Οι Αμερικανικές Εκλογές, τα Parties και πού θα κριθεί το ντέρμπι Τραμπ-Χάρις

Γράφει ο Χρήστος Κάβουρας

Οι ΗΠΑ κινούνται σε ρυθμούς εκλογών, μαζί τους και ολόκληρος ο κόσμος ο οποίος περιμένει το αποτέλεσμα για τον νέο «κάτοικο» του Oval Office. Το «ντέρμπι» για τον/την επόμενο/η Πρόεδρο των ΗΠΑ, Χάρις εναντίον Τραμπ ή Τραμπ εναντίον Χάρις φτάνει στην κορύφωσή του και το πρωί της 6ης Νοεμβρίου θα γνωρίζουμε επιτέλους σε ποιον θα «κάτσει» η μπίλια.

Μια κόντρα που πέρασε από χίλια κύματα, ξεκίνησε ως Μπάιντεν εναντίον Τραμπ, ύστερα αποδείχτηκε ότι ο νυν Πρόεδρος των ΗΠΑ δεν βρίσκεται πλέον σε κατάσταση να «σηκώσει» το βάρος 50 Πολιτειών της Αμερικής αλλά και το μέλλον ολόκληρου του κόσμου -εξ ου και του δίνεται το προσωνύμιο Πλανητάρχης – με αποτέλεσμα να παραδώσει τα ηνία στην Αντιπρόεδρο, Καμάλα Χάρις για να αλλάξει τροπή η υπόθεση.

Και εκεί, λοιπόν, που η μάχη για την Προεδρία έμοιαζε με χαμένη υπόθεση στο στρατόπεδο των Δημοκρατικών, πλέον ο Ντόναλντ Τραμπ βλέπει τις δημοσκοπήσεις να φέρνουν την μεγάλη του αντίπαλο ολοένα και πιο κοντά σε ποσοστό και το αποτέλεσμα να αναμένεται ιδιαίτερα αμφίρροπο όσο πλησιάζουμε προς την ώρα της κάλπης.

Ο «πλανήτης ΗΠΑ» ζει και αναπνέει σε κατάσταση εκλογών, αλλά από την Ελλάδα δύσκολα θα μπορέσουμε να καταλάβουμε ακριβώς την κατάσταση στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Για αυτόν τον λόγο απευθυνθήκαμε στην απεσταλμένη του CNN Greece στις ΗΠΑ, Γεωργία Γαραντζιώτη, η οποία βιώνει τον εκλογικό πυρετό από την «καρδιά» των γεγονότων.

Ποια είναι τα κριτήρια, ποια η κατάσταση των Αμερικανών ψηφοφόρων, τα «κλειδιά» για την ψήφο τους, τι προτίθενται να ψηφίσουν οι Έλληνες των ΗΠΑ και τι άλλο δεν έχουμε σκεφτεί ότι «παίζεται» στο πεδίο των USA Elections; Όλα αυτά -και πολλά ακόμα- στις απαντήσεις που μας έδωσε.

-Ποιο είναι το συναίσθημα που επικρατεί γύρω από τις εκλογές του Νοεμβρίου; Τι αισθάνεται ο κόσμος των ΗΠΑ;

Στις ΗΠΑ, επικρατεί αυξημένη ανησυχία και βαθιά πόλωση. Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα της Αμερικανικής Ψυχολογικής Ένωσης δείχνει ότι το 77% των ενηλίκων αναφέρει σημαντικό άγχος λόγω ανησυχιών για το μέλλον του έθνους, με το 69% να αναφέρει συγκεκριμένα τις επερχόμενες εκλογές ως σημαντικό παράγοντα άγχους.

Το εκλογικό σώμα είναι, όπως ανέφερα, έντονα διχασμένο, με τους δύο βασικούς υποψηφίους -την αντιπρόεδρο Κάμαλα Χάρις και τον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ- να προκαλούν έντονες αντιδράσεις.

Τα βασικά θέματα που επηρεάζουν το κλίμα των ψηφοφόρων περιλαμβάνουν την οικονομία, τον πληθωρισμό, τη μετανάστευση και τις απειλές για τη δημοκρατία. Περίπου το 70% των ψηφοφόρων πιστεύει ότι το κόστος ζωής δεν βελτιώνεται και σημαντικές πλειοψηφίες θεωρούν ότι η οικονομία και η μεταναστευτική πολιτική βρίσκονται σε λάθος δρόμο.

