Κτήμα Αβέρωφ: Μία ωδή στο κρασί και στον οινοτουρισμό

Σήμερα είναι μία πραγματική γιορτή για το κρασί, καθώς είναι η «Παγκόσμια Ημέρα Οινοτουρισμού», όπου ο εορτασμός της παραδοσιακά πραγματοποιείται τη δεύτερη Κυριακή του Νοέμβρη. Παράλληλα, είναι μία ημέρα που γιορτάζεται και στη χώρα μας με πολλές οινικές δραστηριότητες, και πάνω από όλα είναι μία καλή ευκαιρία για να εξερευνήσουμε και να μάθουμε καλύτερα τον κόσμου του κρασιού, τον δύσκολο, αλλά και όμορφο κόσμο του.

Σε αυτό το «ταξίδι» χρειαζόμαστε τον κατάλληλο καθοδηγητή, κάποιον που να γνωρίζει αυτό τον κόσμο. Για αυτό, μίλησα με τη Μαρία Δήμου Υπεύθυνη Marketing στο Κτήμα Αβέρωφ, αλλά και οινοχόος. Μιλήσαμε μαζί για το Κτήμα Αβέρωφ, που είναι ένα κτήμα με ιστορική σημασία για τη χώρα μας, για τις ποικιλίες του κρασιού, αλλά και για το μέλλον του ελληνικού αμπελώνα. Φυσικά, μιλήσαμε και για το πώς βιώνεται ο οινοτουρισμός στο Κτήμα Αβέρωφ. 

Σήμερα, είναι η ιδανική ημέρα για να σηκώσεις το ποτήρι σου ψηλά, έχοντας διαλέξει ένα πραγματικό καλό κρασί.

Θα μας κάνετε μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία του Κτήματος Αβέρωφ; Πώς ξεκίνησε η ιδέα της ίδρυσής του;

«Η ιστορία του Κτήματος Αβέρωφ ξεκινάει στα τέλη της δεκαετίας του 1950, όταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ φυτεύει, τα πρώτα στην Ελλάδα, κλήματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon στις απόκρημνες πλαγιές της Πίνδου και εμφιαλώνει στο κατώγι του σπιτιού του στο Μέτσοβο το κρασί που παίρνει το όνομα Κατώγι Αβέρωφ. «Κλήματα από τη Γαλλία σε χώμα ελληνικό ορεινό...», έγραφε η ετικέτα του πρώτου εκείνου κρασιού που ο ίδιος είχε σχεδιάσει με μεράκι. Όμως το εγχείρημα ήταν περισσότερο από ένα απλό μεράκι. Ενταγμένο σε μια ευρύτερη προσπάθεια, με ένα τεράστιο ήδη έργο για την οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής, η οινοπαραγωγική δραστηριότητα του Αβέρωφ, γεννιέται από το όραμα της αναμπέλωσης των εγκαταλειμμένων πλαγιών της Πίνδου και της αναβίωσης της παλιάς αμπελουργικής παράδοσης που ανθούσε στην περιοχή τον 18ο και 19ο αιώνα.

Πράγματι, με την βοήθεια Ελλήνων και Γάλλων επιστημόνων, ο Αβέρωφ δημιουργεί έναν από τους πιο φημισμένους αμπελώνες στη χώρα μας, κτίζει ένα μικρό οινοποιείο στις ανατολικές παρυφές του Μετσόβου και ιδρύει την ανώνυμη εταιρεία Κατώγι. Το κόκκινο κρασί Κατώγι γίνεται γνωστό σε όλη τη χώρα και αποσπά βραβεία στο εξωτερικό. Το κρασί αυτό θα αποτελέσει το πρώτο λιθαράκι στη διεύρυνση των ελληνικών ποικιλιών και στο πάντρεμά τους με ξένες ποικιλίες. Σήμερα, το Κατώγι Αβέρωφ υπό τη διοίκηση του Αλέξανδρου Ιωάννου, εγγονού του Ευάγγελου Αβέρωφ, συνεχίζει την καλλιέργεια αμπελώνων στην περιοχή του Μετσόβου, με ιδιαίτερο στόχο την αναβίωση των αυτόχθονων ποικιλιών της περιοχής και δραστηριοποιείται έντονα στο χώρο του οινοτουρισμού».

Ποια είναι η φιλοσοφία που χαρακτηρίζει το κτήμα σήμερα;

«Έχοντας συμπληρώσει περισσότερα από εξήντα χρόνια λειτουργίας, το Κτήμα Αβέρωφ φιλοδοξεί να συνεχίσει την πορεία του με γνώμονα την ποιότητα και θέτοντας το κρασί στο επίκεντρο πολλών διαφορετικών δραστηριοτήτων. Πρώτο μέλημα είναι η έκφραση των αυτόχθονων ποικιλιών, συνεχίζοντας ταυτόχρονα την προσπάθεια για παραγωγή κρασιών και αποσταγμάτων υψηλών ποιοτικών προδιαγραφών. Δεύτερος στόχος είναι η περαιτέρω ανάπτυξη του οινοτουρισμού προσφέροντας υψηλής ποιότητας υπηρεσίες τόσο στο οινοποιείο όσο και στο ξενοδοχείο. Τέλος, έχοντας συνδέσει το όνομά του με ενέργειες που αφήνουν σημαντικό κοινωνικό αποτύπωμα, το Κτήμα Αβέρωφ συνεχίσει να στηρίζει δράσεις που προάγουν την αθλητική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή του Μετσόβου και της ευρύτερης περιοχής».

