κάτω και τελικά ποια είναι η ωμή αλήθεια. 

“Αυτό που αποκόμισα και από τις δύο πλευρές είναι πως τελικά υποτίμησαν την πληροφορία και τους έπιασαν στον ύπνο. Εκτιμώ πως είναι ανθρώπινο λάθος και τους ξέφυγε. Φυσικά, άτυπα, ακούγεται το σενάριο πως δεν τους έπιασαν στον ύπνο, ότι το ήξεραν στο Ισραήλ και το άφησαν να συμβεί ως θυσία ώστε να έχουν την αφορμή για να επιτεθούν”, τονίζει για να προσθέσει: 

“Η ωμή αλήθεια είναι πως και οι δύο πλευρές έχουν και δίκιο και άδικο. Η επιβίωση του Ισραήλ κινδυνεύει αν δεν κάνει παλαιστινιακό κράτος. Θα κινδυνέψει τα επόμενα χρόνια. Είναι τόσο μεγάλο το μίσος γύρω γύρω από τις αραβικές χώρες και τους προηγούμενους πολέμους και δε σημαίνει πως θα έχει για πάντα την υποστήριξη των ΗΠΑ ή πως θα κερδίζει τον κάθε πόλεμο. Αν δεν κατευνάσει το μίσος εναντίον του, κάτι που θα γίνει μόνο με την ίδρυση παλαιστινιακού κράτους, θα υπάρχει πρόβλημα. Πλέον ακόμα και οι πιο μετριοπαθείς Παλαιστίνιοι, άτομα που γνωρίζω προσωπικά από το 2015 και μου έλεγαν ότι θέλουν ειρήνη με τον Εβραίο, πλέον είναι με τη Χαμάς”.

Στο ερώτημα για το αν η πραγματικότητα είναι αυτή που βιώνουμε μέσα από τις οθόνες μας, ήταν ξεκάθαρος: “Η πραγματικότητα είναι πιο σκληρή από την εικόνα που βλέπουμε στην οθόνη μας. Οι τηλεθεατές βλέπουν συγκεκριμένα αποσπάσματα. Στο τηλεοπτικό τρίλεπτο ή στο διαδικτυακό live που διαρκεί λίγο περισσότερο βλέπεις έναν καπνό, μία ρουκέτα ή κάποιον να τρέχει. Φαντάσου τι έχει προηγηθεί, τι συμβαίνει κατά τη διάρκεια αλλά και μετά από αυτό. Και πόσα γίνονται και δεν τα τραβάει κανείς. Είναι αρκετά πιο σκληρό απ’ ό,τι βλέπουμε στην οθόνη μας”.  

Όταν κάποιος σου περιγράφει μία τέτοια κατάσταση, τα ερωτήματα που σου έρχονται στο μυαλό παίρνουν όλο και πιο πολύ τη μορφή του καταιγισμού. Ποια είναι τα μαθήματα ζωής; Αλήθεια, θα ξαναπήγαινε σε πόλεμο; 

“Δε με καθόρισε αλλά μπορώ να πω ότι είναι ένα δημοσιογραφικό παράσημο. Έμαθα πράγματα, επαναξιολόγησα πράγματα και έφτασα πιο κοντά στα όριά μου σε ζητήματα ζωής και θανάτου. Εκεί καταλαβαίνεις ότι η ζωή από τον θάνατο μπορεί να είναι 10 μέτρα διαφορά. Είναι απόφαση της στιγμής. Να πάω στην Άσκελον ή στην Σντερότ για ρεπορτάζ. Στη μία επιλογή κάνεις ένα καταπληκτικό ρεπορτάζ και το βράδυ πας και κοιμάσαι στην άλλη επιλογή δεν επιστρέφεις ποτέ. Όπως έγινε με συνάδελφο από το Reuters. Ο πόλεμος, ξέραμε, ότι είναι ένα κακό πράγμα. Αλλά να βλέπεις την αγωνία, τη μετακίνηση, τη φρίκη και το πώς αλλάζει ολόκληρη η ζωή είναι μάθημα ζωής.

