«Νομίζαμε πως τα είχα δει όλα με την ψυχεδελική μουσική των Pink Floyd. Και μετά ήρθε ο Bowie και δεν καταλάβαμε καλά-καλά τι μας χτύπησε. Θυμάμαι πώς σε κάποια από τις εμφανίσεις του Dave οι γυναίκες είχαν εκστασιαστεί και συζητούσαν αναμεταξύ τους αν όντως έβλεπαν όλοι έναν εξωγήινο να τραγουδάει. Πέρασαν χρόνια για να καταλάβω πως ο Dave δεν ήταν σίγουρα από αυτόν τον πλανήτη».
Αυτά είναι τα λόγια του ίδιου του Iggy Pop, σε μία εποχή που το proto punk είχε κάνει την εμφάνιση του και που η σκηνή του glam rock δεν είχε γνωρίσει ακόμα τις δόξες της.
Όμως όλα ήρθαν στο προσκήνιο από την φιγούρα του Ziggy Stardust. Δεν ήταν απλά ένα τολμηρό βήμα στη μουσική. Ήταν σόου. Ήταν πάρτι. Η ανδρόγυνη φιγούρα του Bowie, ήταν μία ακόμη απόδειξη πως στην μουσική δεν υπάρχουν περιορισμοί. Δεν υπάρχουν «πρέπει», δεν υπάρχουν μονοδιάστατα πράγματα.
Να εκφράζεις τις νότες που ταξιδεύουν μέσα στο κεφάλι σου, είναι ένα πράγμα. Το να εκφράζεις τον ίδιο σου τον εαυτό κατασκεύαζοντας μία περσόνα που δείχνει πως αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο τριγύρω σου, είναι κάτι άλλο. Και πολλές φορές που ξανακούω κομμάτια του Bowie από την Space Oddity εποχή του, καταλήγω στο συμπέρασμα ότι ο Ziggy ήταν από τότε πολύ μπροστά για την εποχή του.
Το έδειχνε και η μουσική του. Τόσο στην glam όσο και στην pop και funκ στροφή που πήραν τα τραγούδια του. Θέλει κότσια να αλλάζεις συνεχώς στυλ, μόνο και μόνο επειδή δεν μπορείς να εκφραστείς διαφορετικά. Ο Bowie δεν ενδιαφέρθηκε για την μουσική βιομηχανία. Ενδιαφέρθηκε μόνο για την έκφραση του πολύπτυχου εαυτού του.
Το στυλ πέρα από την ανθρώπινη αντίληψη
Το πιο συχνό σχόλιο που διαβάζω για τον Bowie σε κείμενα, είναι το πώς επηρέασε τον κόσμο της μόδας μέσα από τις εμφανίσεις του. Και αυτό δεν είναι ψέμα. Ωστόσο πέρα από αυτή την δήλωση, κρύβεται κάτι πιο βαθύ. «Θυμάμαι που τον ρωτούσα ‘‘τι θέλει να πει αυτή η εμφάνιση’’ και η απάντηση ήταν ‘‘έτσι νιώθω σήμερα’’». Αυτή είναι η πιο γνωστή φράση του πρώην μάνατζερ του Bowie, Tony Defries, που βίωσε σε όλη του την μεγαλοπρέπεια τις εμφανίσεις του Ziggy Stardust – και όχι μόνο.
Ήταν όλο το σύνολο που έκανε τους fashion editors της εποχής να ξύνουν το κεφάλι τους με αμηχανία. Ήταν το χρώμα των μαλλιών; Τα φανταζέ παπούτσια με τα πολύχρωμα σακάκια; Ή περίεργες electro μελωδίες του στην δεκαετία του ’90. Προσωπικά, νομίζω πως η απάντηση είναι όλα αυτά μαζί.
Έτσι συμβαίνει πάντα με τους πραγματικούς καλλιτέχνες και έτσι θα συνεχίσει να συμβαίνει. Το όλο στυλ του Bowie ήταν πέρα από την ανθρώπινη αντίληψη γιατί στο ίδιο μήκος κύματος ζούσε και ο ίδιος. Βαριόταν εύκολα, έβρισκε ξεπερασμένα τα κλισέ της μουσικής και ήταν πάντα υπέρμαχος οτιδήποτε ανανεωτικού. Από την μόδα και την μουσική μέχρι την πολιτική. «Ότι δεν εξελίσσεται πεθαίνει. Δεν καταλαβαίνω γιατί ο κόσμος δεν το δέχεται αυτό» είχε δηλώσει σε μία παλιά συνέντευξη στο Rolling Stone.
Το σινεμά, η τέχνη, η πολιτική
Έχω δει συγκεκριμένους ρόλους του Bowie. Του Jareth στο Labyrinth, του Πόντιου Πιλάτου στον Τελευταίο Πειρασμό και του Nikola Tesla στο νεότερο Prestige του Christopher Nolan. Ο Bowie διάλεγε τους ρόλους του το ίδιο επιλεκτικά που διάλεγε πίνακες σε δημοπρασίες – όταν δεν ζωγράφιζε ο ίδιος. Κάθε τι στη ζωή του, έπρεπε να λέει κάτι για τον ίδιο, ή να είναι τόσο προκλητικά ιδεώδες που να τον κάνει να αναρωτιέται μήπως ο ίδιος είναι ξεπερασμένος.
Αυτό το τελευταίο, πίστευα πάντα πως ήταν ο πραγματικός φόβος των αληθινών καλλιτεχνών. Το να ξυπνήσουν ένα πρωί και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν μπορούν να αγγίξουν με κάτι δικό τους αυτόν τον κόσμο. Ο Bowie έβλεπε πάντα τον κόσμο με τον δικό του τρόπο. Παρότι καταδίκαζε ανοιχτά τον ρατσισμό και τον φασισμό, είχε δηλώσει στο Playboy το 1970 πως «ο Χίτλερ ήταν ο πρώτος ροκ σταρ». Τα ΜΜΕ της εποχής τον σταύρωσαν, αλλά όπως σχολίαζαν οι περισσότεροι μουσικοί της εποχής, ήταν δύσκολο να καταλάβει κανείς το Bowie. Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη αλαζονία, από το να νομίζεις πως είσαι σε θέση να καταλάβεις κάθε άνθρωπο που γνωρίζεις.
David Bowie 2018
Θυμάμαι πως το Blackstar, ο τελευταίος του δίσκος, κυκλοφόρησε δύο μέρες πριν τον θάνατό του. Ήταν η πρώτη φορά, μέσα σε εκείνο το μαύρο 2016 που είχαν φύγει τόσοι καλλιτέχνες, που είχα αυτή την ιδέα ότι ο Bowie δεν πέθανε. Μπήκε απλά σε ένα φουτουριστικό διαστημόπλοιο του Ziggy Stardust, γέλασε ειρωνικά και απλά αποχώρησε από τον μίζερο αυτό πλανήτη. Δεν σου είναι και τόσο δύσκολο άλλωστε να το πιστέψεις. Δύο χρόνια αργότερα, ακούγοντας ακόμα την μουσική του και όλα εκείνα τα τραγούδια που μας έκαναν λίγο καλύτερους, αντιλαμβάνεσαι πόσο βαρετοί θα έπρεπε να του φαινόμασταν όλοι εμείς.
Ίσως λοιπόν αυτό το πάρτι να συνεχίζεται. Σε μία άλλη διάσταση στα πέρατα ενός άλλου Γαλαξία. Από εκεί που μας ήρθε ουρανοκατέβατος ο Ziggy Stardust και θέλησε να δώσει λίγο περισσότερο χρώμα στον τόσο βαρετό κόσμο μας.
