To folk horror του Robin Hardy με τον Christopher Lee δεν θα ήταν το ίδιο χωρίς τις καλομελετημένες μουσικές επιλογές του, που έδωσαν την τελευταία χαρακτηριστική πινελιά στην ατμόσφαιρα.
Από τον Κώστα Χρήστου
Την δεκαετία του 90 είχαν περάσει περίπου 20 χρόνια από την πρώτη φορά που προβλήθηκε στους κινηματογράφους το Wicker Man. Ήταν μια προσωπική πρώτη δόση, όχι μόνο στο πόσο ανώτερα είναι τα βρετανικά θρίλερ αλλά τι ακριβώς εννοούσαμε με τον όρο folk horror. Δεν είχα αντικρίσει ποτέ στη ζωή μου κάτι παρόμοιο, ενώ το πιο περίεργο ήταν πως αν και η συγκεκριμένη ταινία δεν ήταν η πιο τρομακτική που έχω δει ποτέ, είχε αυτή την ασυνήθιστη ενέργεια να σε κάνει να νιώθεις ασυνήθιστα άβολα. Ήμουν περίπου 12 χρονών όταν είδα για πρώτη φορά την ταινία και ταξίδεψα στον παγανιστικό κόσμο του Robin Hardy, με τον Christopher Lee να δηλώνει μερικά χρόνια αργότερα ότι ο ρόλος του Lord Summerisle ήταν και ο αγαπημένος. Με τα χρόνια ωστόσο ανακάλυψα και τον πραγματικό ρόλο που ένιωθα ασυνήθιστα άβολα. Και αυτός ήταν η μουσική.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η μουσική δεν είναι το πρώτο πράγμα που προσέχεις στο Wicker Man. Όλη η ταινία έχει τόσο περίεργο κλίμα στη φωτογραφία της, που στη συνέχεια αντιλαμβάνεσαι ότι αν την έντυνες με ένα οποιοδήποτε άλλο μουσικό theme, δεν θα κατάφερε να μεταδώσει αυτή τη δυναμική που έχει σήμερα, την οποία μάλιστα και διατηρεί, με στόχο την κορύφωση που όλοι γνωρίζουμε στο τέλος της. Και δεν μιλάω για την κινηματογραφική της αλλά τη μουσική της κορύφωση. Αλλά ας τα πάρουμε από την αρχή.
Η ταινία ανοίγει με τον Edward Woodward που υποδύεται τον αστυνομικό Howie, να τραγουδάει μέσα στην εκκλησία το The Lord is My Shepherd. Ακόμη και αν δεν ανήκεις στους αφοσιωμένους χριστιανούς, αναγνωρίζεις πως πρόκειται για έναν ύμνο ο οποίος γράφτηκε στόχο να δώσει δύναμη και συμπόνια. Είναι όμως η μόνη αληθινά χριστιανική σκηνή που θα δει κανείς στην ταινία και που πολύ περισσότερο θα ακούσει στη μουσική της. To soundtrack του Paul Giovanni (o οποίος εμφανίζεται στην pub να τραγουδάει το Gently Johnny) ξεκινάει με το Corn Rigs, ένα τραγούδι επηρεασμένο από τα ποιήματα που έχει γράψει ο Robert Burns και αφήνει μικρές αιχμές για την σεξουαλική απελευθέρωση που υπάρχει στο νησί. Οι ίδιοι οι στίχοι άλλωστε, μιλούν για ένα ζευγάρι το οποίο ζει κρυφά τον έρωτά του μακριά από τα αδιάκριτα μάτια - όπως εκείνα του αστυνομικού.
Το δεύτερο κομμάτι είναι σίγουρα από τα πιο uptempo σε ολόκληρη την ταινία. Οι κάτοικοι σχολιάζουν την ομορφιά και την κορμοστασιά της Britt Ekland μέσα στην παμπ που μάλιστα ονομάζεται Green Man, με το περίφημο Landlord’s Daughter. Ένα τραγούδι που αν σήμερα έφτανε στα αυτιά μιας φεμινιστικής οργάνωσης, δικαίως θα γινόταν ένας μικρός χαμός. Άλλωστε νέοι και γέροι που σηκώνονται για να τραγουδήσουν, δεν τονίζουν μέσα από τους στίχους μόνο τα κάλλη της κόρης του ιδιοκτήτη της pub, αλλά εκφράζουν χωρίς ντροπή το πόσο θα ήθελαν να κοιμηθούν μαζί της. Κάτι το οποίο στη συνέχεια άλλωστε γίνεται πραγματικότητα για τον νεαρό που καταφθάνει μαζί με τον Christopher Lee, έτοιμος να τον παραδώσει στην Britt Ekland για την πρώτη του σεξουαλική επαφή – μάλιστα την χαρακτηρίζει ως θεά Αφροδίτη.