Το κτήμα βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερο υψόμετρο στα βουνά της Ηπείρου. Πώς επηρεάζει αυτό το μικροκλίμα την ποιότητα των κρασιών;

«Ο αμπελώνας του Μετσόβου είναι ο πιο ορεινός αμπελώνας της Ελλάδας. Βρίσκεται στις πλαγιές της Πίνδου σε υψόμετρο 950μ ως 1050μ. Έρχεται αντιμέτωπος με αντίξοες καιρικές συνθήκες και συνυπάρχει με τα άγρια ζώα της περιοχής όπως οι αρκούδες, τα αγριογούρουνα και οι αετοί. Η καλλιέργειά του γίνεται χειρωνακτικά και είναι ιδιαίτερα απαιτητική. Τα σταφύλια που προέρχονται από τον συγκεκριμένο αμπελώνα ανταμείβουν τις προσπάθειες μας. Έχουν έντονα και πολύπλοκα αρωματικά και γευστικά χαρακτηριστικά που μετά την οινοποίηση αποτυπώνονται στα κρασιά μας και στα αποστάγματα μας.

Στον αμπελώνα μας καλλιεργούνται οι ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Cabernet Franc, Merlot, Traminer και σε μικρότερη έκταση, οι Pinot Noir, Syrah, καθώς και οι ντόπιες ποικιλίες Γκουντάμπα, Πυκνοάσσα, Βλαχαβόνα και Ντόπιο πρώιμο Μετσόβου».

Πώς συνδυάζονται οι ελληνικές παραδοσιακές ποικιλίες, όπως το Ξινόμαυρο, με τις διεθνείς, όπως το Cabernet Sauvignon;

«Καλλιεργούμε και αξιοποιούμε επίσης αμπελώνες στη Βόρεια Ελλάδα, όπως για παράδειγμα στην περιοχή της Νάουσας από όπου προέρχεται το Ξινόμαυρο. Στόχος μας είναι η παραγωγή ποιοτικών κρασιών τόσο από αυτόχθονες όσο και από διεθνείς ποικιλίες».

Ποια είναι η φιλοσοφία σας ως προς τη βιωσιμότητα και την προστασία του περιβάλλοντος στην παραγωγή κρασιών;

«Η παραγωγή κρασιών και αποσταγμάτων στο Μέτσοβο προϋποθέτει τον σεβασμό στη φύση, στις καιρικές συνθήκες καθώς και στις δύσκολες συνθήκες καλλιέργειας λόγω του ανάγλυφου της περιοχής. Η προσπάθεια για την προστασία τόσο του φυσικού όσο και του πολιτιστικού περιβάλλοντος είναι διαρκής και διέπεται από συνέπεια και συστηματική φροντίδα. Πρόσφατα «Ο αμπελώνας και οι αμπελοοινικές παραδόσεις του Μετσόβου - Κατώγι Αβέρωφ» προστέθηκαν στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας (UNESCO, 2003). Σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, τόσο ο ίδιος ο αμπελώνας ως προσίδιο χαρακτηριστικό του ορεινού τοπίου της περιοχής, όσο και η παράδοση, που συνδέεται με την αμπελοκαλλιέργεια και την αξιοποίηση των προϊόντων της είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την πολιτισμική φυσιογνωμία και την παραγωγική ταυτότητα του Μετσόβου. Η αναφύτευση του αμπελώνα από τον Ευάγγελο Αβέρωφ το 1958-1959, αποτέλεσε ένα έργο κομβικής σημασίας για τη διάσωσή του. Έκτοτε ο αμπελώνας συντηρείται και καλλιεργείται με ιδιαίτερη φροντίδα, ενώ υλοποιούνται έργα για τη διαφύλαξή του, όπως η κατασκευή μικρών αναβαθμίδων από φυσικά υλικά που περιορίζει τη διάβρωση του εδάφους».

Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που προσπαθείτε να αναδείξετε στα κρασιά σας; Τι θέλετε να «αφηγούνται» για το Κτήμα Αβέρωφ και την περιοχή της Ηπείρου;

«Τα κρασιά και τα αποστάγματα μας γεννούν θαυμάσιες «αφηγήσεις». Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το απόσταγμα Gardina, ένα απόσταγμα οίνου από γηγενείς ποικιλίες του Μετσόβου. Gardina (γκαρντίνα) στην βλάχικη τοπική διάλεκτο σημαίνει κήπος. Και το συγκεκριμένο απόσταγμα είναι εμπνευσμένο από το φυσικό περιβάλλον και αφιερωμένο σε αυτό. Ο κήπος του Κατώγι Αβέρωφ φωλιάζει μέσα στα βουνά της Πίνδου. Αφουγκράζεται τη φύση, συνομιλεί με τα πουλιά και έχει για συντροφιά τα άγρια ζώα. Μέσα του, οι αυτόχθονες ποικιλίες των αμπελιών συνυπάρχουν με τα αγριολούλουδα, τα αιωνόβια δέντρα και τους αέρινους κλέφτες. Τον χειμώνα, αντέχει στις μπόρες και στους ισχυρούς ανέμους. Υπομένει το χιόνι και περιμένει την άνοιξη για να αναγεννηθεί. Το καλοκαίρι απολαμβάνει τα λαμπερά πρωινά της ύπαρξης. Κι έπειτα, το φθινόπωρο προσφέρει απλόχερα τα σταφύλια του για να γεννηθεί το Gardina. Το Κτήμα Αβέρωφ αναβιώνει τις ξεχασμένες τοπικές ποικιλίες Πυκνoάσσα, Γκουντάμπα, Βλαχαβόνα και Ντόπιο Πρώιμο Μετσόβου. Τις καλλιεργεί χειρωνακτικά και το φθινόπωρο γίνεται η συλλογή των σταφυλιών, που στη συνέχεια οινοποιούνται με ιδιαίτερη προσοχή. Το κρασί που προκύπτει αποστάζεται στις εγκαταστάσεις του αποσταγματοποιείου Αβέρωφ και εμφιαλώνεται για να ξεκινήσει το ταξίδι του, ώστε να μεταφέρει τα αρώματα του Μετσόβου σε όσους αγαπούν τα αποστάγματα. Η έντονη βιοποικιλότητα του Μετσόβου, οι τέσσερις γηγενείς ποικιλίες και η επίμονη ανθρώπινη προσπάθεια συνδυάζονται και αποτυπώνονται στο απόσταγμα οίνου «Gardina». ‘Ενα απόσταγμα που συμπυκνώνει την ουσία της επιθυμίας για ζωή και δημιουργία.

Τέλος, όσον αφορά τις πιο δημοφιλείς ετικέτες μας είναι τα κρασιά Κατώγι Αβέρωφ, λευκό, ροζέ και κόκκινο».

Πώς βλέπετε τη θέση του ελληνικού κρασιού στην παγκόσμια αγορά; 

«Το ελληνικό κρασί παρουσιάζει σημαντική πρόοδο στην παγκόσμια αγορά. Όλο και συχνότερα συναντάμε ελληνικά κρασιά σε χώρες του εξωτερικού παρά τον έντονο ανταγωνισμό. Οι γηγενείς ποικιλίες γίνονται πιο γνωστές και σε αυτό συνεπικουρεί και ο μεγάλος αριθμός ξένων επισκεπτών που έρχονται στην Ελλάδα».

 Τι κάνει το Κτήμα Αβέρωφ ως προορισμό οινοτουρισμού; Τι μπορεί να βρει ο επισκέπτης; Ποια είναι η εμπειρία του οινοτουρισμού που θα βιώσει;

«Το οινοποιείο Αβέρωφ βρίσκεται στο Μέτσοβο, στα βουνά της Πίνδου, και υποδέχεται επισκέπτες καθημερινά, όλο τον χρόνο. Η ξενάγηση αναπτύσσεται στα κελάρια όπου φιλοξενούνται πάνω από 1200 δρύινα βαρέλια και ωριμάζουν τα κόκκινα κρασιά. Η επισκέψιμη διαδρομή, πλαισιωμένη με ήχους, εικόνες, αρώματα και γεύσεις κρασιού, παρασύρει του επισκέπτες στο μαγικό οινικό κόσμο και καθηλώνοντάς τους ολοκληρωτικά. Το οινοποιείο είναι ανοικτό από τις 10πμ ως τις 4μμ. Η τελευταία ξενάγηση ξεκινά στις 3μμ και οι γευστικές δοκιμές πραγματοποιούνται κατόπιν κράτησης.

Παράλληλα, το ξενοδοχείο Αβέρωφ βρίσκεται δίπλα στο οινοποιείο και αποτελεί πρότυπο οινοτουριστικής μονάδας, συνδυάζοντας τον κόσμο του οίνου με την τέχνη και τη ζεστή φιλοξενία σ’ ένα μαγευτικό φυσικό περιβάλλον. Ποτήρια γεμάτα κρασί, έργα τέχνης που κοσμούν όλους τους χώρους, αρώματα μούστου, τζάκια αναμμένα και πρόσωπα χαμογελαστά συνθέτουν την μοναδική του ατμόσφαιρα του ξενοδοχείου. 

info

Για την ξενάγηση στο οινοποιείο: τηλ. 2656031490  και winery@katogiaveroff.gr 

Για το ξενοδοχείο: τηλ. 2656042505 και hotel@katogiaveroff.gr