Σε αστικά κέντρα όπως η Νέα Υόρκη που ζω, η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη άγχος και δυσαρέσκεια λόγω της πολιτικής αναταραχής, των απειλών βίας και των κοινωνικών εντάσεων. Οι κάτοικοι εκφράζουν ένα συνονθύλευμα συναισθημάτων από αδιαφορία για συμμετοχή στην εκλογική διαδικασία και φόβο μέχρι την ενεργό συμμετοχή στην πολιτική.

-Είναι καθησυχασμένοι οι Αμερικανοί που αποχωρεί ο Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν από τον Λευκό Οίκο ή ανησυχία τους για τον/ην διάδοχο είναι ακόμα μεγαλύτερη;

Η Αμερική είναι μια διχασμένη χώρα. Κάποιοι Αμερικανοί εκφράζουν ανακούφιση για την αποχώρηση του Προέδρου Μπάιντεν, αναφέροντας ανησυχίες σχετικά με την ηλικία και την απόδοσή του και άλλοι ανησυχούν για το αποτέλεσμα των εκλογών, ιδιαίτερα όσον αφορά την πιθανή επιστροφή του πρώην Προέδρου Τραμπ. Αυτός ο διχασμός αντικατοπτρίζει ευρύτερες ανησυχίες σχετικά με την κατεύθυνση της χώρας και την ικανότητα των υποψηφίων να αντιμετωπίσουν τα σοβαρά ζητήματα, όπως η διαχείριση της οικονομίας που είναι το σημαντικότερο πρόβλημα των Αμερικανών.

-Έχεις ζήσει εκλογές στην Ελλάδα, τώρα βιώνεις τον εκλογικό πυρετό των ΗΠΑ κατευθείαν από την πηγή. Ποιες είναι οι κύριες διαφορές που έχεις εντοπίσει μεταξύ τους;

Η διαφορά είναι τεράστια. Είναι δύο εντελώς διαφορετικά εκλογικά συστήματα. Συνοπτικά, διότι τα εκλογικά συστήματα χρειάζονται μεγάλη ανάλυση, το σύστημα στις ΗΠΑ είναι εκλεκτορικό και πλειοψηφικό, όπου οι ψηφοφόροι επιλέγουν εκλέκτορες που στη συνέχεια ψηφίζουν για τον πρόεδρο, ενώ για την Βουλή των Αντιπροσώπων και τη Γερουσία εκτελείται διαφορετική εκλογική διαδικασία. Στην Ελλάδα, οι εκλογές είναι βουλευτικές, για την ανάδειξη των βουλευτών και του πρωθυπουργού, το εκλογικό σύστημα ανήκει στην κατηγορία της ενισχυμένης αναλογικής. Οι βουλευτές εκλέγονται ανάλογα με το πλήθος των σταυρών δίπλα από το όνομά τους στο ψηφοδέλτιο, ενώ ο πρωθυπουργός γίνεται ο αρχηγός του κόμματος που θα συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους. Επίσης στην Ελλάδα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας εκλέγεται από το κοινοβούλιο. Στις ΗΠΑ είναι δύο κυρίαρχα κόμματα, το Δημοκρατικό και το Ρεπουμπλικανικό, ενώ στην Ελλάδα παραδείγματος χάριν τώρα εκπροσωπούνται 8 κόμματα στο ελληνικό κοινοβούλιο.

-Πιστεύεις ότι παίζει τον ρόλο του το γεγονός ότι υπάρχουν δύο μεγάλα Parties, και όχι πολλά διαφορετικά κόμματα όπως συμβαίνει στην Ελλάδα;

Η ύπαρξη μόνο δύο μεγάλων πολιτικών κομμάτων στις Η.Π.Α., σε σύγκριση με ένα πολυκομματικό σύστημα όπως αυτό της Ελλάδας, δημιουργεί σημαντική διαφορά στη δυναμική της πολιτικής, τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων και τη διακυβέρνηση. Παραδείγματος χάριν το δικομματικό σύστημα στις Η.Π.Α., που κυριαρχεί το Δημοκρατικό και Ρεπουμπλικανικό κόμμα, απλοποιεί τις επιλογές των ψηφοφόρων, μπορεί να δημιουργήσει σαφείς, σταθερές πλειοψηφίες αλλά επίσης να πολώσει τις απόψεις και να μειώσει την ποικιλομορφία της αντιπροσώπευσης. Αντίθετα, το πολυκομματικό σύστημα της Ελλάδας προσφέρει ένα ευρύτερο φάσμα επιλογών, επιτρέποντας σε περισσότερες φωνές και ομάδες να έχουν αντιπροσώπευση στη Βουλή. Αυτό μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, αλλά μπορεί επίσης και να οδηγήσει σε μεγαλύτερη πολιτική αστάθεια.

