Τις ατάκες από το «Vatos Locos» τις λέμε ακόμα με την παρέα μας

Από τον guerro Κώστα Χρήστου

Κανείς δεν πήγε σε ένα βίντεο κλαμπ και διάλεξε το Vatos Locos. Ή μάλλον το Blood In, Blood Out Όπως είναι ο επίσημος τίτλος της ταινίας που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1993. Σίγουρα τόσο εμείς όσο και εσείς είχαμε δει άλλες τόσες ταινίες με φυλακές. Είχαμε δει τις παλιές ταινίες των 70s που είδαν οι μπαμπάδες μας, είδαμε ό,τι κυκλοφόρησε τη δεκαετία του ‘80 και ήταν η χρυσή εποχή της βιντεοκασέτας και υπάρχουν και εκείνες οι πολλοί κλασικής ταινίες της δεκαετίας του 90 (βλέπε Τελευταία Έξοδος Ρίτα Χέιγουορθ) που έκαναν -ειδικότερα- τον κινηματογράφο λίγο καλύτερο. Το Vatos Locos όμως -και έτσι θα το λέμε και γιατί έτσι το μάθαμε- ήταν πάντα μια κατηγορία μόνο του.

Μπορεί να έχουμε δει ένα σωρό ταινίες με συμμορίες, αλλά αυτό εδώ το setting παρουσιάζει κάποιες αλήθειες που ενδεχομένως ήταν αδύνατον να τις καταλάβουμε σε μικρότερη ηλικία. Πόσο μάλλον αν δεν έχουμε μεγαλώσει σε γκέτο, έτσι δεν είναι; θα θυμάστε λοιπόν αυτή την λίγο παράξενη και τρελή έχθρα ανάμεσα στους Vatos Locos και τους Tres Puntos. Ουσιαστικά είχαμε παρέες παιδιών οι οποίες μεγάλωσαν στην ίδια γειτονιά, έγιναν φίλοι και έμαθαν να προστατεύουν ένας τον άλλον. Και μπορεί όλη αυτή η μάτσο αντίδραση και συμπεριφορά να μας φαίνεται πολύ παιδική τώρα, αλλά έβγαζε μια τρελή ενέργεια. Θα έπρεπε να περιμένουμε λίγο για να ακούσουμε από το στόμα του Montana, ότι το να σφάζονται μεταξύ τους οι Μεξικανοί και γενικά οι μειονότητες στην Αμερική, είναι ένα κομμάτι που το θέλει το σύστημα. Τουλάχιστον πιο έντονα τότε. Παράλληλα όμως είναι και πολύ ωραίο το σενάριο που θέλει ως κεντρικό ήρωα έναν λευκό που μεγαλώνει με Μεξικανούς, τον Damian Chapa στο ρόλο του Miklo, και γνωρίζει το ρατσισμό από την άλλη πλευρά. Και εκεί είναι που το πράγμα γίνεται καλύτερο.

Σαν Κουέντιν. Αν ξέρουμε κάτι για αυτές τις φυλακές μέχρι σήμερα είναι ότι περιέχει το μεγαλύτερο αριθμό τροφίμων στην Αμερική. Η κατάσταση στη δεκαετία του 90 ήταν τόσο τραγική, ακριβώς γιατί η φυλακή καλούνταν να αναλάβει περισσότερους τρόφιμους από ότι μπορούσε να εξυπηρετήσει. Είναι εκεί λοιπόν που χάρη στον Popeye, παίρνουμε την πρώτη γεύση του τι σημαίνει να είσαι συμμορία. Ειδικότερα από τις περισσότερες ταινίες που έχουμε δει, είτε είσαι συμμορία και κάνεις πράγματα για αυτή ώστε να σε προστατέψει, είτε είσαι μόνος σου και την έχεις κάτσει από την πρώτη ώρα – το υπέροχο Shot Caller το έδειξε ακόμα καλύτερα. Και μπορεί να έχουμε ξανακούσει για την Aryan Vanguard και τις διάφορες άλλες συμμορίες Αφροαμερικανών στις φυλακές, αλλά οι μεξικανικές δεν είχαν προηγουμένως παρουσιαστεί μέσω της ποπ κουλτούρας. Εκεί γνωρίσαμε και την La Onda.

Οπωσδήποτε υπήρχαν πρωταγωνιστές και συμπρωταγωνιστές όπως σε κάθε ταινία, αλλά εδώ υπήρχε μια ιδιαιτερότητα. Οι φιγούρες σου έμεναν ανεξίτηλες στο μυαλό, επειδή τύχαινε να πουν πολύ πετυχημένες ατάκες. Είχες τον Big Al με το ‘‘Sorry no tortillas’’, το ‘‘Give me some chon chon’’ του Popeye και το ‘‘Where’s my pork chop’’ του Magic. Πάω στοίχημα πως όσοι τις διαβάζουν αυτή τη στιγμή όχι μόνο τις θυμούνται, αλλά μπορούν να κάνουν μέχρι και το στυλ που τις έλεγαν οι ηθοποιοί! Και δεν μιλάμε μόνο για αυτούς που βλέπαμε συχνά μέσα στην ταινία. Δεν θα ξεχάσω εκείνο τον τύπο που βλέπει τον Miklo λέγοντας του ‘‘Guero fuck the world!’’ ή τον BGA παππού που σκοτώνοντας τον Montana του φωνάζει ‘‘For Cheap Times!’’. Ακόμα και το σφύριγμα του Chucky που σηκώνεται με την καραμπίνα στην αρχή της ταινίας με το ‘‘Get up Chucky’’ είναι μία Vato Loco στιγμή. Αυτό λοιπόν το έχει σχολιάσει μέχρι και ο τεράστιος Arnold Schwarzenegger. Ότι άπαξ και ο κόσμος θυμάται την ατάκα θυμάται και εσένα. Σίγουρα παίζει ρόλο ότι πρέπει να έχουμε δει τη ταινία πάνω από δέκα φορές, αλλά για να τις θυμόμαστε μέχρι σήμερα σημαίνει ότι κάτι μας άφησε. Χώρια ότι, ας είμαστε ειλικρινείς, η αργκό των Μεξικανών, απλά τα σπάει. Τόσο απλά.

