Στο Angel Heart ο Mickey Rourke καθόρισε τα film noir του μέλλοντος

Γράφει ο Χρήστος Κάβουρας

Για τον Christopher Nolan μπορείς να πεις πολλά, από το ότι φτιάχνει εξαιρετικές ταινίες (Inception, Oppenheimer) μέχρι και φιλμ που δεν μπορείς να τα καταλάβεις (Tenet) λόγω των πολύπλοκων καταστάσεων, ακόμα και των διαλόγων που επιλέγει. Έχει μια ξεχωριστή αργκό, ένα δικό του σκεπτικό, κάτι που βεβαίως τον έχουν κάνει μοναδικό στο είδος του. Αρκετοί τον έχουν αποκαλέσει Stanley Kubrick του 21ου αιώνα και με βάση τα project του -αν εξαιρέσουμε την τριλογία του Dark Knight - (Prestige, Inception, Dunkirk, Tenet, Memento, Interstellar), ιστορίες ιδιαίτερες, βουτηγμένες στα άδυτα της λογικής και των θεωριών του σύμπαντος, μάλλον θα συμφωνήσουμε με τον συγκεκριμένο χαρακτηρισμό. Παρόλα αυτά άμα ρωτήσεις τον Nolan ποια είναι η μεγαλύτερη πηγή έμπνευσής του, αυτή δεν είναι η σκηνοθετική «ανωμαλία» του Kubrick αλλά ένα film noir του 1987.

Ειδικά για το Memento, ένα φιλμ με μοναδική ατμόσφαιρα, με αγωνία για το τι συμβαίνει και ένα τέλος ανατρεπτικό, ο Βρετανός σκηνοθέτης ισχυρίστηκε πως το Angel Heart του έδωσε όλα τα σωστά ερεθίσματα για να προχωρήσει στην πιο σοκαριστική ταινία του μέχρι σήμερα. Και όταν ο Nolan, ισχυρίζεται κάτι τέτοιο, τότε αξίζει παραπάνω προσοχής.

Και μόνο από τον τίτλο όπου είναι τοποθετημένη η λέξη «άγγελος» σου προκαλεί μία εντύπωση μεν, αλλά μόλις ακούς την υπόθεση αρχίζεις να ξεχνάς τη συμβολική σημασία της, ακόμα και αν στην Ελλάδα ήμασταν πιο προϊδεσμένοι καθώς το συγκεκριμένο έργο κυκλοφόρησε ως «Δαιμονισμένος Άγγελος». Πόσο spoiler πια από έναν τίτλο.

Στην υπόθεση τώρα, γύρω στη δεκαετία του ‘50 στη Νέα Ορλεάνη, ο Harry Angel (Mickey Rourke), ένας ιδιωτικός ντετέκτιβ προσλαμβάνεται από έναν ευπρεπισμένο κύριο αλλά κάπως παλιομοδίτη και σκοτεινό, τον Louis Cyphre (Robert De Niro) να ερευνήσει την εξαφάνιση του Johnny Favorite, μιας μυστηριώδους φιγούρας που χρωστούσε λεφτά στον δεύτερο για αδιευκρίνιστο λόγο. Όπως γίνεται συνήθως, ο Angel θα προχωρήσει στην έρευνά του, θα ανακαλύψει τον ένοχο και στο τέλος θα αποκαλυφθεί η μυστήρια εξαφάνιση. Εντυπωσιάστηκες; Σαφώς και όχι. Ίσως βέβαια επειδή δεν αναφέραμε το ζουμί της υπόθεσης, η οποία δεν είναι η αποκάλυψη του μυστηρίου ως είθισται, αλλά οι κρυφές πτυχές των χαρακτήρων που την απαρτίζουν, την ώρα που η ατμόσφαιρα όλο και σκοτεινιάζει. Σαν τη νύχτα που καταπλακώνει μεθοδικά και με κρύο «αίμα» την ημέρα, έτσι και η πλοκή του Δαιμονισμένου Αγγέλου μεταφέρεται αργά και σταθερά από το φως στο απόλυτο σκότος. Αντί τα πράγματα να ξεδιαλύνουν, όλο και περιπλέκονται, νέοι φόνοι ξεπροβάλουν από το πουθενά και στο τέλος δεν ξέρεις τι να πιστέψεις. Μάλλον ξέρεις, αλλά δεν πιστεύεις ότι έχεις γίνει έρμαιο της σκηνοθετικής αυθεντίας του Alan Parker.

Ο Harry Angel με τη μορφή του ανατέλλοντος τότε, Mickey Rourke πριν οι πλαστικές του καταστρέψουν εντελώς το πρόσωπο, είναι ένας τύπος προβληματικός, αλκοολικός και γενικότερα ένα ρεμάλι της κοινωνίας, ένας άντρας που έχει χάσει το δρόμο του και αισθάνεσαι ότι μέσα του θα βρεθεί το φως το οποίο θα τον βάλει ξανά στον ίσιο δρόμο. Φαινομενικά αυτό έρχεται με την πρόσληψή του από τον πολλά βαρύ Cyphre, έναν τύπο που σε τρομάζει με το επιβλητικό ύφος του, που τον βλέπεις μπροστά σου αλλά ταυτόχρονα τον αισθάνεσαι παντού. Όχι μόνο στην οθόνη, από πάνω, δίπλα σου, σαν να σε στοιχειώνει.

