«Κατέβα όλη τη Ράμπλα από την Πλάθα Καταλούνια μέχρι το άγαλμα του Κολόμβου και μέτρα πόσες φορές θα ακούσεις Καταλανικά. Δεν θα είναι πάνω από δύο ή τρεις». Αυτό το κάτι σαν γλωσσολογικό πείραμα, είναι ένας από τους πιο ήπιους τρόπους με τον οποίο οι Καταλανοί εκφράζουν την αγανάκτησή τους για τα πλήθη των τουριστών που κατακλύζουν την πόλη. Για να έχεις μια εικόνα του μεγέθους: μιλάμε για κοντά 80 εκατ. τουρίστες το χρόνο σε μια πόλη σκάρτα 2 εκατ. κατοίκων.
Η Ράμπλα, ναι, είναι κομμάτι της καρδιάς της, τοπόσημο και ταυτόχρονα σύμβολο της τουριστικής κυριαρχίας της Βαρκελώνης. Άλλωστε, είναι γνωστό: εκεί σπάνια βλέπεις ντόπιους.
Επομένως, το χθεσινό τρομοκρατικό χτύπημα ήταν πρωτίστως ένα χτύπημα (για άλλη μία φορά) σε αυτό που λέμε «δυτικός τρόπος ζωής». Ο μαζικός τουρισμός και τα ταξίδια αναψυχής είναι δείκτης αυτού του τρόπου και η Ράμπλα μία από τις δύο-τρεις πιο χαρακτηριστικές τοποθεσίες στην Ευρώπη αυτού του είδους τουρισμού. Η δε Βαρκελώνη είναι η πόλη που έκανε αυτό το μοντέλο επιστήμη, παρά τα αβέβαια πλεονεκτήματα για τους ίδιους τους κατοίκους της.
Εξάλλου, πάντα, σχεδόν κάθε εβδομάδα, γίνεται κάτι στη Βαρκελώνη που προσελκύει κόσμο από παντού. Θα είναι ένα καλλιτεχνικό φεστιβάλ, με ναυαρχίδες το Primavera και το Sonar αλλά και πολλά άλλα πιο μικρά και ειδικά, με διεθνή ωστόσο απεύθυνση. Θα είναι ένα μεγάλο επιχειρηματικό συνέδριο. Θα είναι το World Mobile Congress. Θα είναι οι εορτασμοί της Merce που θα βγάλουν όλους τους Καταλανούς από Χιρόνα, Ταραγόνα και Λέιδα στους δρόμους της Βαρκελώνης. Φυσικά, θα είναι κάποιος αγώνας της Μπαρτσελόνα. Πάντα θα υπάρχει κάτι.
Και αν δεν υπάρχει, τότε η πόλη «απλώς» αποτελεί τον προορισμό για το κλασικό δίημερο city break των Βορειοευρωπαίων, οι οποίοι σχηματίζουν ατελείωτες ουρές στα στενά της γοτθικής συνοικίας για να επισκεφθούν το μουσείο Πικάσο.
Μην πας μακριά. Πιθανόν την έχεις επισκεφθεί κι εσύ. Κι αν όχι εσύ, τότε κάποιος φίλος σου. Το σουλατσάρισμα στη Ράμπλα είναι από τις πιο κοινές ταξιδιωτικές εμπειρίες των Ελλήνων. Το δε Primavera κάτι σαν την 5ήμερη του Έλληνα 30άρη. Η συζήτηση «γιατί να μην είναι σαν τη Βαρκελώνη η Θεσσαλονίκη;» έχει αναλυθεί πολλάκις, είτε με Estrella στο ποτήρι είτε με τσίπουρο. «Το θα μπορούσα να ήμουν και εγώ εκεί» στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν είναι σχήμα λόγου.
Δούλεψε η Βαρκελώνη για όλα τα παραπάνω και πολλές φορές δούλεψε χτυπώντας τα ίδια της τα πόδια. Το αποτυχήμενο πείραμα εξευγενισμού της πολυπολιτισμικής γειτονιάς του Ραβάλ (που τα όριά του ακουμπάνε τη Ράμπλα) ή η ματαιοδοξία δημιουργίας μια νέας «Σιλικον Βάλεϊ» στην λαϊκή και εργατική συνοικία του Πομπλενόου είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα.
Παρόλα αυτά, το χτεσινό χτύπημα δεν παύει να είναι ένα χτύπημα σε μια πόλη που, παρά την καταλανική εσωστρέφεια, είναι η μητρόπολη της Μεσογείου, μια πόλη ανοιχτή και δεκτική σε κάθε ρεύμα και επιρροή, πρωτοστάτης σε κάθε ριζοσπαστική διεκδίκηση. Από τις λίγες, ελάχιστες στην Ευρώπη, που είχε ένα οργανωμένο σχέδιο για να υποδεχθεί και να φιλοξενήσει μετανάστες και πρόσφυγες που το Ισλαμικό Κράτος κυνηγά με σφαίρες.
Διαχρονικά η Βαρκελώνη διέθετε πλούτο (και η επίδειξη αυτού του πλούτου είναι κομμάτι της ταυτοτήτας της πόλης), όμως δεν είναι το κέντρο των πολιτικών ελίτ όπως το Βερολίνο· δεν είναι το κέντρο του Κεφαλαίου όπως το Λονδίνο· δεν είναι καν το κέντρο αποφάσεων της χώρας, όπως η Μαδρίτη. Αυτές τις μέρες δεν γιορταζόταν καν μια τοπική ή εθνική επέτειος.
Η Βαρκελώνη είναι ο πολιτισμός, τα καλλιτεχνικά και πολιτικά κινήματα, η αναψυχή, η διασκέδαση, η άνευ όρων αποδοχή, εκεί που δεν νιώθεις ξένος.
Είναι οι διεκδικήσεις των κατοίκων του Ραβάλ για μια γειτονιά που θα είναι αξιοπρεπής και βιώσιμη και όχι μια μελλοντική καρτ-ποστάλ του city break. Είναι οι ανοιχτές συνελεύσεις στην πιο λόκαλ Γράσια.
Κανείς δεν περίμενε ότι η Βαρκελώνη αποτελεί στόχο -γιατί όχι και η Αθήνα με την ίδια λογική; Η προηγούμενη παράγραφος όμως δίνει όλους τους λόγους για τους οποίους όντως αποτελεί.
Επίτρεψε μου να αμφιβάλλω αν όλα τα προηγούμενα αποτελούν κομμάτι αυτού που με μια βολική αφαίρεση αποκαλούμε «συγχρονη ευρωπαϊκή ταυτότητα».
Είναι όμως κομμάτι της ταυτότητας κάθε ανθρώπου που έχει μάθει να σέβεται και να αποδέχεται τον συνάθρωπό του.
Μαζί με την κατασκευή του «δυτικού τουρίστα», το φορτηγάκι που όρμησε στο πλήθος, χτύπησε και αυτή ακριβώς την ταυτότητα.