Γιατί γνωρίζαμε τον Damian Chapa; Γιατί είχε παίξει τον Ken στην ταινία Street Fighter. Ναι, συγνώμη Damian, αλλά δυστυχώς οι Έλληνες σε ξέρουν από εκεί. Δεν συζητάμε καν για τον τεράστιο Danny Trejo ο οποίος στην πραγματική του ζωή είχε κάνει φυλακή και μάλιστα είχε επαφές με τη μεξικανική μαφία. Είχε γράψει ο ίδιος ένα άρθρο στο GQ πριν δύο χρόνια, που αναφέρει χαρακτηριστικά ότι μεσολάβησε για χάρη της παραγωγής, να πάρει την άδεια των αρχηγών για το αν μπορούν να γυρίσουν μια τέτοια ταινία. O Benjamin Pratt έμελλε να γίνει ομορφονιός του Hollywood όπως όλοι το είδαμε και σε ένα ρόλο-έκπληξη έβλεπες και τον Billy Bob Thornton, ως τον δεύτερο σε ιεραρχία στην AV δίπλα στον Tom Towles – που τον έχεις δει σε αρκετές Β movies. Μετά είναι όλοι εκείνοι οι τύποι που τους έχεις ξαναδεί και που δυστυχώς αναγκάζονται να παίζουν συνέχεια τους μαφιόζους και τα μέλη συμμοριών σε ταινίες, αλλά που δεν ξέρεις πώς τους λένε στην πραγματικότητα. Ίσως λίγους. Κατά τη γνώμη μου οι διασημότεροι, πλέον, είναι οι Raymond Cruz και Victor Rivers, Chuey και Magic αντίστοιχα. Γνωστή φάτσα όμως είναι και αυτή του Jesse Borrego που παίζει τον καλλιτέχνη και χρήστη Cruzito, ενώ οι Delroy Lindo και Enrique Castillo που παίζουν τους Bonafide και Montana, είναι μία κατηγορία μόνοι τους στο σινεμά. Εν κατακλείδι δεν έχουμε να θυμόμαστε κάποια κακή εμφάνιση από αυτή την ταινία.

Τι είναι η φυλακή στην Αμερική; Ένα κομμάτι του συστήματος. Προτού ο Miklo αποδεχθεί αυτό που είναι, τον βλέπουμε να κάνει φιλότιμες προσπάθειες για να μπει στον ίσιο δρόμο. Έχει όμως μονίμως την ταμπέλα του κατάδικου πάνω από το κεφάλι του. Και όπως λέει το ρητό, καλύτερα βασιλιάς στην κόλαση παρά υπηρέτης στον παράδεισο. Οι τρεις φίλοι, Miklo, Cruz και Paco, είναι τραγικές φιγούρες σε αυτή την ιστορία. Ο πρώτος στη δίψα του για αποδοχή καταλήγει να γίνει το μεγάλο αφεντικό της μεξικανικής μαφίας, ο δεύτερος οδηγεί στο θάνατο τον 12χρονο αδερφό του εξαιτίας της εξάρτησης στην ηρωίνη και ο τρίτος θεωρείται από όλους κάτι σαν προδότης, επειδή έχει γίνει άλλο ένα γρανάζι του συστήματος στην αρχή ως πεζοναύτης και μετέπειτα ως αστυνομικός. Είναι στο τέλος της ταινίας αλλά και κατά τη διάρκεια, που τα τρία αγόρια καταλήγουν να γίνουν άντρες ο καθένας με τον δικό του βάναυσο τρόπο, αλλά προσπαθούν να κρατήσουν αυτούς τους δεσμούς αίματος που έχουν ανάμεσά τους. Όλοι μας έχουμε ακόμη κι αν δεν ανήκουμε στους Vatos Locos. Είναι όμως ξεκάθαρα ένα σπουδαίο μάθημα όχι μόνο για τις παρέες μας, αλλά τι πάει να πει να είσαι ουσιαστικός στις φιλίες σου, να είσαι εκεί στα δύσκολα, να μην ξεχνάς ποιος είσαι και από πού προέρχεσαι. Και αυτό το τελευταίο πολλές φορές το χάνουμε επειδή το φέρνει έτσι η ζωή όχι επειδή το θέλουμε.

Ας απαντήσουμε όμως στο αρχικό ερώτημα. Είναι σπουδαία αυτή η ταινία; Κατά την άποψή μου, όταν μια ταινία συνεχίζει να συζητιέται μετά από 30 χρόνια και ο κόσμος λέει έστω και μηχανικά τις ατάκες, σημαίνει ότι κάτι έχει καταφέρει να του αφήσει. Ειδικότερα, ακόμη και αν δεν είναι το Godfather το Blood In, Blood Out θεωρείται σήμερα ένα ‘‘Los Angeles Classic’’ γιατί παρουσιάζει ακριβώς αυτή την πλευρά της ζωής μέσα από τα μάτια των μη-προυχόντων, που ουσιαστικά ψάχνουν μια θέση στον ήλιο.

Και αν πρέπει να κάνουμε μια μικρή εκτίμηση, θεωρούμε πως όσο περνούν τα χρόνια, τόσο πιο κλασική θα γίνεται αυτή η ταινία.