‘‘I put my hand on her thigh and she say, do you want to try?’’ τραγουδάει ο Giovanni στο Gently Johnny Μέσα από έναν μελαγχολικό ήχο κιθάρας, δείχνοντας τη σεξουαλική ελευθερία που βιώνουν εκείνη την ώρα όλα τα πλάσματα πάνω στη γη, με εξαίρεση τον αστυνομικό. Είναι ίσως μια από τις πιο ανθρώπινες στιγμές και τις πιο απελευθερωτικές που δείχνει ότι, για τον κόσμο του νησιού, αυτό δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα κομμάτι της καθημερινότητας. Η επόμενη μέρα βρίσκει τον αστυνόμο Howie, να βιώνει δύο παγανιστικά σκηνικά με δύο αντίστοιχα ξεχωριστά τραγούδια. Στο Maypole Song, ακριβώς όπως δηλώνει και ο τίτλος, ο δάσκαλος του νησιού διδάσκει στα μικρά αγόρια τον κύκλο της ζωής. Πως οι νησιώτες πιστεύουν ότι ο άνθρωπος στον θάνατό του γίνεται ένα με τη φύση f και πώς αυτή προνοεί για να ξεκινήσει αυτό τον κύκλο από την αρχή. Σε κάθε περίπτωση αισθάνεσαι μια σκοτεινιά όταν τον βλέπεις να τεντώνει τα χέρια του υπό το φως του ήλιου για να μοιάζει ο ίδιος με δέντρο.
Την ίδια στιγμή με το Fire Leap, γυμνά κορίτσια πηδάνε πάνω από τη φωτιά, ελπίζοντας πως το παιδί τους θα ευλογηθεί από κάποιο θεό – πολλά κοινά με την παρθενογέννεση. Σε αυτό το σημείο και συζητώντας την πολιτική του νησιού γύρω από τη θρησκεία με τον Christopher Lee, είναι που γίνεται πλέον πια ξεκάθαρο ακόμα και στον πιο δύσπιστο, ότι οι κάτοικοι του νησιού δεν ακολουθούν κάποια χριστιανική θρησκεία αλλάζουν ως παγανιστές και φροντίζουν να μεγαλώσουν τη νέα γενιά με τα ίδια ιδεώδη.
Το Willow’s Song είναι ίσως το κάλεσμα προς την αμαρτία για τον αστυνομικό. Με την Britt Ekland να χορεύει γυμνή έξω από την πόρτα του κι εκείνον να αναρωτιέται στις πιο απαγορευμένες γωνιές του μυαλού του, πως θα ήταν μια νύχτα μαζί της. Τίποτα όμως δεν συγκρίνεται με το μεγάλο φινάλε.
Κλεισμένος μέσα στο Wicker Man και περιμένοντας το τέλος του, το Lord is My Shepherd κάνει άλλη μια φορά την εμφάνιση του δια στόματος του αστυνομικού, μόνο και μόνο για να καλυφθεί από τα ουρλιαχτά των ζώων που αργοπεθαίνουν μαζί του. Αντιθέτως οι νησιώτες γεμάτοι χαρά για το σχέδιό τους που πέτυχε εκεί για τη θυσία που θα γίνουν δεκτοί ώστε τα δέντρα τους να αποδώσουν καρπούς, τραγουδούν ένα από τα πιο παλιά καταγεγραμμένα τραγούδια του θερινού ηλιοστασίου, το Sumer is icumen in, χορεύοντας μπροστά στο φλεγόμενο θέαμα και αποκαλύπτοντας την αληθινή φρίκη που ο θεατής είχε ήδη αντιληφθεί και απλά περίμενε να συμβεί το αναπόφευκτο.
Όλα τα παραπάνω είναι ο λόγος, που κάνουν το σάουντρακ μια εξαιρετικά πετυχημένη προσθήκη για την ταινία. Επειδή ακριβώς καταφέρνει σταδιακά να αποκαλύψει το σκοτάδι που βρίσκεται πάνω από το νησί και την πλεκτάνη των κατοίκων για μια ανθρωποθυσία. Τίποτα όμως από όλα αυτά δεν θα ήταν το ίδιο πετυχημένα και σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσαμε να μιλάμε για folk horror, αν δεν υπήρχε η μαεστρία της μουσικής.
Μιας μουσική που μαγεμένα σε καλεί κοντά της για να σου αποκαλύψει ένα τρομακτικό μυστικό.