Ο De Niro σε μια εποχή που δεν μας είχε συνηθίσει να έρχεται δεύτερος, εκφωνώντας απλώς λόγια, κοιτάζοντας βαριά τον Rourke και την κάμερα, έρχεται σαν το απόλυτο τοτέμ του Hollywood να δώσει στην ταινία ένα βαρύτερο νόημα από αυτό που περιμένεις. Η σκοτεινή πλευρά της ψυχής του, αυτός ο απόλυτος και ωμός συναισθηματισμός που (δεν) βγάζει, αυτή η χροιά της φωνής που στοιχειώνει την ψυχή και δαιμονίζει αγγέλους, είναι από τις πλέον απόλυτες ερμηνείες της καριέρας του. Στην περίπτωση του Angel Heart δεν είναι απλώς το αφεντικό του Harry Angel, αλλά αυτός που βρίσκεται πίσω από όλα. Όχι όμως, δεν είναι αυτός που εξαφάνισε τον Johnny Favorite, αλλά αυτό είναι δευτερεύουσας σημασίας.

Ταινία μυστηρίου νομίζεις ότι βλέπεις και τελικά θρίλερ καταλήγεις να παρακολουθείς. Και μαζί βρίσκεται το μελωδικό μεν, αλλά ανατριχιαστικό soundtrack το οποίο είναι τοποθετημένο για να κάνει τη ζωή σου μαρτύριο, ειδικά όταν συνειδητοποιείς ότι κάτι άλλο συμβαίνει όσο περνάνε τα λεπτά και συνεχώς ξεπροβάλλουν άλλα θέματα, μακριά από την επίλυσή της υπόθεσης. Μήπως το θέμα δεν είναι το πού βρίσκεται ο Johnny Favorite και τι έχει κάνει, αλλά ποιος είναι ο Harry Angel; Κυρίως όμως, ποιος είναι ο Louis Cyphre και ποια είναι η σύνδεση μεταξύ τους; Γιατί υπάρχει, απλώς δεν το έχεις συλλάβει.

Η αδύναμη ψυχή του ανθρώπου που ψάχνει έναν τρόπο να λύσει μια υπόθεση αλλά με το πέρασμα του χρόνου απορροφάται από τη δύναμη της, τις ανακαλύψεις που περισσότερο τον γεμίζουν με ερωτηματικά και η ανατριχιαστική ατμόσφαιρα που βιώνει ο Rourke είναι ό,τι καλύτερο χρειάζεται ο θεατής για να αισθανθεί ακόμα μεγαλύτερο τρόμο για αυτό που έρχεται. Από την αρχή της ταινίας αναζητείς στοιχεία για να ταυτιστείς μαζί του, αλλά πάντα κάτι συμβαίνει. Ένα ψεγάδι, ένα ερωτηματικό είναι εκεί για να σε «φρενάρει».

Ο δρόμος για την ανακάλυψη του Johnny, είναι γεμάτος αίμα και πτώματα και πλέον ο Angel δείχνει παντελώς χαμένος και κυρίως φοβισμένος για ό,τι του συμβαίνει. Η λύση είναι μόνο μία. Ο Cyphre θέλει να τον παγιδέψει, ο Cyphre συνεργάζεται με τον Favorite προκειμένου η υπόθεση να καταλήξει σε αδιέξοδο, με τον ίδιο να βρίσκεται αντιμέτωπος με την τιμωρία. Όχι όμως τη φυλακή, κάτι χειρότερο. Πλέον ο θεατής ξέρει την αλήθεια, απλά ο Rourke δεν θέλει να την πιστέψει. Η αποκάλυψη όμως βρίσκεται μπροστά του από την αρχή της ταινίας και δεν το έχει καταλάβει.

Είναι η πρώτη ουσιαστικά ταινία στην ιστορία, ένα διαφορετικό film noir όπου μία υπόθεση μυστηρίου δεν χρειάζεται ουσιαστικά επίλυση. Η απάντηση βρίσκεται μπροστά στον πρωταγωνιστή, αλλά με κάποιο τρόπο δεν έχει καμία επίγνωση του τι συμβαίνει.

Το Angel Heart ακόμα και σήμερα θεωρείται κορυφαίο στο είδος του, διαθέτει έναν μοναδικό τόνο και μια φοβερή ποικιλία αποκαλύψεων που ξεπερνάει τα όρια του φυσιολογικού, τα οποία όμως τα δέχεσαι ακόμα και αν δεν είσαι των μεταφυσικών θρίλερ. Είναι ένας Mickey Rourke χαμένος από πρώτο χέρι στο επίκεντρο μιας στημένης φάρσας, που δεν είχε ποτέ φανταστεί πόσο μεγάλη απήχηση θα είχε για το μέλλον των film noir.

Louis Cyphre είπαμε κύριε De Niro; Αν ενώσουμε άραγε μικρό και μεγάλο όνομα τι αποτέλεσμα μας βγάζει;