Με μόνο δύο μεγάλα κόμματα, επίσης κάποιοι ψηφοφόροι μπορεί να αισθάνονται ότι οι απόψεις τους δεν εκπροσωπούνται πλήρως, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αδιαφορία ή απογοήτευση, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Αμερική.

Στην Ελλάδα η παρουσία πολλών κομμάτων μπορεί να επιτρέψει σε περισσότερους ψηφοφόρους να βρουν ένα κόμμα που να ευθυγραμμίζεται με τις πεποιθήσεις τους, αυξάνοντας τη συμμετοχή. Αρνητικό του δικομματικού συστήματος των ΗΠΑ είναι ότι μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη πόλωση, καθώς τα κόμματα παίρνουν σαφείς αντίθετες θέσεις για να προσελκύσουν συγκεκριμένες βάσεις ψηφοφόρων.

-Τι είναι αυτό που κατά τη γνώμη σου θα κρίνει περισσότερο το φετινό αποτέλεσμα;

«Το αποτέλεσμα θα επηρεαστεί από αρκετούς σημαντικούς παράγοντες. Οι ψηφοφόροι ανησυχούν βαθιά για τον πληθωρισμό, την ασφάλεια της εργασίας και την οικονομική ανάπτυξη. Και οι δύο υποψήφιοι έχουν παρουσιάσει διαφορετικά οικονομικά σχέδια για να αντιμετωπίσουν αυτές τις ανησυχίες. Οι συζητήσεις για την ασφάλεια των συνόρων και τις πολιτικές μετανάστευσης είναι επίσης έντονες και κυριάρχισαν με κάθε υποψήφιο να προτείνει διαφορετικές προσεγγίσεις. Επίσης μετά τις πρόσφατες νομικές αλλαγές και την ανατροπή αποφάσεων, τα δικαιώματα στις αμβλώσεις έγιναν κρίσιμο θέμα, επηρεάζοντας το συναίσθημα των ψηφοφόρων και την κινητοποίησή τους. Το αποτέλεσμα των εκλογών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τα αποτελέσματα σε πολιτείες-κλειδιά, όπως η Αριζόνα, η Γεωργία, το Μίσιγκαν, η Νεβάδα, η Βόρεια Καρολίνα, η Πενσιλβάνια και το Ουισκόνσιν. Και οι δύο καμπάνιες εστίασαν τις προσπάθειες και τους πόρους τους σε αυτές τις περιοχές. Υπάρχει υψηλή συμμετοχή των ψηφοφόρων, με πάνω μεγάλο αριθμό Αμερικανών να έχουν ψηφίσει πρόωρα.

Ακόμα ένα θέμα είναι οι έντονες διαφορές μεταξύ της Καμάλα Χάρις και του Ντόναλντ Τραμπ σχετικά με την πολιτική και το όραμά τους για τη χώρα που επηρεάζουν τις αποφάσεις των ψηφοφόρων. Οι αντίθετες θέσεις τους σε θέματα όπως η κλιματική αλλαγή, η υγειονομική περίθαλψη και η εξωτερική πολιτική διαμορφώνουν το εκλογικό τοπίο.

-Από την Ελλάδα πάντα έχουμε την αίσθηση ότι οι Αμερικάνικες Εκλογές έχουν και λίγο lifestyle χαρακτήρα (κυρίως λόγω Τραμπ). Το βλέπουν όντως οι Αμερικανοί έτσι ή απλώς είναι η αίσθησή μας;

«Η αντίληψη ότι οι αμερικανικές εκλογές, ιδιαίτερα με προσωπικότητες όπως ο Ντόναλντ Τραμπ, έχουν έναν χαρακτήρα «lifestyle» ή μια χροιά διασημότητας αντηχεί και στις Η.Π.Α. Ωστόσο, ο βαθμός στον οποίο αυτή η αντίληψη ισχύει μπορεί να ποικίλλει ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες Αμερικανών. Το υπόβαθρο του Ντόναλντ Τραμπ ως σταρ της τηλεόρασης και επιχειρηματία πριν από την προεδρία του πρόσθεσε έναν χαρακτήρα διασημότητας και ψυχαγωγίας στην αμερικανική πολιτική. Οι συγκεντρώσεις του, η παρουσία του στα σόσιαλ μίντια και η δημόσια εικόνα του συχνά θολώνουν τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ πολιτικής και ποπ κουλτούρας, δημιουργώντας μια αίσθηση εκλογικής «lifestyle» διάστασης.