Θα ξαναπήγαινα σε πόλεμο. Είναι τέτοια η αδρεναλίνη, η ουσία και η ένταση που βγάζεις εκεί, που θέλεις να το επαναλάβεις. Αν ξαναπάω, θα είμαι σίγουρα πιο αγχωμένος γιατί ξέρω τι με περιμένει. Με ενθουσιασμό και φόβο αλλά πιο έμπειρος. Ο κάθε πόλεμος, όπως μου ανέφεραν και συνάδελφοι που κάλυψαν τον πόλεμο στην Ουκρανία, είναι εντελώς διαφορετικός. Δηλαδή το κόνσεπτ που σου είπα πριν ότι ξυπνάμε, βλέπουμε πού είναι το μέτωπο για να πάμε, σε άλλο πόλεμο μπορεί να είναι πολύ διαφορετικό. Μπορεί να είναι ένα συγκεκριμένο πεδίο. Στην Ουκρανία το μέτωπο ήταν ένα τεράστιο πράγμα. Σε Παλαιστίνη - Ισραήλ είναι συγκεκριμένα σημεία. Επίσης έχεις και το άγχος του δημοσιογράφου, πέρα από τα υπόλοιπα, για να βγάλεις την είδηση”.

Δε θα μπορούσαμε να κλείσουμε τη συζήτηση χωρίς να μας απαντήσει αν θεωρεί πως τελικά οι φωνές που θέλουν την Ελλάδα και την Κύπρο να κινδυνεύουν, είναι φωνές λογικής ή παράκρουσης.

 “Υπάρχει ο κίνδυνος της τρομοκρατίας που υπάρχει σε όλη την Ευρώπη αλλά όχι στον ίδιο βαθμό. Εμάς, μας αντιμετωπίζουν σωστά και το Ισραήλ και η Παλαιστίνη. Μας πάνε και οι δύο. Ωστόσο, εφόσον χάσει το Ισραήλ και επικρατήσει ένα ακραίο κράτος, ένα ισλαμικό Χαλιφάτο, αυτό δε θα είναι συνεννοήσιμο. Αυτό με την Τουρκία μαζί, η οποία τα χαϊδεύει όλα αυτά, ανοίγει δυστυχώς την όρεξη και για καινούργιες κατακτήσεις. 

Αυτοί οι άνθρωποι και δεν αναφέρομαι σε μετριοπαθείς μουσουλμάνους, έχουν μεγαλώσει διαβάζοντας μόνο ένα βιβλίο: Το Κοράνι και το μότο “φάε τον άπιστο”. Αν, λοιπόν, σε αυτόν τον φανατικό, μη μορφωμένο άνθρωπο, του πεις αύριο-μεθαύριο η Θράκη είναι δική μας, τότε μαζί με τον Τούρκο ίσως υπάρξει πρόβλημα. Πρώτα για εμάς και μετά για την Ευρώπη. Τονίζω ξανά πως το Ισραήλ μπορεί να τα κατευνάσει όλα αυτά, αν παραχωρήσει εκτάσεις και να ιδρύσει παλαιστινιακό κράτος. Ζούνε προκλητικά εις βάρος τους, σκοτώνουν και τα αντίποινά τους είναι υπερβολικά. Δηλαδή τρώνε μια σφαλιάρα και απαντάνε με μαχαίρωμα”.

“Οι πιο μετριοπαθείς φωνές της Παλαιστίνης λένε για το 1948, κάποιοι δέχονται το 1967 και υπάρχουν και οι πιο ακραίοι που φωνάζουν “δρόμο οι Εβραίοι, όλο αυτό είναι δικό μας”. Εγώ πιστεύω πως σε μία λύση ανάμεσα στο 1948 και το 1967 και σίγουρα οι παράνομοι εποικισμοί των τελευταίων ετών, γιατί οι Ισραηλινοί μπαίνουν στα παλαιστινιακά εδάφη και παραβιάζουν τα ψηφίσματα του ΟΗΕ. Αυτά είναι λάθη. Εγώ πιστεύω πως μία συμβιβαστική λύση “ελεύθερη Δυτική Όχθη και στη Γάζα ένα άλλο καθεστώς”, θα κατεύναζε όλο αυτό το αντι-ισραηλινό μένος. Ή στην τελική, τους στερείς τη δικαιολογία για να συνεχίσουν τις εχθροπραξίες. Εξασφαλίζεις ειρήνη, έχεις το ηθικό πλεονέκτημα και μειώνεις την ένταση”.