Όταν είδα για πρώτη φορά το Funny Games πραγματικά ένας ολόκληρος κινηματογραφικός κόσμος γκρεμίστηκε εντός μου. Είχα σοκαριστεί τόσο πολύ με αυτό που έβλεπα στην οθόνη που δεν ήμουν ικανός να το σταματήσω. Μία ταινία σκληρή αλλά ταυτόχρονα τόσο αληθινή. Από τότε ο Michael Haneke έγινε ένας από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες.
Ποιος είναι ο Michael Haneke;
Γεννημένος στις 23 Μαρτίου 1942 είναι Αυστριακός σκηνοθέτης και σεναριογράφος γνωστός για το θλιβερό ύφος και την αμφιλεγόμενη θεματολογία των ταινιών του, που πραγματεύονται συχνά τα προβλήματα των μοντέρνων κοινωνιών.
Ο σκηνοθέτης έχει εργαστεί στην τηλεόραση τον κινηματογράφο και το θέατρο. Είναι επίσης γνωστός για το γεγονός ότι οι ταινίες του που θίγουν καίρια κοινωνικά ζητήματα δημιουργούν ερωτήματα στο θεατή.
Εκτός από την ενασχόλησή του στον κινηματογράφο διδάσκει σκηνοθεσία στην Ακαδημία Κινηματογράφου της Βιέννης.
Γιατί πρέπει να ανακαλύψετε τον Michael Haneke;
Η κάθε ταινία του μάστορα του Ευρωπαϊκού ρεαλισμού Haneke είναι μία σπουδή πάνω στην σύγχρονη κοινωνία μας. Δεν μένει όμως μόνο στα κοινωνικά προβλήματα αλλά προχωράει και στις συνέπειες που έχουν αυτά στον ψυχισμό των ηρώων. Μπορεί η κάμερα του να δείχνει έναν κόσμο χωρίς υγιή ερωτισμό και χωρίς νόημα, μπορεί το μηδέν να κυριαρχεί στα πλάνα του αλλά και στα σενάρια του, πίσω όμως από το βλέμμα του υπάρχει το ενδιαφέρον του ερωτηματικού.
Δεν είναι λίγοι εκείνοι που τον έχουν κατηγορήσει για έλλειψη πάθους και πως το βλέμμα του είναι το βλέμμα ενός ψυχρού επιστήμονα. Κι όμως αν αναλύσουμε τις ταινίες του το αντίθετο συμβαίνει. Μέσα από την ψυχρή ματιά θέλει να δώσει μία αντικειμενικότητα που ίσως μέσα της να βρίσκεται μία πιθανή λύση του προβλήματος της ανθρώπινης κατάστασης μας.
Τι είναι ο κινηματογράφος του Haneke;
Ο σκηνοθέτης δεν χαρίζει στον θεατή καμμιά διέξοδο, καμιά λύτρωση, κανένα έλεος από την αδυσώπητη πίεση της ψυχικής αγωνίας που σφίγγει σαν μέγγενη, με μαθηματική ακρίβεια ρολογιού, τα συναισθήματά του μοντέρνου κόσμου ων πόλεων.
Ο Haneke παίζει με τον θεατή του το ίδιο παιχνίδι της γάτας και του ποντικιού που παίζουν κι οι σκληροί ήρωές του, χάρη στην αυστηρή, συνεπή, παγερή, δυνατή κι αποτελεσματική σκηνοθεσία του. Οι ρωγμές που αφήνει στον τρόπο αφήγησής του, δηλαδή οι συνεχείς υπομνήσεις στον θεατή ότι βλέπει ένα φιλμ, δεν αρκούν για να τον αποφορτίσουν και ανακουφίσουν.
Ναι ο κινηματογράφος του είναι σκληρός αλλά μας προετοιμάζει για την ίδια τη ζωή, τη ζωή όπως τη ζούμε κάθε μέρα κυρίως μέσα μας.
Μία επιλεκτική ταινιογραφία αν ξεκινάς τώρα με τον Haneke
Το Funny Games είναι ένα θρίλερ διαφορετικό από τα άλλα, ουσιαστικά μια ταινία κοινωνικού προβληματισμού πάνω στη βία. Μια ταινία τρόμου και φρίκης πάνω στην εκτός ελέγχου κοινωνική βία, που μπορεί να εισβάλλει ανεμπόδιστα, ανά πάσα στιγμή, στην άνετη αστική ζωή και να τη μετατρέψει σε έναν εφιάλτη.
Η δασκάλα του πιάνου (2001) είναι διασκευή του σημαντικού, ομώνυμου μυθιστορήματος της Αυστριακής Ελφρίντε Γέλινεκ. Μας εκθέτει, με ψυχρή και δυνατή σκηνοθετική προσέγγιση, το ψυχογράφημα μιας γοητευτικής μα στριμμένης, γεροντοκόρης δασκάλας πιάνου (Ιζαμπέλ Ιπέρ), που πίσω από την αυστηρότητα και την αποστέρηση, κρύβει βαθιά μέσα της παρεκκλίνουσες ερωτικές διαθέσεις κι επιθυμίες, ένα νοσηρό κόσμο βιαιότητας, πόθων, τρέλας κι αυτοκαταστροφικότητας.
Η Αγάπη, του 2012, κέρδισε και τον Χρυσό φοίνικα στις Κάννες και το Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας! Κι ας πραγματεύεται ένα πολύ επώδυνο και βαρύ θέμα, το θάνατο που καραδοκεί αναπόδραστα στο τέλος της ζωής κάθε ανθρώπου… Μεγάλο θέμα αιώνιο, αρχέγονο και βασανιστικό, ανεπίλυτο και απροσπέλαστο… Μα ο Haneke το πραγματεύεται λιτά, κατά το δυνατόν αποδραματοποιημένα, αληθινά και ρεαλιστικά, χωρίς πρόσθετους μελοδραματισμούς και φιοριτούρες. Υιοθετεί μια σκηνοθεσία καθαρή, κοφτή και δυνατή, όπως πάντα…