Επίσης ενώ κάποιοι Αμερικανοί βλέπουν τις εκλογές, ιδιαίτερα τις εκστρατείες του Τραμπ, ως ένα είδος θεάματος ή σόου, αυτό δεν ισχύει για όλους. Πολλοί Αμερικανοί αντιμετωπίζουν τις εκλογές πολύ σοβαρά, εστιάζοντας στα πολιτικά ζητήματα, στις ηγετικές ικανότητες και στον πιθανό αντίκτυπο στη ζωή τους. Το στοιχείο του «lifestyle» φαίνεται να προσελκύει περισσότερο εκείνους που είναι λιγότερο πολιτικά ενεργοί».

-Έχεις επικοινωνήσει καθόλου με Έλληνες που μένουν στις ΗΠΑ; Τι προτίθεται να ψηφίσει η πλειοψηφία τους;

«Η ελληνοαμερικανική κοινότητα στις Η.Π.Α. στις εκλογές του 2020 ψήφισε στη πλειονότητα της τους Δημοκρατικούς. Σε αυτές τις εκλογές δεν είναι λίγοι οι εκπρόσωποι της ελληνοαμερικανικής κοινότητας που αναφέρουν ότι φέτος θα ψηφίσουν Τραμπ.

Πάντως οι «Ελληνοαμερικανοί υπέρ του Τραμπ-Greek-Americans for Trump» οργάνωσαν αρκετές προεκλογικές εκδηλώσεις με τη συμμετοχή του Πρέσβη Ρίτσαρντ Γκρενέλ, βασικού συμβούλου του Ντόναλντ Τραμπ για την εξωτερική πολιτική και υπογράμμισαν την αφοσίωση του Τραμπ στην ελληνοαμερικανική κοινότητα και τη σημασία της ενίσχυσης των σχέσεων Η.Π.Α.-Ελλάδας, κίνηση η οποία φαίνεται ότι θα ληφθεί υπόψη στην ψήφο των Ελληνοαμερικανών».

-Έχοντας ζήσει την ένταση των δύο ντιμπέιτ, ισχύει ο ισχυρισμός ότι οι ψηφοφόροι στις ΗΠΑ περισσότερο είχαν αποφασίσει ανεξαρτήτως των συγκεκριμένων "δημοσίων διαλόγων" παρά το ότι επηρεάστηκαν από αυτούς;

«Ναι, είναι πιθανό να έχουν αποφασίσει ανεξάρτητα από τα ντιμπέιτ. Αν και τα ντιμπέιτ λαμβάνουν μεγάλη δημοσιότητα και τραβούν σημαντικά την προσοχή στις ΗΠΑ η επιρροή τους στις αποφάσεις των ψηφοφόρων έχει μειωθεί με την πάροδο του χρόνου.

Οι περισσότεροι Αμερικανοί ψηφοφόροι σήμερα έχουν ισχυρές κομματικές ταυτότητες και υποστηρίζουν το κόμμα τους ανεξάρτητα από την απόδοση στις συζητήσεις. Οι μελέτες δείχνουν ότι ένα σημαντικό μέρος του εκλογικού σώματος έχει ήδη δεσμευτεί σε έναν υποψήφιο πολύ πριν από τα ντιμπέιτ. Για κάποιους ψηφοφόρους, οι συζητήσεις λειτουργούν περισσότερο ως επιβεβαίωση της καταλληλότητας του επιλεγμένου υποψηφίου παρά ως εργαλείο αλλαγής απόψεων. Οι υποστηρικτές μπορεί να παρακολουθούν τις συζητήσεις για να επιβεβαιώσουν τις πεποιθήσεις τους ή να αποκτήσουν επιχειρήματα, αλλά είναι απίθανο να αλλάξουν πλευρά μόνο βάσει των ντιμπέιτ».